Có 'bảo bối' để áp dụng tội gian lận, trốn đóng bảo hiểm

Lý giải về lý do cần ban hành nghị quyết, Phó Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Trí Tuệ cho hay BLHS 2015 đã bổ sung ba tội danh là tội gian lận bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp (Điều 214); tội gian lận bảo hiểm y tế (Điều 215); tội trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động (Điều 216). 

Việc bổ sung này đã tạo ra cơ sở pháp lý cho việc xử lý trách nhiệm hình sự các hành vi vi phạm, phần nào đáp ứng được yêu cầu, đòi hỏi của thực tiễn và công tác đấu tranh phòng, chống các tội phạm trong lĩnh vực bảo hiểm. Tuy nhiên, các điều luật vẫn còn có nhiều quy định định tính, chung chung và có cách hiểu khác nhau, cần có sự hướng dẫn để bảo đảm áp dụng thống nhất pháp luật.

TAND Tối cao công bố nghị quyết của Hội đồng thẩm phán hướng dẫn các quy định của BLHS về các tội gian lân và trốn đóng bảo hiểm

Một trong những nội dung đáng chú ý, Nghị quyết dành một điều (Điều 5) quy định về nguyên tắc xử lý hành vi trốn đóng bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT) và bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động thực hiện trước 0 giờ 0 phút ngày 1-1-2018.

Theo đó, đối với hành vi trốn đóng BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp thực hiện trước  0 giờ 0 phút ngày 1-1-2018 thì không xử lý hình sự theo quy định tại Điều 216 BLHS mà tùy từng trường hợp xử lý như sau:

a) Trường hợp chưa xử phạt vi phạm hành chính và chưa hết thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính thì cơ quan có thẩm quyền xem xét xử phạt vi phạm hành chính.

b) Trường hợp đã xử phạt vi phạm hành chính mà cá nhân, tổ chức bị xử phạt cố tình trốn tránh, trì hoãn việc thi hành thì thời hiệu thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính được xác định theo quy định tại khoản 2 Điều 74 của Luật Xử lý vi phạm hành chính. Việc thi hành, cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính này thực hiện theo pháp luật về thi hành, cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính.

c) Trường hợp gây thiệt hại cho người lao động, cơ quan bảo hiểm xã hội hoặc tổ chức, cá nhân khác thì người bị thiệt hại có thể khởi kiện yêu cầu bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng đối với người vi phạm theo quy định của pháp luật tố tụng dân sự.

“Không coi việc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi trốn đóng BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động trước 0 giờ 0 phút ngày 1-1-2018 là căn cứ để truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 216 BLHS” - nghị quyết nêu rõ.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội Bùi Sỹ Lợi cho rằng thực tế rất nhiều trường hợp DN phá sản, giải thể, chủ DN bỏ trốn, nợ đọng BHXH dẫn đến tình trạng người lao động chưa được xử lý các chính sách về BHXH, bảo hiểm y tế. Ông đề nghị các cơ quan liên quan nắm chắc tình hình “để tránh lợi dụng việc chúng ta không hồi tố vấn đề này”.

“Rất nhiều ý kiến nói rằng phải hồi tố nhưng qua xem xét, nếu chúng ta làm quá mức như vậy sẽ gây khó khăn, áp lực cho các DN” - ông Lợi nói và đề nghị BHXHVN giúp cơ quan quản lý “chốt” ngay số liệu về việc này. 

Phó Tổng giám đốc BHXHVN Đào Việt Ánh đánh giá việc Hội đồng thẩm phán TANDTC ban hành nghị quyết này là hết sức cần thiết. “Đây là tội danh mới, lần đầu tiên luật quy định, cần phải có áp dụng thống nhất. Đặc biệt, nó giúp tháo gỡ được những vướng mắc trong công tác triển khai thực hiện BHXH thời gian qua”- ông nói.

Tại buổi họp báo, Phó Chánh án Nguyễn Trí Tuệ cũng thông tin, cơ quan bảo hiểm đã chuyển cho cơ quan điều tra gần 100 vụ việc liên quan đến việc chiếm dụng bảo hiểm này.

ĐỨC MINH