Bộ Tài chính vừa gửi Bộ Tư pháp hồ sơ thẩm định Dự thảo Nghị định quy định về quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh theo trình tự rút gọn. Theo tờ trình, Nghị định quy định hộ kinh doanh thuộc trường hợp nộp thuế theo phương pháp khoán, phương pháp kê khai quy định tại Luật Quản lý thuế sẽ thực hiện kê khai, tính nộp thuế theo quy định mới từ ngày 1-1-2026.
Hàng loạt chi phí không được trừ khi tính thuế
Một trong những điểm nổi bật tại dự thảo là quy định cụ thể các khoản chi phí được và không được trừ khi tính thuế.
Theo đó, chi phí được trừ bao gồm các khoản chi thực tế phát sinh liên quan đến hoạt động kinh doanh. Các khoản này bắt buộc phải có đủ hóa đơn, chứng từ hợp pháp.
Đáng chú ý, đối với các khoản chi có giá trị từ 5 triệu đồng trở lên, điều kiện bắt buộc để được trừ là phải có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt.
Ở chiều ngược lại, dự thảo liệt kê cụ thể các khoản chi không được trừ khi tính thuế. Nhóm đầu tiên là các khoản chi không liên quan đến kinh doanh hoặc không có hóa đơn, chứng từ hợp pháp.
Nhóm thứ hai là tiền lương trả cho chủ hộ và các thành viên trong hộ kinh doanh thuộc diện không được trừ. Các khoản tiền lương, tiền công đã hạch toán nhưng thực tế không chi trả hoặc không có chứng từ thanh toán cũng bị loại bỏ.
Ngoài ra, chi phí khấu hao tài sản vượt mức quy định hoặc khấu hao tài sản không sử dụng cho hoạt động kinh doanh cũng không được tính.
Các khoản tiền phạt vi phạm hành chính, vi phạm hợp đồng hay tiền bồi thường do lỗi của hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh cũng nằm trong danh sách này.
Đối với hộ kinh doanh có doanh thu từ trên 500 triệu đồng đến 3 tỉ đồng đã chọn phương pháp tính thuế theo thu nhập, việc chứng minh chi phí là bắt buộc.
Trường hợp hộ kinh doanh không đáp ứng đủ điều kiện về hóa đơn, chứng từ để xác định chi phí được trừ thì các khoản chi đó sẽ không được tính. Khi đó, cơ quan thuế sẽ yêu cầu chuyển sang nộp thuế theo phương pháp tính tỉ lệ % trên doanh thu.
Doanh thu từ 500 triệu đồng trở xuống phải thông báo thực tế cho cơ quan thuế
Dự thảo Nghị định nêu rõ hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh tự xác định doanh thu và nghĩa vụ thuế giá trị gia tăng (GTGT), thuế thu nhập cá nhân (TNCN).
Về ngưỡng chịu thuế, dự thảo quy định hộ kinh doanh có doanh thu từ 500 triệu đồng/năm trở xuống sẽ không phải nộp thuế GTGT và thuế TNCN.
Hộ kinh doanh thuộc nhóm này chỉ cần thông báo doanh thu thực tế cho cơ quan thuế chậm nhất vào ngày 31-1 hàng năm.
Trường hợp doanh thu trên 500 triệu đồng/năm, hộ kinh doanh phải nộp thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp (tỉ lệ % trên doanh thu).
Với thuế TNCN, số thuế được xác định theo theo thu nhập tính thuế. Công thức tính là: Doanh thu trừ chi phí, nhân với thuế suất 15%, 17% hoặc 20% tùy mức doanh thu.
Riêng nhóm có doanh thu trên 500 triệu đồng đến 3 tỉ đồng được quyền lựa chọn phương pháp nộp thuế: Hoặc nộp theo thu nhập tính thuế, hoặc nộp theo tỉ lệ % trên phần doanh thu vượt 500 triệu đồng (ức áp dụng 0,5% đến 5% tùy ngành nghề).
Đối với hoạt động cho thuê bất động sản (trừ lưu trú), mức thuế suất đề xuất là 5% trên phần doanh thu vượt 500 triệu đồng và không áp dụng cách tính theo thu nhập.
Phương pháp tính thuế được áp dụng ổn định trong hai năm liên tiếp. Nếu trong thời gian này, hộ kinh doanh có doanh thu thực tế trên 3 tỉ đồng thì từ năm tiếp theo phải chuyển sang phương pháp tính thuế TNCN dựa trên thu nhập tính thuế.
Dự thảo quy định thuế suất đối với hoạt động phân phối, cung cấp hàng hóa là 0,5%; dịch vụ xây dựng không bao thầu nguyên vật liệu là 2%. Nhóm sản xuất, vận tải, dịch vụ gắn với hàng hóa cũng chịu mức 5%.
Riêng hoạt động cho thuê tài sản, đại lý bảo hiểm, đại lý xổ số, đại lý bán hàng đa cấp chịu thuế suất cao nhất là 5%.
