Thế cờ khó ông Obama để lại cho ông Trump

Chỉ còn hơn hai tuần, ông Donald Trump sẽ thế chỗ Tổng thống Barack Obama, trở thành tổng thống thứ 45 của nước Mỹ. trong những ngày tại nhiệm cuối cùng, ông Obama đang sắp xếp lại nhiều thế cờ mà ông Trump dường như sẽ rất khó hóa giải.

Cấm khai thác dầu khí vĩnh viễn

ngày 20-12-2016, Tổng thống Mỹ Barack Obama bất ngờ ra sắc lệnh cấm vĩnh viễn khai thác dầu khí ở hầu hết vùng biển của Mỹ ở Bắc Cực và Đại Tây Dương. Lý do đưa ra là để bảo vệ hệ sinh thái độc nhất của Bắc Cực, nguy cơ tràn dầu, chi phí khai thác cao và các lo ngại về biến đổi khí hậu.

Sắc lệnh đề cập đến một vùng biển rộng lớn ngoài khơi bang Alaska ở biển Chukchi, hầu hết biển Beaufort và một khu vực trải dài từ New England tới vịnh Chesapeake ở Đại Tây Dương. Với việc sử dụng Đạo luật bên ngoài thềm lục địa (OCSLA) được ký bởi cựu Tổng thống Dwight Eisenhower vào năm 1953, vùng biển trên sẽ không được cho thuê để thăm dò dầu khí trong tương lai.

Tuy nhiên, việc cấm “vĩnh viễn” là chưa từng có tiền lệ. Thế nên một số lãnh đạo ngành dầu khí cho rằng ông Trump có thể lật ngược sắc lệnh trên một cách dễ dàng. Năm 2008, Tổng thống George W. Bush cũng tháo bỏ thành công lệnh cấm tạm thời do Tổng thống Cinton áp đặt đối với việc khai thác dầu khí tại các khu vực xa bờ. Tuy nhiên, một trợ lý Nhà Trắng lại khẳng định việc lật ngược lệnh cấm có thể đòi hỏi quá trình pháp lý tiêu tốn của ông Trump nhiều năm và phải thông qua một dự luật ở Quốc hội.

Ông Donald Trump (trái)trong cuộc gặp với Tổng thống Barack Obama tại Nhà Trắng sau khi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016. Ảnh: NYT

Trừng phạt Nga vì can thiệp bầu cử

Ngày 29-12 vừa qua, Tổng thống Obama đã ra lệnh trừng phạt các cá nhân và cơ quan tổ chức Nga vì cáo buộc gián điệp, can thiệp bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016. Mỹ đã trục xuất 35 nhà ngoại giao, đóng cửa hai tòa nhà thuộc cơ quan ngoại giao Nga tại New York và Maryland, đồng thời công bố các khoản cấm vận nhằm vào Cục Tình báo quân sự Nga (GRU) và Cục An ninh liên bang Nga (FSB).

Theo Eugene Rumer, nhà phân tích tình báo hàng đầu nước Mỹ, ông Trump sẽ khó có thể lật ngược lệnh trục xuất này cũng như các lệnh trừng phạt vì chúng được dựa trên kết luận thống nhất từ các cơ quan tình báo Mỹ. Song Rumer cũng cho rằng sắc lệnh này sẽ không ngăn được Trump làm lành với Nga. “Nếu Trump muốn bắt đầu các quan hệ mới, ông ấy không cần rút lại các lệnh trừng phạt mà chỉ đơn giản nói rằng đó là quyết định của riêng ông Obama” - hãng Reuters dẫn lại nhận định của Rumer.

sự phản đối từ bên trong Quốc hội Mỹ, bao gồm cả các nghị sĩ đảng Cộng hòa. Đặc biệt TNS John McCain, Chủ tịch Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ và là thành viên đảng Cộng hòa, luôn nhấn mạnh Nga phải chịu sự trừng phạt vì các vụ tấn công mạng. Ngay cả Paul Ryan, Chủ tịch Hạ viện Mỹ, cũng đã kêu gọi phản ứng cứng rắn hơn đối với Nga.

“Gáo nước lạnh” cho Israel

nghị quyết hôm 23-12 yêu cầu Israel phải chấm dứt việc xây dựng các khu định cư trên phần lãnh thổ nước này đang chiếm đóng của Palestine được 14/15 thành viên Hội đồng Bảo an LHQ bỏ phiếu thuận trong khi Mỹ bỏ phiếu trắng - phá vỡ chủ trương lâu nay của Mỹ là bảo vệ Israel tại LHQ. Thủ tướng Israel Netanyahu thậm chí đã cáo buộc chính quyền Tổng thống Mỹ Barack Obama thông đồng với người Palestine để thúc đẩy việc thông qua nghị quyết trên.

ông Trump chỉ trích nghị quyết trên là sự mất mát to lớn đối với Israel và khiến quá trình đàm phán hòa bình khó khăn hơn. Vị tổng thống đắc cử Mỹ nói mọi thứ sẽ khác tại LHQ sau khi ông nhậm chức vào ngày 20-1-2017. Ông Trump cam kết sẽ đảo ngược các chính sách của ông Obama tại Trung Đông. Mặc dù tuyên bố ủng hộ mạnh mẽ Israel nhưng ông còn lưỡng lự liệu Israel có nên dừng xây dựng các khu định cư như vậy không.

Theo ông Newt Gingrich, cựu Chủ tịch Hạ viện Mỹ và hiện là phó chủ tịch đội ngũ chuyển giao quyền lực của ông Trump, tổng thống đắc cử sẽ phủ quyết 60%-70% các sắc lệnh hành pháp của ông Obama. “Những gì mà ông Obama thực hiện trong các tuần tại nhiệm còn lại có thể bị lật ngược. Tất nhiên, phải tốn nhiều thời gian vận dụng các kênh pháp lý và các luật sư thông minh sẽ làm được điều đó” - hãng tin Fox dẫn lời ông Gingrich.