Israel đã không giấu giếm ý định truy lùng các lãnh đạo của phong trào vũ trang Hồi giáo Hamas (kiểm soát Gaza, Palestine) bên ngoài Gaza để đáp trả cuộc tấn công của nhóm này vào lãnh thổ Israel vào ngày 7-10-2023.
Giám đốc cơ quan tình báo Shin Bet của Israel - ông Ronen Bar từng tuyên bố Israel sẽ tiêu diệt tất cả lãnh đạo Hamas “ở mọi địa điểm, ở Gaza, Bờ Tây, Lebanon, Thổ Nhĩ Kỳ, Qatar”, theo chuyên san Foreign Policy.
Israel đã tiến hành chiến dịch ám sát các lãnh đạo Hamas. Vào ngày 2-1, Israel đã giết chết ông Saleh al-Arouri - phó lãnh đạo chính trị Hamas và là người liên lạc quan trọng với nhóm vũ trang Hezbollah (Lebanon) - bằng máy bay không người lái ở Beirut (Lebanon).
Tuy nhiên, việc tiến hành chiến dịch ám sát lãnh đạo Hamas dù mang lại lợi ích, nhưng cũng đem tới cho Israel không ít rủi ro.
Ám sát lãnh đạo Hamas mang lại nhiều lợi ích…
Theo Foreign Policy, Israel có thể được hưởng lợi trong nỗ lực ám sát các lãnh đạo Hamas trên toàn cầu. Bằng cách tuyên bố công khai chiến dịch, Israel có thể làm gián đoạn hoạt động hàng ngày của Hamas.
Các lãnh đạo Hamas như ông Ismail Haniyeh và ông Yahya Sinwar sẽ gặp khó khăn trong việc đưa ra hướng dẫn hoạt động cho nhóm khi những người này phải hoạt động bí mật, tránh liên lạc điện tử, luôn di chuyển và bỏ qua một số cuộc họp.
Cạnh đó, việc Hamas mất đi nhân sự, đặc biệt là các lãnh đạo chính trị và tác chiến, sẽ làm suy giảm kiến thức, kinh nghiệm và khả năng lãnh đạo vốn rất quan trọng đối với hoạt động của nhóm.
Cùng với những tổn thất của Hamas do chiến dịch quân sự của Israel gây ra ở Gaza, việc loại bỏ những lãnh đạo tư tưởng và hoạt động của Hamas sẽ tạm thời làm giảm mối đe dọa về việc nhóm này sẽ mở các cuộc tấn công mới.
Có thể có các lãnh đạo mới nổi bên trong nội bộ Hamas nhưng họ cũng sẽ sợ bị Israel nhắm tới. Vì vậy, điều này sẽ giảm được nguy cơ Hamas gây chiến.
Một chiến dịch ám sát lãnh đạo Hamas cũng sẽ nâng cao tinh thần của người dân Israel. Thủ tướng Israel - ông Benjamin Netanyahu đang phải đối mặt áp lực lớn về những thất bại của chính phủ trong cuộc tấn công của Hamas vào Israel ngày 7-10-2023.
Do đó, việc trừng phạt những kẻ đứng sau vụ tấn công có thể sẽ giảm bớt một số áp lực chính trị trong nước và góp phần khôi phục niềm tin của người dân đối với cộng đồng tình báo và quân đội Israel.
…nhưng cũng không ít rủi ro
Những lãnh đạo Hamas sống bên ngoài lãnh thổ Palestine chủ yếu tập trung ở Lebanon và Syria nhưng vẫn có một số nhân vật cấp cao nhất của nhóm sống ở Qatar và Thổ Nhĩ Kỳ. Việc Israel nỗ lực tiêu diệt lãnh đạo Hamas ở Qatar hay Thổ Nhĩ Kỳ sẽ gây ra rủi ro ngoại giao lớn, theo Foreign Policy.
Việc ám sát bất thành hoặc bị phát hiện sẽ làm suy yếu nghiêm trọng mối quan hệ của Israel với Qatar và Thổ Nhĩ Kỳ, đồng thời có thể khiến hai nước này tăng hỗ trợ ngoại giao hoặc tài chính cho Hamas.
