Hãng tin GMA (Philippines) đưa tin tại cuộc họp báo ngày 1-4, thư ký văn phòng thông tin liên lạc của tổng thống Philippines thông báo an ninh và quốc phòng sẽ là chủ đề chính trong hội đàm giữa Tổng thống Benigno Aquino III và Tổng thống Obama trong chuyến thăm Philippines của ông vào tháng 4. Ngoài ra, vấn đề biển Đông cũng nằm trong khả năng thảo luận.
Cùng ngày, Đại sứ quán Mỹ tại Philippines thông báo chuyến thăm Philippines sắp tới của Tổng thống Obama là một phần của cam kết tăng cường sự hiện diện về an ninh, kinh tế, ngoại giao của Mỹ với châu Á-Thái Bình Dương.
Cùng ngày, người phát ngôn phó của Bộ Ngoại giao Mỹ Marie Harf đã lên tiếng chỉ trích Trung Quốc khiêu khích Philippines khi tàu cảnh sát biển Trung Quốc cố ngăn chặn tàu Philippines đang luân chuyển quân trên biển Đông.
Bà ghi nhận Philippines được phép tiếp tế quân tại bãi Cỏ Mây bởi hải quân Philippines đã có mặt tại khu vực này trước khi có Tuyên bố ứng xử của các bên ở biển Đông năm 2002. Bà nhận định hành động của Trung Quốc đang gây bất ổn trong khu vực. Bà khẳng định là đồng minh của Philippines, Mỹ hối thúc Trung Quốc kiềm chế bằng cách cho phép Philippines tiếp tục duy trì hiện diện hải quân tại bãi Cỏ Mây.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi tuyên bố Philippines sắp xếp cho các nhà báo đến thăm bãi cạn Ayunjin hôm 29-3 là thổi phồng thêm vấn đề tranh chấp lãnh thổ giữa hai nước và cảnh báo Philippines sẽ gánh chịu hậu quả.
Người phát ngôn cảnh báo Mỹ không nên can thiệp vào vụ tranh chấp này, đồng thời hối thúc Mỹ tôn trọng cam kết không đứng về bên nào trong tranh chấp.
Tân Hoa xã đưa tin Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Lưu Chấn Dân đã gửi thư phản đối lên đại sứ Philippines tại Trung Quốc liên quan đến vấn đề Philippines gửi luận chứng kiện Trung Quốc ra tòa án trọng tài quốc tế.
Theo trang tin Rappler (Philippines), ngày 1-4, khi phóng viên hỏi liệu Trung Quốc có tiến hành tài trợ cho một cuộc nổi dậy như hình thức trả đũa vụ kiện hay không, Chánh văn phòng nội các Philippines Jose Rene Almendras cho biết rất khó trả lời câu hỏi này.
Tuy nhiên, ông khẳng định chính phủ đã tiến hành thảo luận và chuẩn bị đối phó với hậu quả có thể xảy ra từ Trung Quốc bao gồm trừng phạt thương mại hay nhập cảnh. Ông cũng khẳng định Tổng thống Aquino không bao giờ đóng cánh cửa đàm phán với Bắc Kinh ngay cả sau khi đã nộp luận chứng khởi kiện lên tòa án trọng tài quốc tế.
DUY KHANG
