21g40, khi đường sá đã vắng hoe, sáu người trong gia đình của chị Lê Thị Biển (quê Kiên Giang) mới đạp xe lạch cạch chở nhau về căn nhà trọ ở xã Tân Xuân, huyện Hóc Môn, TP.HCM. Cả sáu người trước đây đều là công nhân Công ty TNHH Kyung Sung Vina (Hóc Môn) do một người chủ Hàn Quốc điều hành. Đến khi công ty nợ lương rồi đóng cửa, ông chủ bỏ trốn, cả sáu người đều như cá cùng một rọ với khoản nợ lương hơn 20 triệu đồng, chẳng còn chỗ bấu víu.

Tất tả vượt khó

Khuôn mặt phờ phạc vì làm việc liên tục 13 giờ trong xưởng, vừa dỗ con nhỏ, chị Biển vừa kể cảnh nhà: Suốt ba tháng nay, sáu người, ba gia đình nhỏ với ba trẻ nhỏ đều nợ tiền trọ, tối về chỉ dám ăn hột vịt luộc với nước mắm chao. Ai cũng khó nên chẳng ai giúp gì được ai, mỗi người phải tự thân vay mượn ngoài chỉ để lo gạo, mắm, muối hằng ngày. Chị Biển đã vay hơn 2 triệu đồng, còn vợ chồng em rể cũng nợ ba tháng tiền nhà và 4 triệu đồng để mua sữa cho con nhỏ, tiền mắm muối ở tạp hóa gần nhà.

Cả nhà chật vật xoay xở cho qua cơn khốn khó, kiếm được việc gì làm việc đó, kể cả đạp xe đi về sáu cây số đi làm tại một công ty khác. Công ty mà họ đang làm thời gian cũng chỉ mới tính bằng tuần, chưa lãnh lương ngày nào. Kể từ lúc công ty ngưng hoạt động đến giờ, cả sáu người đã lông bông qua 3-4 công ty, chẳng ổn định được nơi nào. Bởi cứ phải xin ra, xin vô, gặp bên nọ bên kia để làm thủ tục mong lấy lại được tiền nên công ty mới không cho làm tiếp. Nợ nần, túng thiếu cứ chồng chất. Ở công ty mới, để nhận được khoản lương 4,1 triệu đồng/tháng, cả nhà tăng ca miệt mài.

Cùng hoàn cảnh như gia đình chị Biển, vào làm được vài tháng thì ông chủ bỏ trốn, hơn một tháng lương không lãnh được, bà Cao Thị Hương (quê Cần Thơ), công nhân Công ty TNHH SB International (Q.Bình Tân), chỉ còn biết than trời: “Hai con trai tui, cháu tui, dâu tui, em tui, sáu người xúm vào làm trong đó hết, đến giờ trắng tay, không có tiền để trả tiền nhà trọ”.

Từ tháng 9-2013, công ty bắt đầu làm ăn kém, tháng 10 trả lương nhỏ giọt, đến tháng 11 thì nợ lương, đầu tháng 12 đóng cửa. Con dâu bà mới vào làm hết tháng đầu tiên, chưa lãnh được đồng lương nào. Mất việc ngay tháng cuối năm, gần như toàn bộ công nhân trong công ty đến nay đều chưa xin được việc làm. Bà bảo: “Cuối năm kiếm việc khó lắm, làm ở đâu cũng bị giam lương, tháng đầu giam nửa tháng rồi nên nếu có đi làm tháng này cũng chẳng đủ tiền chi phí”. Hiện em gái của bà đã về quê, chỉ có con trai đầu xin đi làm phụ hồ mỗi ngày được 150.000 đồng, bốn người còn lại chỉ còn biết đi ra đi vô căn phòng trọ vì kiếm tiền về quê cũng khó. Mong mỏi của bà chỉ là: “Nhận lại được số nợ lương là gia đình về quê, đợi tết xong mới lên xin làm công ty khác”.

Mừng vì được hỗ trợ

“Công nhân nhà xưởng nào cũng trông vào dịp tết. Tiền lương, tiền thưởng nọ kia đều dồn hết vô tháng cuối năm mà ổng làm trận này thật không biết xoay xở làm sao” - tâm sự của bà Trần Thị Phấn (quê Bạc Liêu), công nhân Công ty SB International, nghe mà xót lòng.

Bà làm ở công ty này hai năm với mức lương 2,4 triệu đồng, chồng bà làm phụ hồ bấp bênh nuôi con trai 17 tuổi đi học nghề sửa xe. Lúc công ty vẫn còn làm việc, chi tiêu gia đình bà đã khá eo hẹp. Ba người chỉ dám thuê phòng ngăn bằng vách ván vỏn vẹn gần 9m² giá 500.000 đồng. Công ty nợ lương, đóng cửa, tính đến giờ đã hai tháng bà không làm ra tiền, chỉ có khoản tiền 1 triệu đồng/tuần của chồng bà thì cố xoay xở trong khoản đó, ăn uống chi tiêu tằn tiện mới đủ.

“Năm nào cũng về quê nhưng năm nay chưa biết sao nữa. Mỗi năm về xe lại lên giá. Năm trước có lương có thưởng mà đã khó” - nước mắt bà chực trào khi nghĩ về cái tết đang cận kề.

Đường về quê của anh Nguyễn Văn Thông (quê Phú Thọ) cùng mẹ cũng mù mịt khi cùng chung cảnh ngộ bị nợ hai tháng lương với hàng loạt công nhân của Công ty SB International. Anh làm công nhân, mẹ đi bán hủ tiếu bữa mưa bữa nắng gửi tiền về quê cho người thân. Bị nợ lương hai tháng, nghỉ việc một tháng không kiếm được việc làm, ba tháng nay anh không gửi đồng nào về quê. Anh bảo sắp tới chỉ còn trông mong công ty trả nợ lương thì hai mẹ con mới về quê ăn tết được.

Tại một số công ty nợ lương khác, công nhân vẫn trông đứng trông ngồi. Từ đầu tháng 9-2013 chủ công ty bỏ trốn, chị Nguyễn Thị Mộng Hà, công nhân Công ty Kyung Sung Vina, thay mặt 164 anh chị em trong công ty chạy vạy khắp nơi để làm các thủ tục đòi lại lương. Họ đã chờ suốt mấy tháng vẫn chưa được giải quyết.

“Từ hồi công ty đóng cửa, công nhân làm chỗ này miếng, chỗ kia miếng, đợi công ty trả nợ để mong có tiền về quê. Vậy mà gần đây hỏi bên tòa nghe hoãn qua tết ta mới xử, công nhân thất vọng dữ lắm” - chị Hà kể. Chị kể trong các anh chị em công nhân có năm người đang thai sản, hoàn cảnh rất khó khăn. Gần đây nghe nói TP sẽ ứng ngân sách hỗ trợ, công nhân mừng lắm, chỉ mong nhận được trước tết để có tiền lo tết, về quê.