Chiều nay (15-3), sau hơn một tuần xét xử và nghị án kéo dài, TAND TP Hà Nội sẽ tuyên án đối với 12 bị cáo trong vụ án liên quan đến sai phạm tại dự án Ethanol Phú Thọ. Dự án do Công ty CP Hóa dầu và nhiên liệu sinh học dầu khí (PVB) làm chủ đầu tư.
“Nhóm lợi ích tiêu cực”
Theo cáo buộc của VKS, ông Đinh La Thăng với tư cách chủ tịch HĐQT Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN), trưởng ban chỉ đạo dự án, đã chỉ đạo cấp dưới chỉ định thầu cho Tổng Công ty cổ phần Xây lắp dầu khí (PVC) thực hiện dự án dù công ty này không đủ năng lực.
Trong phần tranh luận, đại diện VKS nhiều lần khẳng định chủ trương chỉ định thầu nhằm phát huy nội lực các cơ sở sẵn có trong Tập đoàn PVN là không sai. Tuy nhiên, khi triển khai thì bắt buộc phải tuân thủ đúng theo quy định pháp luật, không được tùy tiện, áp đặt duy ý chí.
Biết rõ tình hình tài chính PVC đang khó khăn, công ty này cũng chưa từng thực hiện dự án nào về ethanol nhưng ông Thăng vẫn ra chủ trương, chủ trì nhiều cuộc họp, quyết liệt chỉ đạo thuộc cấp thực hiện chỉ định thầu cho PVC.
Tiếp đó, khi chỉ định thầu, ông Thăng loại bỏ các tiêu chí về năng lực của liên danh nhà thầu, yêu cầu PVC chỉ cần chấp nhận giá mà PVB đưa ra. Hậu quả, dự án phải dừng thi công khi chưa có hạng mục nào hoàn thành, bàn giao theo cam kết.
Bị cáo Trịnh Xuân Thanh (cựu chủ tịch HĐQT PVC) biết rõ liên danh của PVC không đủ năng lực, hoàn toàn có thể chủ động thực hiện hoặc không thực hiện dự án nhưng vì chịu sức ép nên vẫn chấp nhận chỉ định thầu.
Tại tòa, đại diện VKS nhấn mạnh: “Từ bị cáo Thăng đến các bị cáo tại PVC và PVB đều có một cơ cấu, tổ chức thống nhất. Các bị cáo tại PVC và PVB đều có sự tiếp nhận ý chí chung từ bị cáo Thăng về việc chỉ định thầu cho một đơn vị trong tập đoàn là PVC”. VKS cho rằng giữa các bị cáo từ đứng đầu đến nhân viên cấp dưới có sự câu kết với nhau cùng thực hiện hành vi tội phạm, “đây là vấn đề nhóm lợi ích tiêu cực”.
Cũng theo kiểm sát viên, quá trình thực hiện dự án Ethanol Phú Thọ, PVB sử dụng gần 1.500 tỉ đồng, trong đó vay ngân hàng hơn 754 tỉ đồng. Theo thỏa thuận giữa PVB và nhà thầu, dự án phải được bàn giao sau 18 tháng nhưng thực tế “đắp chiếu” tới nay đã gần 10 năm…
Ông Thăng phản bác quan điểm của VKS
Đối đáp lại quan điểm buộc tội của cơ quan công tố, bị cáo Đinh La Thăng nhiều lần cho rằng dự án Ethanol Phú Thọ bị dừng thi công mấu chốt là do thiếu tiền chứ không phải chỉ vấn đề năng lực của nhà thầu.
Theo lý giải của cựu chủ tịch PVN, Ethanol Phú Thọ có quy mô không lớn, không phức tạp so với các dự án mà PVN và PVC từng làm. PVB là chủ đầu tư nên có toàn quyền lựa chọn nhà thầu. Bị cáo với tư cách trưởng ban chỉ đạo dự án chỉ đưa ra chủ trương, đôn đốc tiến độ, không có thẩm quyền và cũng không làm thay PVB, càng không biết và không có trách nhiệm phải biết năng lực của nhà thầu...
Trong phần tự bào chữa, bị cáo Trịnh Xuân Thanh nhiều lần đưa ra quan điểm dự án Ethanol Phú Thọ bị “đắp chiếu” là do thiếu tiền chứ không phải PVC thiếu năng lực.
Trịnh Xuân Thanh đối đáp với VKS: “Tôi biết chắc là làm được, chỉ thiếu 1-2 tiêu chí chứ không phải không đủ năng lực. Không có nhà thầu nào mua hồ sơ thầu mà đủ 100% tiêu chí cả, chỉ 75%-80% mà thôi”.
Theo bị cáo Thanh, dự án Ethanol Phú Thọ được triển khai trong giai đoạn giá dầu cao ở mức 120-140 USD/thùng nhưng sau đó liên tục giảm, thậm chí có lúc xuống 0 USD/thùng, sau này là 60 USD/thùng. Vì thế, nếu tiếp tục làm nhiên liệu sinh học sẽ không có hiệu quả kinh tế, các nhà đầu tư không rót thêm vốn vào dự án nữa…
VKS đề nghị án cao nhất tới 23 năm tù
Trước đó, đại diện VKS đề nghị HĐXX tuyên phạt ông Đinh La Thăng 12-13 năm tù về tội vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng.
Trịnh Xuân Thanh bị đề nghị 11-12 năm tù cùng về tội danh trên, 10-11 năm tù về tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ, tổng hợp hình phạt 21-23 năm tù.
Ông Thăng và ông Thanh còn bị đề nghị liên đới bồi thường hơn 543 tỉ đồng cho PVB. Riêng ông Thanh phải trả lại 3 tỉ đồng hưởng lợi cho PVC Kinh Bắc và liên đới bồi thường hơn 13 tỉ đồng cho PVC.
Các bị cáo khác bị đề nghị từ 30 tháng tù đến tám năm tù về một trong hai tội danh, đồng thời liên đới bồi thường thiệt hại cho các công ty liên quan.