Theo ông Trần Quang Phượng - Giám đốc Sở GTVT TP.HCM, sắp tới sẽ nhân rộng mô hình xe buýt văn minh mà HTX Vận tải 19-5 thực hiện hơn một tháng qua (Báo Pháp Luật TP.HCM số trước đã phản ánh). Vấn đề đặt ra là phải làm gì để xe buýt TP.HCM “lột xác” thực sự, thu hút ngày càng nhiều người dân đi xe buýt.
Nên cho HTX tự phát hành vé tháng
Theo ông Nguyễn Văn Triệu - Chủ nhiệm HTX Vận tải 19-5, sau một tháng áp dụng mô hình xe buýt văn minh trên hai tuyến, số lượng khách đã tăng thêm 23%-31%, chủ yếu khách đi vé tập, vé tháng. Ông nói: “Với cách giao khoán hợp lý tỷ lệ vé lượt, vé tập và vé tháng, điều hòa doanh thu từng chuyến, từng xe đồng thời giám sát chặt chẽ lái xe, tiếp viên, chúng tôi đã ngăn được hiện tượng coi thường hành khách đi vé tháng”.
Nhiều HTX cho biết cách quản lý, phát hành, thanh toán vé tháng hiện nay của Sở GTVT, Trung tâm Quản lý và điều hành vận tải hành khách công cộng chưa khoa học là nguyên nhân dẫn đến việc lái xe, tiếp viên coi thường khách dùng vé này. Tem dán trên thẻ đi vé tháng liên tuyến không in mã số tuyến mà hành khách đi nên lái xe, tiếp viên không thể biết khách đi có đúng tuyến không. Với vé tháng đi một tuyến, các HTX không được Sở GTVT thông báo đã bán ra bao nhiêu vé để ngay từ đầu tháng biết số tiền mình sẽ được hưởng. Chưa kể cơ chế thanh toán tiền từ trung tâm và sở còn nhiêu khê, chậm trễ nên chủ xe, lái xe, tiếp viên không mặn mà với vé tháng. Tại cuộc họp ngày 3-9, ông Phượng đã chỉ đạo trung tâm và các phòng chuyên môn của sở cải tiến cách in, phát hành loại vé tập, vé tháng. Ông Lê Đức Minh (Liên hiệp HTX vận tải TP) kiến nghị nên để các HTX phát hành vé tháng cho hành khách đi tuyến của mình.
Phải thay đổi tư duy quản lý HTX
TP.HCM có 28 HTX trong tổng số 31 đơn vị xe buýt với số đầu xe và sản lượng hành khách chiếm hơn 80%. Ông Lê Trung Tính - Trưởng phòng Quản lý vận tải và công nghiệp (Sở GTVT) cho biết hiện vẫn còn nhiều HTX nhỏ, cơ sở vật chất kém, năng lực quản lý yếu. Nhiều HTX thực chất được gom từ nhiều nghiệp chủ nhỏ lại với nhau. Để có được xe buýt văn minh, trước hết phải thu gọn số HTX trên lại, đồng thời cần thay đổi cách nghĩ của các chủ nhiệm từ nghiệp chủ nhỏ sang tư duy quản lý của chủ doanh nghiệp thực sự. Theo chương trình phối hợp giữa Sở GTVT và Liên minh các HTX TP.HCM, đến năm 2010 sẽ chỉ còn ba, bốn HTX có quy mô lớn.
Ông Phùng Đăng Hải - Tổng Giám đốc Liên hiệp HTX Vận tải TP (xe buýt Liên hiệp) cho rằng rất khó sát nhập các HTX hoặc giải thể các HTX cũ để cùng nhau lập HTX mới có quy mô lớn hơn. Theo Luật HTX, muốn sát nhập hay giải thể, lập HTX mới phải dựa trên cơ sở tự nguyện của xã viên các HTX và thông qua đại hội xã viên. Một cái khó khác là HTX mạnh lại có tâm lý không muốn sát nhập với các HTX yếu kém, nợ nần, có tuyến xe ít khách... Còn các HTX nhỏ vẫn muốn tồn tại độc lập, nhiều chủ nhiệm có tâm lý sợ mất ghế. Ông Phượng khẳng định sắp tới, tất cả các tuyến xe buýt sẽ được đấu thầu. Chỉ những doanh nghiệp, HTX có số xe lớn, bộ máy quản lý tốt, năng lực kinh doanh giỏi mới được tham gia đấu thầu tuyến. “Xây dựng xe buýt văn minh cần phải có sự lột xác từ chính các HTX chứ không thể là phong trào” - ông Phượng nói.
| Trước đây, TP.HCM từng có bài học từ phá sản mô hình xe buýt mẫu. Đầu năm 2003, Sở GTCC (nay là Sở GTVT) TP đưa ra chương trình xe buýt mẫu khởi đầu trên tám tuyến. Ngoại trừ việc giá vé giảm (còn 1.000 đồng) được hành khách hoan nghênh, tất cả các khâu khác vẫn như cũ (xe đỗ sai tuyến, dừng, chở vô tội vạ, xe đến trạm trễ giờ, thái độ phục vụ của lái xe, tiếp viên không tốt...). Sau vài tháng, hành khách đi xe buýt mẫu giảm 17% so với trước. |
LƯU ĐỨC - HOÀNG TUYÊN
