Trong nhiều thập niên, nhóm vũ trang Hezbollah đã có một vị thế quyền lực đáng kể tại Lebanon.
Với kho vũ khí khổng lồ, nhóm vũ trang này được cho là mạnh hơn cả lực lượng quân sự của nhà nước Lebanon. Nhóm này kiểm soát hoặc nắm quyền kiểm soát các cơ quan chính phủ quan trọng nhất của Lebanon, cũng như cơ sở hạ tầng quan trọng, bao gồm biên giới với Syria và cảng thương mại. Hezbollah cũng là bên đứng sau hầu hết quyết định chính trị quan trọng tại Lebanon trong suốt nhiều năm.
Tuy nhiên, hiện trạng lâu đời đó đang có dấu hiệu thay đổi và một chương mới đang dần mở ra trong chính trường Lebanon.
Trong suốt 14 tháng chiến đấu với Israel, Hezbollah đã bị tổn thất nặng. Bên cạnh đó, việc chính quyền của Tổng thống Bashar al-Assad tại Syria không còn cũng gây ảnh hưởng đến sức mạnh chung của Hezbollah, theo tờ The New York Times.
3 thập niên quyền lực
Suốt nhiều năm qua, nhiều phe phái và đảng phái từ hơn chục nhóm tôn giáo tại Lebanon liên tục tranh giành ảnh hưởng. Trong bối cảnh đó, nhiều đảng phái đã bắt tay hợp tác với nhau để củng cố quyền lực và nhằm giữ cho tình hình trong nước ổn định.
Trong 3 thập niên qua, Hezbollah đã vượt qua các đối thủ trong nước và thiết lập được các liên minh chiến lược để củng cố vị thế của họ. Hezbollah cũng có vai trò lớn trong việc xây dựng một mạng lưới dịch vụ xã hội rộng lớn, bao gồm dịch vụ chăm sóc sức khỏe chất lượng cao và giáo dục miễn phí cho những người ủng hộ nhóm này.
Nhưng trong 3 tháng qua, nhóm này đã đối mặt một loạt khó khăn.
Cuộc xung đột với Israel đã khiến nhiều lãnh đạo cấp cao của Hezbollah thiệt mạng, phá hủy phần lớn kho vũ khí của nhóm này và buộc Lebanon phải chuẩn bị một khoản tiền tái thiết lên tới hàng tỉ USD cho những vùng bị tàn phá. Những tổn thất của Hezbollah trong thời gian qua cũng chứng minh rằng lời hứa của Hezbollah với người dân Lebanon về việc chỉ có họ mới có thể bảo vệ Lebanon khỏi xung đột với Israel đã không thể thực hiện được.
Vào tháng 12-2024, khi chính quyền của Tổng thống Syria Bashar al-Assad bị sụp đổ, Hezbollah cũng đã mất đi một đồng minh quan trọng, đồng thời cũng là nguồn hỗ trợ lớn cho nhóm vũ trang này. Ngoài ra, việc chính quyền của ông al-Assad bị lật đổ cũng kéo theo sức mạnh của các đồng minh Iran tại khu vực Trung Đông giảm theo.
Đối với Hezbollah, Syria và Iran là những trụ cột hỗ trợ quan trọng. Nếu không có những trụ cột hỗ trợ đó, khả năng ảnh hưởng của Hezbollah đến chính trường Lebanon đã giảm sút, ngay cả khi nhóm này nỗ lực tranh thủ sự ủng hộ của người dân.
Ông Sami Nader – Viện trưởng Viện Khoa học Chính trị tại ĐH Saint Joseph ở Beirut (Lebanon) – cho biết: "Lời nói của Hezbollah đã bị mất uy tín nghiêm trọng, lực lượng của họ đã bị suy yếu đáng kể và theo quan điểm của tôi, về mặt chính trị, họ sẽ phải bắt đầu trả giá".
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia lại cho rằng ngay cả khi suy yếu, Hezbollah vẫn là lực lượng chính trị có tiếng nói tại Lebanon. Nhưng các chuyên gia nhận định điều đó không phải là minh chứng cho việc nhóm này nắm giữ quyền lực mà là sự phản ánh của tình trạng phức tạp của chính trường Lebanon.
Chương mới tại Lebanon
Theo The New York Times, Hezbollah đang ở trong giai đoạn bấp bênh nhất trong nhiều năm, khi các khối quyền lực ở Trung Đông dường như đang được sắp xếp lại sau hơn một năm bất ổn. Dù vẫn có hàng ngàn thành viên và nhận được sự ủng hộ của hầu hết người Hồi giáo dòng Shiite tại Lebanon, các nhà phân tích cho biết có một điều rõ ràng là kỷ nguyên của Hezbollah ở Lebanon dường như đã kết thúc.
"Đó là một thực tế chính trị mới. Thực tế mới này phải mất thời gian mới có thể xảy ra, nhưng những gì chúng ta đã thấy cho đến nay đã đủ để cho chúng ta kết luận rằng gió đã đổi chiều" – ông Mohanad Hage Ali, thành viên cấp cao tại Trung tâm Carnegie Trung Đông ở Beirut (Lebanon), cho biết.
Toàn cục sự thay đổi này đã được phơi bày rõ ràng vào ngày 9-1, khi quốc hội Lebanon bầu ông Joseph Aoun – tướng chỉ huy quân đội Lebanon – làm tổng thống mới. Trong hơn 2 năm qua, việc ghế tổng thống Lebanon bị bỏ trống đã gây ra không ít sự ảnh hưởng cho sự phát triển của nước này.
Nhiều người dân Lebanon coi việc quốc hội nước này bầu ông Joseph Aoun làm tổng thống là một bước quan trọng hướng tới sự ổn định cho đất nước. Đây cũng là minh chứng sự nhượng bộ của Hezbollah. Một số nhà phân tích cũng cho rằng đây là bằng chứng cho thấy Hezbollah không còn đủ khả năng gây ảnh hưởng chính trường Lebanon nhiều như trước đây.
Theo các nhà phân tích, cuộc bầu cử tổng thống hôm 9-1 là bước đầu tiên trong việc định hình bản đồ chính trị mới cho Lebanon và Trung Đông. Tướng Aoun được cho là nhận được sự hậu thuẫn mạnh của Mỹ và Saudi Arabia.
Trong bài phát biểu mừng chiến thắng, Tướng Aoun đã đề cập về tầm nhìn mà ông và các đồng minh chia sẻ về một kỷ nguyên chính trị mới ở Lebanon. Ông cũng cho biết ngày 9-1 đánh dấu "một giai đoạn mới trong lịch sử Lebanon".
Ông Aoun gọi các quốc gia Ả Rập là các quốc gia "anh em", đồng thời vạch ra cảnh tượng về một nhà nước Lebanon có thể được bảo vệ bằng quân đội quốc gia của chính họ và không có các lực lượng quân sự như Hezbollah.
Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng Lebanon vẫn đang trong những ngày đầu của chương chính trị mới này và do đó, Hezbollah vẫn có thể phục hồi quyền lực của họ.
“Hezbollah đã phải chịu những đòn mạnh về mặt sức mạnh chiến lược và khả năng đối đầu với Israel. Nhưng bên trong Lebanon, họ vẫn là một nhóm vũ trang rất mạnh, mạnh hơn bất kỳ nhóm vũ trang nào khác trong nước này” – ông Paul Salem, phó Chủ tịch phụ trách quan hệ quốc tế tại Viện Trung Đông (Mỹ), cho biết.
