Dự án người lên sao Hỏa 'Mars One': Một cú lừa ngoạn mục?

21/03/2015 15:40

Đây là lời cảnh báo từ 1 trong số 100 người đã lọt vào vòng chung kết của cuộc tuyển chọn phi hành gia lên sao Hỏa do Mars One tổ chức.

Một dự án đầy khiếm khuyết

Joseph Roche, giảng viên tại trường Cao đẳng Trinity, có bằng Tiến sĩ về vật lý và vật lý thiên thể, đã ghi danh ngay từ đầu để trở thành phi hành gia lên sao Hỏa. Nhưng anh không có ý định nghiêm túc khi tham gia chương trình của Mars One. Anh chỉ làm thế vì tò mò và còn muốn nhân cơ hội này để nâng cao nhận thức của công chúng về khoa học.

Nhưng nay anh đã trở nên quan ngại rằng dự án sẽ không bao giờ trở thành hiện thực và hoạt động đóng góp tài chính vào Mars One cuối cùng sẽ chỉ mang lại lợi ích cho tổ chức phi lợi nhuận của Hà Lan đứng sau ý tưởng này.

Dự án người lên sao Hỏa 'Mars One': Một cú lừa ngoạn mục? ảnh 1

Joseph Roche nói rằng dự án Mars One đầy khiếm khuyết và có thể khiến người ta mất niềm tin vào khoa học

Trong bài viết đăng trên tạp chí Medium, Roche nói rằng dự án này có rất nhiều thông tin sai và khiếm khuyết. Trước tiên, dù Mars One tuyên bố dự án thu hút tới hơn 200.000 người tham gia, con số chính xác chỉ là 2.761 người.

Dù công ty Mars One nói rằng họ đã nhờ các tiến sĩ, chuyên gia đánh giá, chọn lọc ứng cử viên tiềm năng, Roche khẳng định chuyện này không xảy ra. Để được lựa chọn, anh chỉ cần trả lời một bảng câu hỏi (với câu trả lời chủ yếu là có/không), tải video lên một trang web, khám sức khỏe tại bệnh viện địa phương và được phỏng vấn ngắn qua dịch vụ Skype.

Roche chưa từng gặp trực tiếp bất kỳ ai trong dự án Mars One. Anh nhận xét tiến trình lựa chọn phi hành gia của Mars One "đầy hạn chế và thua xa tiêu chuẩn" của hoạt động chọn phi hành gia bình thường.

Chi tiền để nâng cao khả năng thành phi hành gia

Một trong những mối quan ngại chính của Roche là những người tham gia dự án Mars One được khuyến khích chi tiền để "thăng hạng" cao hơn so với đối thủ.

Họ được thăng hạng trong "Nền tảng cộng đồng Mars One" - tên gọi rất kêu của một trang web dành riêng cho những người tham gia dự án Mars One - bằng cách tích điểm. Ngoài việc được trao cho một số điểm nhất định khi vượt qua mỗi vòng thi, các ứng viên có thể kiếm điểm thăng hạng bằng cách mua những mặt hàng (như áo phông) do Mars One bán, hoặc quyên tiền cho dự án.

Dự án người lên sao Hỏa 'Mars One': Một cú lừa ngoạn mục? ảnh 2

Hình ảnh do Mars One cung cấp, mô phỏng sự đổ bộ của con người lên sao Hỏa

Việc có nhiều điểm sẽ khiến họ nằm trong tốp dẫn đầu và dễ được nhận ra hơn trong cuộc đua, đồng thời khiến báo chí chú ý tới họ nhiều hơn. Roche nói rằng điều này có nghĩa những người xếp hạng cao trong danh sách của Mars One cũng chỉ nhờ họ đã chi nhiều tiền. Trong khi đó những người có khả năng lại nằm ở vị trí thấp hơn so với những kẻ "nặng túi" này.

Chưa hết, khi ứng cử viên xuất hiện trên TV hoặc trả lời phỏng vấn, họ được đề nghị trả một khoản phí cho Mars One. Cụ thể, tài liệu mang tựa đề "những mẹo nhỏ dành cho ứng cử viên" mà Mars One phân phối hồi tháng 2 năm nay có viết: "Chúng tôi đề nghị bạn chuyển 75% lợi nhuận (từ việc trả lời phỏng vấn và xuất hiện trên truyền hình) cho Mars One".

Nỗi lo khoa học chịu ảnh hưởng tiêu cực

Mars One hiển nhiên đã bác lại các thông tin của Roche và tạp chí Medium. Giám đốc truyền thông của Mars One là Suzanne Flinkenflögel nói rằng bài báo đăng trên Medium chứa "nhiều thông tin sai trái".

Mars One cũng tuyên bố công ty không chạy theo tiền bạc và "có nhiều ứng cử viên đã lọt vào vòng chung kết dù chưa từng đóng góp bất kỳ món tiền nào ngoài phí tham gia chương trình". Công ty nói rằng không ít người "đã đóng góp rất nhiều tiền, nhưng cuối cùng lại chẳng được lựa chọn cho vòng tiếp theo".

Trong cuộc phỏng vấn với tờ The Independent vào tháng 2 năm nay, Bas Lansdorp, người đứng sau dự án Mars One, đã bác bỏ việc ông đang vẽ ra một kế hoạch hão huyền. "Đây sẽ là một trong những thách thức lớn nhất mà con người từng trải nghiệm" - Lansdorp nói - "Nhưng tôi tin chúng tôi có thể thành công. Chỉ sau 15 phút nói chuyện với tôi, các chuyên gia đều tin nhiệm vụ này có thể thực hiện". Hiện Lansdorp chưa đưa ra nhận xét gì về các thông tin của Roche.

Về phần mình, Roche quan tâm ít tới việc Mars One thành công hay thất bại. Mối lo lớn hơn là dự án này sẽ khiến nhiều người nghi ngờ khoa học và tương lai của hoạt động khám phá không gian.

“Cơn ác mộng của tôi là người ta sẽ tiếp tục ủng hộ Mars One, giúp nó có tiền và sự chú ý của dư luận. Rồi chuyện sẽ tiến triển tới chỗ dự án lộ ra bộ mặt thật" - Roche nói với Medium - "Nếu chuyện này xảy ra, người ta sẽ mất niềm tin vào Cơ quan hàng không vũ trụ Mỹ và có thể là cả giới khoa học nữa. Nếu tôi có liên quan tới một chương trình có thể gây tổn hại tới cách dư luận nhìn nhận về khoa học thì đó thực sự là cơn ác mộng lớn nhất đời tôi".

Mars One nói rằng nhiệm vụ đưa người lên sao Hỏa tốn kém tới hàng tỷ đô la. Công ty tuyên bố họ sẽ kiếm tiền từ việc bán bản quyền một chương trình truyền hình thực tế theo chân các ứng cử viên, khi họ thực hiện nhiệm vụ của mình.

Theo TTVH