Ngày hôm nay 05-09, chính quyền Kiev và lực lượng đòi liên bang hóa miền Đông Ukraine gặp mặt tại Minsk để thảo luận về một tiến trình hòa bình cho cuộc nội chiến kéo dào suốt 5 tháng qua tại quốc gia Đông Âu. Liêu chăng đây sẽ là bước ngoặc mới cho một nền hòa bình ở Ukraine?
Hai bên sẵn sàng ngừng bắn
Kể từ cuộc điện đàm về một lộ trình hòa bình giữa tổng thống Nga Putin và tổng thống Ukraine Poroshenko được thông báo vào ngày 03-09, miền Đông nước này vẫn không ngưng tiếng súng. Giới quan sát thông báo, lực lượng miền Đông vẫn đang chiếm đánh thành phố cảng Mariupol khỏi tay chính quyền Kiev.
Xe tăng của quân chính phủ Ukraine tại vùng Donetsk, miền Đông nước này (AFP)
Tuy nhiên, theo Reuters đưa tin, tổng thống Poroshenko và giới lãnh đạo lực lượng ly khai miền Đông sẵn sàng đưa ra lệnh ngừng bắn, với điều kiện cuộc gặp gỡ giữa hai bên ngày hôm nay diễn ra thành công.
Cuộc gặp gỡ sẽ diễn ra vào lúc 14:00 giờ tại Minsk (tức 18:00 giờ tại Việt Nam). Tại hội nghị NATO, ông Poroshenko cho biết sẽ cử Hội đồng tướng lĩnh của Kiev đến đàm phán về một thỏa thuận ngừng bắn song phương. Ông hy vọng sau cuộc gặp này, các bước ngừng bắn sẽ bắt đầu được thực thi.
Các đại diện từ Moscow và tổ chức Hợp tác An ninh Châu Âu (OSCE) cũng sẽ đến tham dự buổi đàm phán này.
Kênh truyền thông RT của Nga dẫn tin, phía Cộng hòa Nhân dân Donetsk và Lugansk tự xưng cũng tuyên bố “sẽ bắt đầu ngừng bắn từ 15:00, ngày 05-09 (tức 19:00 theo giờ Việt Nam) nếu như họ đạt được thỏa thuận”.
Donetsk sẽ đệ trình các điều khoản của mình tại buổi gặp mặt giữa các bên. Họ hy vọng phía Kiev sẽ ngừng các chiến dịch quân sự tại miền Đông nước này và giải quyết cuộc xung đột bằng một giải pháp chính trị.
Sự thành công của cuộc đàm phán sẽ là nền tảng quan trọng cho lộ trình hòa bình 7 điểm mà tổng thống Putin đã công bố vào ngày 04-09 vừa qua.
Liệu thật sự sẽ ngưng bắn?
Đây không phải là lần đầu tiên Kiev và quân ly khai bàn thảo về một thỏa thuận ngưng bắn. Vào thời điểm máy bay Malaysia MH70 rơi tại miền Đông Ukraine, hai bên đã tuyên bố ngừng giao tranh. Thế nhưng xung đột vẫn tiến diễn bất chấp lời kêu gọi của cộng đồng quốc tế.
Lực lượng miền Đông vẫn chưa tin vào tính “trung thực” trong lời đề nghị của Kiev. Ông Oleg Tsaryov, một quan chức cấp cao của phe miền Đông, cho biết “số phận” của thỏa thuận này tùy thuộc vào việc Kiev có cam kết giữ lời hứa hay không.
Tsaryov nghi ngại, “Trong quá khứ, đã nhiều lần ông Poroshenko không tôn trọng các thỏa thuận ngừng bắn giữa hai bên”.
Theo Reuters, chỉ 15 phút sau tuyên bố của ông Poroshenko về dự định dừng chiến, quân đội Kiev đã nã pháo vào thành phố Donetsk.
Tổng thống Ukraine và Thủ tướng Anh tại Hội nghị NATO
Mặc dù chưa đưa ra được bất kỳ một bằng chứng cụ thể nào ngoài lời nói, các nước NATO vẫn không ngừng cáo buộc Nga đã hỗ trợ cho chính quyền miền Đông trong cuộc nội chiến này. Trong cuộc viếng thăm Estonia, ngay trước thềm hội nghị NATO, Tổng thống Mỹ Obama đã cáo buộc Nga gây nên sự bất ổn tại Ukraine và đe dọa nền hòa bình của châu Âu.
Mới đây, NATO tuyên bố sẽ tăng thêm cấm vận lên chính quyền của Tổng thống Putin. Thủ tướng Đức Angela Merkel phát biểu tại Hội nghị “sẽ thông qua cấm vận để tăng thêm sức nặng cho các yêu sách chính trị của phương Tây”.
Sau cuộc điện đàm với Moscow, tổng thống Poroshenko đã trả lời phóng viên quốc tế rằng “Chúng tôi đang đấu tranh vì hòa bình của Ukraine”. Đây là lần đầu tiên cả hai công bố chính thức về ý định hòa bình.
Câu hỏi đặt ra là trong cuộc gặp gỡ chiều nay tại Minsk, điều gì sẽ được ưu tiên hơn, “hòa bình của Ukraine” hay là “các yêu sách chính trị” của các bên?
