Tàn phá cổ vật, IS thực chất đang thu lời

Nhiều tháng qua, tổ chức khủng bố này đã tung ra hàng loạt các bức ảnh và đoạn phim ghi lại hình ảnh tàn phá không thương tiếc các đền đài và khu di tích cổ như thành phố Palmyra tại Syria.
Tuy nhiên, theo chuyên gia cổ vật Joanne Farchakh, không chỉ phá hủy các cổ vật, chúng còn đánh cắp nhiều thứ như các tượng đá, những thứ mà đáng lẽ chúng phải hủy bỏ theo luật cấm thờ ảnh tượng của Hồi giáo cực đoan, rồi tẩu tán ra nước ngoài để bán ở chợ đen.

Khi tin tức về một khu di tích bị tàn phá được phát tán, những cổ vật này cũng ngày càng được giá, đồng thời tiếng tăm của IS cũng tăng lên.

 IS phá hủy tượng cổ tại Nineveh, Iraq

Bà Farchakh đã dành nhiều năm để phân tích các khu di tích bị trộm tại Iraq. Trả lời tờ báo The Independent, bà cho biết: “Mỗi cổ vật mà IS bán tháo ra khỏi Palmyra là vô giá. Chúng đang thu về hàng tỷ đô la từ đó. Luôn có thị trường cho những thứ này. Những nhà sưu tâm sẽ bằng mọi giá tìm cách sở hữu chúng. IS đang thu lợi từ mọi hành động tàn phá của mình.”

Nhà nghiên cứu người Pháp gốc Lebanon cho biết các cổ vật của Palmyra đã được rao bán tại London và nhiều nơi tại châu Âu chỉ vài tháng sau khi IS vây hãm thành phố này.
Ban đầu, khi IS chiếm được các khu di tích ở Iraq, chúng thường quay lại cảnh phiến quân mang búa và chất nổ tàn phá mọi thứ trong tầm mắt, như đã làm tại Niimrud và Hatra. Song chúng sớm nhận ra chúng không nhận được lượng theo dõi mà chúng mong muốn. 
“IS đã nhận ra những sai lầm này. Chúng cho nổ tung Nimrud trong một ngày trời, nhưng chỉ quay được một đoạn phim 20 giây.” Bà Farchakh cho biết chúng đợi các tổ chức nhân quyền lên tiếng cảnh báo về một địa điểm sắp bị tàn phá, rồi tàn phá nơi đó theo từng giai đoạn, như vừa làm tại Palmyra. Như vậy sẽ gây được dư luận và theo đó làm tăng giá trị các cổ vật mà chúng đánh cắp. UNESCO mô tả Palmyra là một khu di tích có “giá trị phổ quát nổi bật.”

Nhóm khủng bố đã phá hủy nhiều khu di tích tại Iraq, chiếm được thành phố Palmyra vào tháng Năm và vừa giết hại nhà khảo cổ Khaled Assad, 82 tuổi, vào tháng rồi. Ông Khaled đã làm việc tại Palmyra trong hơn 50 năm với vai trò trưởng nhóm cổ vật tại đây.

 Tháng Năm, IS đã chiếm được thành phố cổ Palmyra tại Syria và tiến hành phá hủy nhiều đền đài tại đây

Tại khu di tích, IS đã tàn phá Đền thờ Baalshamin và tiếp đó cho nổ tung đền thờ lớn Bel. Đền thờ Bel được xây dựng năm 32 Sau Công nguyên để thờ các thần thánh của nhóm dân tộc Semite – gồm các dân tộc Assyria, Phoenicia, Do Thái và Arab tại Trung Đông Cổ. Việc cho nổ đền thờ mà chúng trú ngụ cũng giúp IS che giấu thông tin về những thứ đã bị đánh cắp.

Trong lúc này, Đại tá Matthew Bogdanos thuộc Thủy quân lục chiến Mỹ đã kêu gọi phương Tây triển khai quân để bảo vệ các khu di tích Trung Đông khỏi tay phiến quân IS. Ông này đã dẫn đầu một nhóm điều tra về vụ đánh cắp Bảo tàng Quốc gia Iraq tại Baghdad vào năm 2003. Ông cho biết phương Tây nên huấn luyện lực lượng địa phương bảo vệ các khu vực này.

 Hình ảnh so sánh Đền thờ Bel thuộc Palmyra trước và sau khi bị phá hủy

Ông cũng chỉ trích Liên Hiệp Quốc và NATO đã không thể bảo vệ những nơi như Palmyra. Trong một bài báo ông gửi cho Hội nghị Khảo cổ Thành phố David, ông viết: “Dĩ nhiên là sẽ có nhiều rủi ro.. Nhưng việc không thể hành động thì còn tồi tệ hơn nữa. Bọn khủng bố sẽ có nhiều tiền hơn còn chúng ta sẽ bắt đầu mất đi những kỷ vật vô giá.”

Ông Bogdanos cho biết ông đã làm chứng trước UNESCO, Interpol và nhiều tổ chức khác về việc Al Qaeda sử dụng cổ vật để có tiền cho hoạt động khủng bố, song không bên nào chấp nhận khẳng định này cho đến khi IS nổi dậy. Ông hiện là trợ lý luật sư quận Manhattan, New York điều tra các vụ án về cổ vật. 

Đừng bỏ lỡ

Video đang xem nhiều

Đọc thêm