Bà Susan Rice ghi nhận: “Trong bối cảnh căng thẳng khu vực đang tiếp diễn, đặc biệt là căng thẳng liên quan đến CHDCND Triều Tiên và các tranh chấp lãnh thổ, chuyến công du của tổng thống là cơ hội để Mỹ khẳng định cam kết duy trì trật tự dựa trên các quy tắc trong khu vực”.
Bà nói: “Chúng tôi ngày càng thấy rằng các ưu tiên của chúng tôi gắn chặt với châu Á cho dù các ưu tiên đó là tiếp cận thị trường mới, thúc đẩy xuất khẩu hay bảo vệ lợi ích an ninh và thúc đẩy các giá trị cốt lõi của chúng tôi”.
Bà cho biết Mỹ không ủng hộ bên nào trong tranh chấp chủ quyền nhưng Mỹ sẽ nhấn mạnh các tranh chấp này phải được giải quyết hòa bình, không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực. Bà cho biết trong chuyến công du, Tổng thống Obama sẽ khẳng định cam kết giải quyết hòa bình các tranh chấp lãnh thổ và biển theo luật quốc tế.
Trong khi đó, báo Yomiuri Shimbun (Nhật) ngày 19-4 cho biết trong chuyến thăm Nhật sắp tới, Tổng thống Obama và Thủ tướng Shinzo Abe sẽ thảo luận về thỏa thuận hợp tác hỗ trợ các nước ASEAN nâng cao năng lực giám sát biển. Thỏa thuận có thể được đưa ra trong tuyên bố chung của hai nhà lãnh đạo sau hội đàm.
Dự kiến thỏa thuận sẽ bao gồm cam kết cung cấp tàu tuần tra cho các nước ASEAN, huấn luyện cảnh sát biển của các nước ASEAN, phát triển hệ thống chia sẻ thông tin chống cướp biển và các tàu đáng nghi ngờ.
Báo Yomiuri Shimbun cho rằng thỏa thuận này không chỉ nhằm giúp đỡ các nước ASEAN chống cướp biển và thảm họa thiên nhiên mà còn nâng cao năng lực ngăn chặn Trung Quốc trong vấn đề tranh chấp ở biển Đông. Báo dẫn lời một quan chức chính phủ Nhật ghi nhận cải thiện năng lực giám sát biển của các nước ASEAN sẽ có lợi cho Mỹ và Nhật.
LÊ LINH
