Bộ GTVT đang lấy ý kiến các bộ, ngành để hoàn thiện dự thảo nghị định sửa đổi, bổ sung nghị định 139/2018 và nghị định 30/2023 liên quan đến quy định về kinh doanh dịch vụ kiểm định xe cơ giới. Việc này được tiến hành ngay khi lãnh đạo Chính phủ chấp thuận sửa nghị định trên theo trình tự thủ tục rút gọn.
Nếu “thẳng tay” sẽ thiếu nhân lực và “trắng” đơn vị đăng kiểm
Việc sửa các nghị định trên đặt trong bối cảnh đại án đăng kiểm đang được các địa phương đưa ra xét xử. Trong đó, 42 địa phương với 112 trung tâm đăng kiểm có các đăng kiểm viên bị khởi tố. Vì vậy, việc xét xử sẽ tác động rất lớn đến hoạt động kiểm định tại các tỉnh, thành khi hàng loạt đăng kiểm viên có nguy cơ bị kết tội bằng bản án.
Trong khi đó, pháp luật hiện hành quy định nếu đăng kiểm viên bị kết án liên quan đến lĩnh vực kiểm định xe cơ giới bị thu hồi chứng chỉ đăng kiểm viên. Các trung tâm đăng kiểm sẽ bị đình chỉ 3 tháng nếu có từ hai đăng kiểm viên trở lên bị thu hồi chứng chỉ do bị kết tội liên quan đến lĩnh vực kiểm định xe cơ giới.
Điều này dẫn đến 91 trung tâm đăng kiểm tại 32 địa phương phải dừng hoạt động, theo đó ít nhất 36 địa phương có nguy cơ bị ùn tắc phương tiện đến kiểm định. Đặc biệt, sẽ có những địa phương không còn trung tâm đăng kiểm để hoạt động như Bắc Kạn và Thái Bình…
Với 900 nhân viên đăng kiểm bị khởi tố, lãnh đạo Cục Đăng kiểm dự báo tới năm 2026, hệ thống đăng kiểm xe cơ giới vẫn chưa thể bù đắp được số lượng đăng kiểm viên đã bị thiếu hụt trong thời gian vừa qua.
“Những sự việc nêu trên là chưa có tiền lệ, phát sinh trong thực tiễn hoạt động kiểm định xe cơ giới đã và đang xảy ra trong thời gian vừa qua, do con người gây ra”- Bộ GTVT nhận định.
Theo đó, Bộ GTVT đánh giá nếu không giải quyết vướng mắc trên sẽ có nguy cơ đe dọa nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tài sản cá nhân, tài sản của Nhà nước và của các tổ chức khác do các phương tiện giao thông không được kiểm định kịp thời dẫn đến nguy cơ tiềm ẩn gây mất an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường....
Trước khó khăn trên, Bộ GTVT đề xuất lãnh đạo Chính phủ sớm sửa nghị định 139/2018 và nghị định 30/2023 quy định dịch vụ kinh doanh xe cơ giới theo trình tự, thủ tục rút gọn để giải quyết kịp thời những khó khăn trong đăng kiểm.
Rộng đường cho đăng kiểm viên mắc lỗi trở lại làm việc
Được sự chấp thuận của lãnh đạo Chính phủ, Bộ GTVT đã xây dựng và gửi dự thảo nghị định lấy ý kiến các bộ, ngành. Trong đó, dự thảo nghị định được sửa theo hướng bãi bỏ quy định tạm đình chỉ hoạt động đối với trung tâm đăng kiểm có từ ba lượt đăng kiểm viên trở lên bị thu hồi chứng chỉ đăng kiểm viên. Không thu hồi chứng chỉ đăng kiểm viên đối với các trường hợp bị tòa án kết tội, cho hưởng án treo, không cấm hành nghề hoặc cho cải tạo không giam giữ.
Cạnh đó, dự thảo nghị định cũng bổ sung quy định về việc di chuyển đơn vị đăng kiểm. Cụ thể, việc xây dựng, thành lập đơn vị đăng kiểm hoặc thay đổi vị trí đơn vị đăng kiểm phải phù hợp với quy hoạch tỉnh, quy hoạch chuyên ngành và các quy hoạch khác có liên quan; phù hợp với số lượng, mật độ phương tiện kiểm định tại địa phương.
Theo cơ quan soạn thảo, việc bổ sung quy định trên để tránh tính trạng nơi thiếu nơi thừa đơn vị đăng kiểm. Đặc biệt, tránh việc cấp chấp thuận chủ trương xây dựng đơn vị đăng kiểm một cách tràn lan, vượt quá nhu cầu kiểm định xe của địa phương, gây lãng phí nguồn lực của xã hội.
