Đánh thức tiềm năng du lịch sinh thái ven sông tại TP.HCM

Khai thác lợi thế sông nước đặc trưng, TP.HCM định hướng phát triển du lịch đường thủy gắn với sinh thái và nông nghiệp công nghệ cao. Cách tiếp cận này giúp mở rộng không gian du lịch xanh và tái cấu trúc sản phẩm theo hướng bền vững.

Gắn du lịch sinh thái với nông nghiệp công nghệ cao

Theo Sở Du lịch TP.HCM, thời gian tới, TP sẽ ưu tiên nguồn lực nâng cấp hạ tầng giao thông đường thủy. Đồng thời, TP xây dựng các sản phẩm du lịch đặc thù dựa trên hệ sinh thái riêng của từng dòng sông, kênh rạch. Trong đó, sông Sài Gòn là trục trải nghiệm trung tâm, đóng vai trò “xương sống” cho không gian du lịch sông nước.

Thực tế, các tuyến du lịch đường thủy mới đang thu hút sự quan tâm của du khách. Anh Marc-Antoine (du khách Pháp) cho biết sau hai năm sinh sống tại TP.HCM, anh dần cảm nhận rõ sự yên bình của TP.

“Di chuyển bằng đường thủy giúp tôi tránh kẹt xe và khám phá một Sài Gòn rất khác, xanh hơn, chậm hơn và mang đậm hơi thở của văn minh sông nước”- anh Marc-Antoine chia sẻ.

Nhiều du khách nội địa cũng hào hứng với loại hình này. Chị Lê Thảo Nguyên (phường Thủ Đức, TP.HCM) cho biết chỉ trong buổi cuối tuần, gia đình chị có thể đi cano, tham quan vườn trái cây, thưởng thức bữa cơm quê. Đây là những trải nghiệm khác biệt hoàn toàn so với các điểm vui chơi đô thị quen thuộc.

Đại diện Công ty lữ hành Saigontourist nhận định các tour đường thủy kết hợp sinh thái, văn hóa và ẩm thực đang tạo sức hút với khách quốc tế lẫn khách nội địa cao cấp.

Du khách muốn sống trong không gian sông nước, trải nghiệm làm nông và thưởng thức ẩm thực bản địa. Để khai thác lâu dài, cần đầu tư đồng bộ hạ tầng bến bãi và chuẩn hóa sản phẩm. Khách châu Âu đặc biệt quan tâm đến an toàn, vệ sinh môi trường và tính bền vững.

Việc nhiều địa phương cùng phát triển du lịch đường thủy kỳ vọng sẽ tạo mạng lưới sản phẩm dọc các tuyến sông, hình thành hệ sinh thái đặc trưng của TP.HCM.

Ông Nguyễn Anh Tuấn, Chủ tịch UBND xã Bình Mỹ, cho biết khu vực này sở hữu tiềm năng sinh thái lớn. Bình Mỹ xác định du lịch miệt vườn đường thủy là sản phẩm chủ lực qua việc làm sạch kênh rạch, đưa du khách vào sâu các vườn cây ăn trái, tái hiện đời sống nông nghiệp Nam Bộ.

Song song đó, Bình Mỹ phát triển nông nghiệp công nghệ cao gắn với du lịch theo hướng tích hợp đa giá trị. Địa phương đang nghiên cứu vận dụng một số mô hình của Trung Quốc, Singapore. Việc đẩy mạnh chuyển đổi số, xây dựng cơ sở dữ liệu về quy hoạch và giao thông cũng là giải pháp quan trọng để quảng bá sản phẩm.

Tại xã Nhà Bè, chính quyền địa phương đang chỉnh trang cảnh quan kênh rạch, khuyến khích người dân tham gia du lịch cộng đồng gắn với nông nghiệp sạch. Đại diện UBND xã này nhấn mạnh du lịch sẽ ưu tiên bảo vệ môi trường, gìn giữ nếp sống làng quê thay vì phát triển ồ ạt.

Phát triển du lịch đặc thù theo từng tuyến sông

TP.HCM hiện tập trung nguồn lực đánh thức tiềm năng du lịch đường thủy qua hơn 60 hành trình trải nghiệm. Với mạng lưới 913 km đường thủy nội địa, TP đã hình thành hệ thống tour đa dạng từ ngắn ngày đến dài ngày.

Theo TS Phạm Thị Hồng Nhung, chuyên gia du lịch, du lịch đường thủy kết hợp sinh thái phù hợp với xu hướng bền vững thế giới. Tuy nhiên, để phát triển lâu dài, yếu tố môi trường cần được đặt ở vị trí trung tâm. TP cần xây dựng bộ tiêu chí đánh giá tác động sinh thái và áp dụng các sáng kiến xanh như dùng năng lượng sạch cho tàu, tái chế rác thải trên tuyến.

TS Phạm Trung Lương, thành viên Tổ chuyên gia tư vấn quy hoạch quốc gia, nhận định TP.HCM có lợi thế đặc biệt nhờ hệ thống sông ngòi và rừng ngập mặn hiện hữu. TS Lương cho rằng du lịch sinh thái cần trở thành hướng phát triển chiến lược, gắn với mục tiêu đô thị xanh. Quy hoạch du lịch cần coi hệ sinh thái và văn hóa bản địa là “tài sản sống”.

TS Lương cũng nhấn mạnh cần xây dựng hệ thống tiêu chuẩn cho sản phẩm du lịch sinh thái và nâng cao năng lực quản lý điểm đến. Hạ tầng cần đầu tư thích ứng biến đổi khí hậu và đào tạo nhân lực chuyên sâu về sinh thái.

Sau khi mở rộng địa giới hành chính, TP.HCM có thêm nhiều dư địa phát triển du lịch đường thủy. Cảnh quan hai bờ sông Sài Gòn, Nhà Bè, Soài Rạp… tạo điều kiện hình thành các sản phẩm đặc trưng.

Đại diện Sở Du lịch cho biết, trong giai đoạn trước mắt, TP.HCM sẽ ưu tiên nguồn lực cho việc nạo vét, mở rộng các tuyến luồng, đồng thời đầu tư xây dựng hệ thống bến tàu, cầu cảng hiện đại, tích hợp dịch vụ chất lượng cao như nhà hàng, khách sạn ven sông nhằm nâng cao trải nghiệm cho du khách.

Song song đó, các sản phẩm du lịch sẽ được phát triển theo hướng khai thác chiều sâu giá trị lịch sử, văn hóa và hệ sinh thái đặc trưng của từng dòng sông, gắn với lễ hội truyền thống và các chương trình du lịch liên vùng để gia tăng sự phong phú.

Để bảo đảm phát triển bền vững, TP sẽ tăng cường kiểm soát ô nhiễm môi trường nước, đồng thời kiến nghị sớm hoàn thiện cơ chế, chính sách minh bạch trong việc giao, cho thuê đất và mặt nước, qua đó tháo gỡ vướng mắc cho các nhà đầu tư bến thủy nội địa.

Với định hướng đầu tư đồng bộ và bài bản, du lịch đường thủy được kỳ vọng sẽ trở thành điểm nhấn mới, vừa thu hút du khách vừa góp phần giảm áp lực cho giao thông đường bộ của TP.HCM trong thời gian tới.