Theo Lực lượng Phòng vệ Israel, tối 13-4, Iran phóng hơn 200 “mối đe dọa”, bao gồm máy bay không người lái (UAV) và tên lửa vào loạt mục tiêu Israel. Phía Israel cho biết đã đánh chặn hầu hết các “mối đe dọa” này.
Theo đài CNN, đối với Tổng thống Mỹ Joe Biden, cuộc tấn công của Iran vào Israel là kịch bản mà ông đã cố gắng để không xảy ra, kể từ khi chiến sự ở Dải Gaza bùng nổ vào tháng 10-2023. Cuộc tấn công của Iran càng làm tăng nguy cơ xảy ra một cuộc xung đột rộng lớn ở Trung Đông, và có thể ảnh hưởng quyền lợi chiến lược của Mỹ tại khu vực này.
Thế khó của Mỹ
Theo tạp chí Foreign Affairs, 6 tháng xung đột ở Gaza đã làm Mỹ rất khó xử giữa việc vừa làm sao bảo vệ đồng minh Israel vừa xoa dịu được thế giới Ả Rập.
Mỹ dù ủng hộ Israel giành chiến thắng hoàn toàn trước Hamas ở Gaza, song muốn Israel phải hạn chế thương vong dân thường. Tuy nhiên, Israel đã liên tục phớt lờ đề nghị của Mỹ về việc kiềm chế hành động, gây ra thảm họa nhân đạo khiến hơn 33.000 người thiệt mạng và nạn đói lan rộng ở Gaza. Israel còn lên kế hoạch đổ bộ TP Rafah – thành trì cuối cùng của Hamas và là nơi trú ngụ của hơn 1 triệu dân Gaza, bất chấp việc Mỹ nhiều lần kêu gọi cân nhắc kỹ.
Trước đó, từ đầu xung đột, Israel và Mỹ đã bất đồng về kế hoạch quản lý Gaza thời hậu chiến. Tổng thống Mỹ Joe Biden nhiều lần nhắc đến việc thực hiện giải pháp hai nhà nước sau khi xung đột Israel-Hamas kết thúc. Israel không ủng hộ giải pháp này.
Theo Foreign Affairs, với việc không xem xét các đề nghị từ phía Mỹ, Israel có thể sẽ làm suy yếu uy tín và vị thế của Mỹ ở Trung Đông, thậm chí đẩy Mỹ tới nguy cơ phải can dự một khi xung đột leo thang trong khu vực.
Diễn biến Iran tấn công Israel càng làm tăng cấp độ khó xử của Mỹ. Nguyên cớ cuộc tấn công của Iran là việc Đại sứ quán Iran ở Syria bị không kích hồi đầu tháng 4 khiến 2 tướng cấp cao và 5 cố vấn quân sự Iran thiệt mạng mà Iran cho Israel là thủ phạm.
Mỹ là nước có rất nhiều quyền lợi chiến lược tại Trung Đông. Để bảo vệ các quyền lợi này, Mỹ rất cần giữ quan hệ tốt với các quốc gia khác đặc biệt các nước Ả Rập, không chỉ với Israel. Từ khi xung đột Israel-Hamas nổ ra, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã có rất nhiều chuyến công du con thoi đến Israel và các nước Ả Rập nhằm hòa giải xung đột và hòa hoãn tình hình.
Mỹ có thể làm gì?
Có thể thấy Mỹ chủ trương hòa hoãn, không đẩy nóng tình hình liên quan diễn biến căng thẳng mới nhất giữa Iran và Israel.
Sau cuộc tấn công của Iran vào Israel tối 13-4, Mỹ đã gửi thông điệp tới Iran, cảnh báo về nguy cơ leo thang trong khu vực. Mỹ cũng kêu gọi các đồng minh châu Âu và Ả Rập sử dụng quan hệ của họ với Iran để giúp hạ nhiệt căng thẳng.
Tổng thống Biden điện đàm với Thủ tướng Netanyahu, phần “tái khẳng định cam kết sắt đá của Mỹ đối với an ninh của Israel”, phần làm rõ không muốn “tình hình vượt tầm kiểm soát”.
Đài NBC News dẫn lời một quan chức Mỹ rằng ông Biden đã nói rõ với ông Netanyahu rằng Mỹ sẽ không tham gia bất kỳ hoạt động tấn công nào của Israel chống lại Iran và kêu gọi Israel không nên phản ứng bằng cách trả đũa Iran.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin ngày 13-4 đã yêu cầu người đồng cấp Israel – ông Yoav Gallant thông báo trước cho Mỹ nếu Israel muốn tấn công trả đũa Iran.
Xung đột với Iran sẽ gây nguy hiểm cho an ninh của Mỹ mà không mang lại kết quả rõ ràng nào.
Đến thời điểm này, Mỹ không thể hiện ý định can thiệp. Tuy nhiên theo giới quan sát, nếu tình hình diễn biến phức tạp hơn, đe dọa đến an ninh Israel và quyền lợi của Mỹ ở khu vực thì không loại trừ khả năng Mỹ có thể nhờ các đồng minh can thiệp. Mỹ có nhiều đồng minh có lực lượng ở Trung Đông, như Anh, Pháp.
Ngay tối 13-4, Thủ tướng Anh Rishi Sunak đã lên án cuộc tấn công của Iran bằng những lời lẽ mạnh mẽ nhất" và cho biết Anh sẽ "đứng lên vì an ninh của Israel". Pháp cũng có thể sẽ can thiệp. Ngày 14-4, người phát ngôn Lực lượng Phòng vệ Israel – ông Daniel Hagari cho biết Pháp là một trong số các quốc gia tham gia bảo vệ Israel trước cuộc tấn công của Iran.
Ngày 13-4, ông Biden cho biết ông sẽ "giữ liên lạc" với các đối tác sau vụ tấn công.
Iran cảnh báo Mỹ không can thiệp
Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) cảnh báo Mỹ rằng bất kỳ sự ủng hộ hoặc tham gia nào của Mỹ vào các hành động chống lại lợi ích của Iran sẽ gặp phải phản ứng quyết liệt từ Iran.
Phái đoàn Iran tại Liên Hợp Quốc cũng yêu cầu Mỹ “tránh xa” căng thẳng giữa Iran và Israel.