Cạnh đó, dự thảo nghị định cũng quy định đơn vị đăng kiểm bị thu hồi giấy chứng nhận đủ điều kiện hoạt động kiểm định xe cơ giới chỉ được xem xét cấp lại giấy chứng nhận đủ điều kiện hoạt động kiểm định xe cơ giới sau 36 tháng kể từ ngày thu hồi, trừ trường hợp trung tâm ngừng hoạt động kiểm định quá 12 tháng liên tục.
Thêm vào đó, trung tâm đăng kiểm thay đổi vị trí hoặc bị thu hồi giấy chứng nhận đủ điều kiện hoạt động kiểm định xe cơ giới phải được đánh giá lại, tương tự như việc cấp giấy phép lần đầu.
Đáng chú ý, Bộ GTVT đề xuất bổ sung hai quy định về việc thu hồi giấy chứng nhận đủ điều kiện hoạt động kiểm định xe cơ giới. Cụ thể, cơ quan chức năng sẽ thu hồi giấy phép khi đơn vị đăng kiểm sử dụng các công cụ, phần mềm để sửa chữa dữ liệu phương tiện, dữ liệu kiểm định nhằm hợp thức hóa thông tin phương tiện, kết quả kiểm tra phương tiện; Không duy trì bộ phận giải quyết các công việc liên quan đến hồ sơ về kiểm định trong thời gian đơn vị ngừng hoạt động kiểm định xe cơ giới.
Theo Bộ GTVT, việc bổ sung chế tài trên để đảm bảo việc quản lý nhà nước đối với đơn vị đăng kiểm, tránh trường hợp các đơn vị không duy trì bộ phận giải quyết các công việc liên quan đến hồ sơ về kiểm định trong thời gian đơn vị ngừng hoạt động kiểm định xe cơ giới...
Ngoài ra, dự thảo nghị định quy định đơn vị đăng kiểm xe cơ giới có sự thay đổi về mặt bằng, xưởng kiểm định, bố trí dây chuyền kiểm định khác với hồ sơ cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện hoạt động kiểm định xe cơ giới đã được cấp hoặc thay đổi về thiết bị kiểm tra làm ảnh hưởng đến số lượng dây chuyền kiểm định được hoạt động phải thông báo cho Sở GTVT.
Khi nhận được giấy tờ trên, Sở GTVT thực hiện kiểm tra, đánh giá nội dung thay đổi. Nếu kết quả kiểm tra, đánh giá không đạt yêu cầu Sở GTVT phải thông báo bằng văn bản trong thời hạn 5 ngày làm việc để đơn vị đăng kiểm khắc phục và tiến hành kiểm tra, đánh giá lại các nội dung không đạt.
Như vậy, quy định trên không bắt buộc Sở GTVT đánh giá lại tất cả từ đầu như quy định hiện nay mà chỉ thực hiện đánh giá các nội dung chưa đạt.
Chỉ nên 'nới' trong một thời gian nhất định
Theo một chuyên gia trong lĩnh vực đăng kiểm, nghề đăng kiểm có tính chất đặc thù, để có đăng kiểm viên làm việc được đòi hỏi phải mất nhiều thời gian đào tạo, không thể có ngay được trong khoảng thời gian ngắn. Cụ thể, một đăng kiểm viên bậc cao (ký được các giấy tờ kiểm định) phải có thời gian đào tạo tối thiểu 9 năm, trong đó 5 năm học ở trường, 4 năm thực tập và làm việc ở các trung tâm đăng kiểm.
Vì vậy, theo vị chuyên gia việc đề xuất trên trong thời điểm hiện tại là phù hợp để bù đắp lượng đăng kiểm viên đang thiếu hụt và giúp các trung tâm đăng kiểm hoạt động liên tục để phục vụ nhu cầu của người dân và doanh nghiệp. Tuy nhiên, quy định trên cần có lộ trình cụ thể, tức chỉ “nới” trong một đến hai năm.
“Về lâu dài chúng ta cần tiếp tục “đóng” lại để đảm bảo các đăng kiểm viên vi phạm hoạt động đăng kiểm phải bị rút giấy phép hành nghề, các trung tâm có nhân viên sai phạm phải đóng cửa như quy định hiện hành. Chứ chúng ta không thể nới quy định này liên tục được”- vị chuyên gia chia sẻ.
