Một phái đoàn ngoại giao cấp cao Mỹ vừa có cuộc gặp với một số đại diện Taliban bàn về khả năng ngừng bắn. Cuộc gặp diễn ra tại thủ đô Doha (Qatar) tuần trước và có kết thúc với “các tín hiệu rất tích cực”, Wall Street Journal dẫn thông tin từ một số nguồn tin Taliban biết về cuộc đàm phán cho biết ngày 29-7.
Theo một nhân vật Taliban – cho biết mình là một trong phái đoàn 4 đại diện Taliban, cuộc gặp diễn ra trong “không khí thân thiện” tại một khách sạn ở Doha và đã có “các tín hiệu rất tích cực”.
“Bạn không thể gọi đó là đàm phán hòa bình. Đó là một loạt các cuộc gặp để mở màn các cuộc gặp chính thức và có mục đích. Chúng tôi thống nhất sẽ gặp lại nhau sớm và giải quyết xung đột Afghanistan thông qua đối thoại” – nhân vật Taliban này nói, cho biết cuộc gặp được tổ chức không có sự hiện diện của các quan chức chính phủ Afghanistan.
Wall Street Journal là cơ quan truyền thông đầu tiên đưa tin về cuộc gặp này. Cuộc gặp chưa được chính phủ Mỹ xác nhận chính thức. Người dẫn đầu phái đoàn Mỹ tham gia cuộc gặp này là Phó Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ Alice Wells, phụ trách Các vấn đề Nam và Trung Á.
Phó Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ Alice Wells, phụ trách Các vấn đề Nam và Trung Á được cho là người dẫn đầu phái đoàn Mỹ gặp phái đoàn Taliban. Ảnh: AFP
Taliban có một văn phòng chính trị ở Taliban. Bộ Ngoại giao Mỹ xác nhận Phó Trợ lý Ngoại trưởng Wells có thăm Doha nhưng chỉ nói mục đích chuyến thăm là gặp các quan chức chính phủ Các Tiểu vương quốc Ả rập thống nhất bàn về tình hình Afghanistan.
Khi được hỏi về cuộc gặp với Taliban, một người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ không xác nhận cũng không phủ nhận, chỉ nhắc tới phát ngôn của Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo ngày 9-7 rằng Mỹ sẽ “hỗ trợ, tạo điều kiện và tham gia vào các cuộc bàn bạc hòa bình, nhưng hòa bình phải do người Afghansitan quyết định”.
Nguồn tin Taliban cho biết cuộc gặp diễn ra với sự thống nhất của hội đồng thủ lĩnh Taliban. Hai bên bàn về các đề xuất cho phép Taliban tự do đi lại ở 2 tỉnh – ý tưởng mà Tổng thống Afghansitan Ashraf Ghani trước đó bác bỏ; khả năng Taliban tham gia chính phủ Afghanistan.
“Yêu cầu duy nhất của họ - ý nói Mỹ - là cho phép họ hiện diện các căn cứ quân sự ở Afghanistan” – nhân vật Taliban này nói.
Trước cuộc gặp này, các quan chức Mỹ và đại diện Taliban đã từng có 2 lần gặp nhau trong vài tháng qua, theo các nguồn tin Taliban.
“Chúng tôi đã tổ chức 3 cuộc gặp với Mỹ và chúng tôi thống nhất sẽ tiếp tục gặp nhau tới chừng nào có thể xúc tiến các cuộc đàm phán có ý nghĩa” – một nhân vật Taliban thứ hai cho biết.
Theo nguồn tin Taliban thứ hai này, đầu tiên các bên sẽ trao đổi tù nhân sau đó tiến tới bàn bạc các vấn đề khác nữa có thể khôi phục hòa bình cho Afghanistan.
“Tuy nhiên, phái đoàn chúng tôi nói rõ với họ rằng hòa bình chỉ có thể đạt được cho Afghanistan một khi tất cả các lực lượng nước ngoài rút đi” – nguồn tin Taliban thứ hai nói.
Diễn biến này diễn ra trong lúc chính phủ Afghanistan và Mỹ đang tăng nỗ lực nhằm chấm dứt 17 năm xung đột Afghanistan, sau khi đạt được một cuộc ngừng bắn chưa có tiền lệ kéo dài 3 ngày với Taliban trong kỳ lễ Eid al-Fitr tháng qua.
Nhờ lệnh ngừng bắn này, trong kỳ lễ Eid al-Fitr vừa qua có thể thấy các phần tử Taliban không vũ trang và binh sĩ chính phủ Afghanistan cùng xuất hiện trên các đường phố thủ đô Kabul cũng như nhiều TP khác.
Các tay súng Taliban ăn mừng lệnh ngừng bắn tại huyện Ghanikhel, tỉnh Nangarhar (Afghanistan) ngày 16-6. Ảnh: REUTERS
Taliban không đồng ý đề nghị của Tổng thống Ghani kéo dài thỏa thuận ngừng bắn Eid al-Fitr, tuy nhiên các cuộc tiếp xúc sau hậu trường vẫn tiếp tục và chính phủ Afghanistan cho biết đang cân nhắc thêm một thỏa thuận ngừng bắn vào dịp lễ Eid al-Qurban tháng tới.
Giữa lúc hy vọng về khả năng đàm phán chính thức giữa Taliban và chính phủ Afghanistan gia tăng, Mỹ đồng ý tham gia trực tiếp vào các cuộc đối thoại, nhưng vẫn khẳng định tiến trình đối thoại sẽ do Afghanistan lãnh đạo.
Một nguồn tin thứ ba biết về cuộc gặp giữa Mỹ và Taliban tuần trước cho biết Mỹ đã thúc giục phía Taliban chấp nhận thỏa thuận ngừng bắn trong dịp lễ Eid-al Qurban, năm nay sẽ bắt đầu vào ngày 22-8.
“Dự báo sẽ có một thỏa thuận ngừng bắn dài hạn dịp lễ Eid-al Qurban. Cả hai bên đồng ý sẽ tiếp tục gặp nhau và đối thoại trước kỳ lễ Eid-al Qurban nhưng chưa xác định ngày và địa điểm chính xác” – nguồn tin thứ ba cho biết.
Tuần trước, người phát ngôn của ông Ghani nói các cuộc đàm phán hòa bình phải do chính phủ Afghanistan dẫn đầu và phải được xây dựng trên sự đồng lòng ủng hộ của quốc tế.
Nỗ lực đàm phán hòa bình gần nhất giữa Taliban và chính phủ Afghanistan diễn ra năm 2015 nhưng thất bại.