Vào ngày 6-12-2023, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan cảnh báo rằng Israel sẽ “phải trả giá rất đắt” nếu cố gắng ám sát các nhân vật Hamas ở đất nước ông. Trong 9 tuần tiếp theo, cảnh sát Thổ Nhĩ Kỳ đã bắt hơn 40 người bị tình nghi làm gián điệp cho Mossad - cơ quan tình báo của Israel.
Tuy nhiên, Israel cũng có thể cố gắng tránh những rủi ro ngoại giao bằng một số cách. Đầu tiên, Israel có thể đợi các nhà lãnh đạo Hamas rời Thổ Nhĩ Kỳ và Qatar để đến những quốc gia mà hậu quả ngoại giao thấp hơn. Tuy nhiên, rất có thể các nhà lãnh đạo Hamas sẽ tránh di chuyển đến những khu vực mà họ có thể dễ dàng trở thành mục tiêu.
Lựa chọn thứ hai đối với Israel là cố gắng tiến hành các vụ ám sát “ném đá giấu tay”, tức là ít để lại manh mối, che giấu sự liên quan của nước này bằng cách làm cho cái chết của người bị ám sát trông có vẻ tự nhiên hoặc đến bất ngờ.
Những hoạt động như vậy đòi hỏi phải lập kế hoạch tỉ mỉ và thực hiện hoàn hảo để che giấu sự tham gia của Israel.
Tuy nhiên, khi những vụ ám sát “ném đá giấu tay” này bất thành, hậu quả ngoại giao có thể rất thảm khốc. Năm 1997, Israel đã cố gắng ám sát lãnh đạo Hamas – ông Khaled Mashal ở Jordan bằng bình xịt chất độc được ngụy trang dưới dạng nước xịt từ soda có ga, nhưng thất bại.
Hậu quả là 2 đặc vụ Mossad bị bắt và 6 người khác phải trú ẩn trong Đại sứ quán Israel ở thủ đô Amman (Jordan). Để đảm bảo các đặc vụ được thả, Israel đã cung cấp thuốc giải độc để cứu mạng ông Mashal và thả người sáng lập Hamas - ông Sheikh Ahmed Yassin, cùng với nhiều người Palestine khác.
Trên thực tế, vì Israel đã công khai tuyên bố chiến dịch ám sát các lãnh đạo Hamas nhằm đáp trả vụ tấn công ngày 7-10-2023, nên cái chết của bất kỳ lãnh đạo Hamas nào trong tương lai sẽ ngay lập tức bị quy do Israel đứng sau, dù nước này có liên quan hay không. Điều này sẽ dẫn đến những hậu quả ngoại giao cho Israel.
Một nguy cơ nữa là việc ám sát các lãnh đạo Hamas sẽ có thể làm gián đoạn các cuộc đàm phán về con tin. Mối lo ngại này được cho là đã làm dịu đi những lời kêu gọi từ một số quan chức Israel về việc tiến hành chiến dịch truy lùng gắt gao lãnh đạo Hamas ngay sau vụ tấn công ngày 7-10-2023. Hiện tại, hơn 100 con tin được cho là vẫn đang bị Hamas giam giữ.
Ngoài những rủi ro ngoại giao, việc Israel ám sát các lãnh đạo Hamas có thể khiến các cuộc tấn công trả đũa từ các nhóm liên kết với Hamas, như Hezbollah (Lebanon) và Houthis (Yemen), nhằm vào Israel tăng lên. Mặc dù Hezbollah không trả đũa ngay lập tức việc Israel giết chết ông al-Arouri ở Lebanon, nhưng nhóm này vẫn có thể đáp trả theo những cách khác, bao gồm tấn công các mục tiêu của Israel hoặc Do Thái ở những nơi khác trên toàn cầu.
Ngoài ra, các vụ ám sát còn gây ra rủi ro cho các đặc vụ Israel và người ngoài cuộc. Việc tiến hành các vụ ám sát có nguy cơ xuất hiện những yếu tố không lường trước hoặc kiểm soát được, gây nguy hiểm đến tính mạng của những người vô tội.
Cuối cùng, những nỗ lực của Israel có thể phản tác dụng khi làm nảy sinh vấn đề cực đoan và những kịch bản nguy hiểm hơn. Ví dụ, vụ ám sát ông Sheikh Ahmed Yassin vào năm 2004 đã khiến Hamas và Iran gần gũi hơn, làm tăng các mối đe dọa đối với Israel.
