Trong bài phát biểu bày tỏ quan điểm của VN, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng dành phân nửa thời gian nêu vấn đề biển Đông, với những ngôn từ mạnh mẽ.
Phiên họp toàn thể của Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 24, tại Naypyitaw, Myanmar. Ảnh: Đức Tám
Đây là lần đầu tiên, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nêu quan điểm về vụ giàn khoan Trung Quốc từ khi xảy ra sự việc. Đây cũng là lần đầu tiên từ trước tới nay, trên diễn đàn quốc tế quan trọng như Hội nghị Cấp cao ASEAN, người đứng đầu Chính phủ Viêt Nam đề cập tới vấn đề biển Đông một cách chi tiết, mạnh mẽ như vậy.
Trong phát biểu của mình, Thủ tướng tóm tắt toàn bộ diễn biến việc Trung Quốc đưa giàn khoan nước sâu và hơn 80 tàu vũ trang, tàu quân sự, máy bay hộ tống đi vào vùng biển VN, và đã hạ đặt giàn khoan này tại vị trí nằm sâu trên 80 hải lý trong thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của VN, được bảo vệ theo Công ước LHQ vê Luật biển 1982 (UNCLOS).
Thủ tướng cũng nêu rõ, trong quá trình ấy, các tàu TQ đã bắn vòi rồng, đâm húc, gây hư hại tàu công vụ, tàu dân sự của Viêt Nam, làm nhiều người bị thương. Hành động ấy vi phạm luật pháp quốc tế, UNCLOS, cũng như vi phạm Tuyên bố về ứng xử của các bên trên biển Đông (DOC) mà Trung Quốc là một bên tham gia ký kết. Hành động này đã và đang đe dọa trực tiếp đến hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải ở biển Đông.
Trong quá trình này, Viêt Nam đã hết sức kiềm chế, bày tỏ mọi thiện chí, sử dụng mọi kênh đối thoại, giao thiệp với các cấp khác nhau của Trung Quốc, yêu cầu Trung Quốc rút ngay giàn khoan và các tàu vũ trang, tàu quân sự ra khỏi vùng biển của Viêt Nam. Tuy nhiên, đến nay Trung Quốc không đáp ứng và còn tiếp tục gia tăng hành động vi phạm.
Trong bài phát biểu, người đứng đầu Chỉnh phủ Việt Nam cũng khẳng định quan điểm tích cực, chân thành của Việt Nam trong gìn giữ, tăng cường quan hệ tốt đẹp với Trung Quốc. Luôn mong muốn cùng Trung Quốc giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế, bình đẳng và tôn trọng lẫn nhau, vì lợi ích của nhân dân hai nước, vì hòa bình, ổn định của khu vực và thế giới. Song Viêt Nam cũng kiên quyết phản đối các hành động vi phạm, và bằng các biện pháp cần thiết, phù hợp với luật pháp quốc tế để bảo vệ chủ quyền, lợi ích chính đáng của mình.
Trên diễn đàn này, trước nguyên thủ các quốc gia thành viên ASEAN, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng trân trọng cám ơn, và kêu gọi các nước trong khu vực và trên thế giới, các cá nhân và tổ chức quốc tế tiếp tục ủng hộ yêu cầu hợp pháp, chính đáng của VN.
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng bày tỏ hoan nghênh, đánh giá cao việc các ngoại trưởng ASEAN, ngày 10-5, đã nhất trí thông qua tuyên bố riêng về tình hình nghiêm trọng hiện nay ở biển Đông, qua đó thể hiện rõ sự đoàn kết, vai trò trung tâm, tinh thần chủ động và trách nhiệm cao của ASEAN với hòa bình, ổn định và an ninh của khu vực.
Trình bày về biển Đông của lãnh đạo VN được đặt trong phần ý kiến về Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN. Qua đó cho thấy điểm nóng biển Đông cần được ưu tiên giải quyết, như một yêu cầu quan trọng để xây dựng Cộng đồng ASEAN, như mục tiêu mà toàn khối đang hướng tới.
Cũng trong bài phát biểu, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nêu quan điểm của VN về định hướng đối ngoại của ASEAN. Theo đó cần gia tăng vai trò và hợp tác với các đối tác bên ngoài tại các diễn đàn khu vực. Phát huy vai trò chủ đạo của ASEAN trong diễn đàn Đông Á; xây dựng khuôn khổ các quy tắc ứng xử và hợp tác tương tự như Hiệp ước Thân thiện và hợp tác (TAC) mở rộng ra phạm vi toàn Đông Á.
Là điều phối viên quan hệ ASEAN-EU, VN cũng đề nghị hai tổ chức khu vực bàn kỹ việc tăng cường quan hệ đối tác, trong đó có tính tới đề xuất của EU về tổ chức các cuộc gặp cấp cao giữa lãnh đạo hai bên.
Tại trung tâm báo chí, phát biểu của Thủ tướng Việt Nam đã thu hút sự quan tâm đặc biệt của giới ký giả các hãng thông tấn quốc tế.
Trao đổi với Pháp Luật TP HCM, đồng nghiệp các báo nước ngoài cho biết mọi quan tâm đang đổ dồn về Việt Nam, không chỉ vì sự việc vừa xảy ra và đang diễn tiến phức tạp tại vùng đặc quyền kinh tế của Viêt Nam, mà còn vì vai trò quan trọng, tích cực của Viêt Nam trong xây dựng, gắn kết ASEAN.
Nghĩa Nhân từ Naypyitaw, Myanmar
