Một trong những điều chỉnh quan trọng trong tuyển sinh đại học năm nay là Bộ GD-ĐT sẽ lọc ảo chung tất cả phương thức xét tuyển. Bà Nguyễn Thu Thủy Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, Bộ GD&ĐT cho biết, phân tích số liệu trong vài năm gần đây cho thấy, có hiện tượng tỷ lệ thí sinh (TS) trúng tuyển sau lọc ảo nhưng nhập học ngày càng giảm.
Một số cơ sở đào tạo xét tuyển bằng các phương thức khác (không sử dụng kết quả thi tốt nghiệp THPT để xét tuyển) yêu cầu TS xác nhận nhập học ngay, làm TS mất cơ hội nhập học ở các trường có mức ưu tiên cao hơn hoặc phải nộp tiền để giữ chỗ gây bức xúc cho TS và xã hội.
Mặt khác, nếu TS xét tuyển bằng kết quả học tập vào nhiều cơ sở đào tạo phải chuẩn bị nhiều bộ hồ sơ, các trường THPT phải mất thời gian sao in chứng thực kết quả học tập, gây tốn kém cho TS và xã hội; các cơ sở đào tạo mất thêm thời gian cập nhật kết quả học tập của TS để xét tuyển, một số cơ sở đào tạo sử dụng kết quả học tập để sơ tuyển không có dữ liệu chính xác dẫn đến còn tồn tại khá nhiều sai sót trong xét tuyển.
Do TS xét tuyển và trúng tuyển cùng lúc vào nhiều trường nên tỷ lệ TS ảo rất cao; hệ quả là: TS “giữ chỗ” làm mất cơ hội của nhiều TS khác; các trường không xác định được tỷ lệ TS nhập học dẫn đến tuyển sinh vượt chỉ tiêu, chất lượng tuyển sinh không hoàn toàn đảm bảo do không xét tuyển cùng một thời điểm (trường không có điều kiện để lựa chọn các TS có chất lượng tốt hơn).
Đặc biệt, một số cơ sở đào tạo xét TS trúng tuyển nhưng không đưa lên hệ thống để loại các TS này ra khỏi danh sách dự tuyển, làm ảnh hưởng đến kết quả lọc ảo chung của toàn hệ thống.
Để khắc phục những tồn tại, bất cập trên, dự thảo quy chế tuyển sinh đã có những điều chỉnh về mặt kỹ thuật đó là thực hiện lọc ảo chung tất cả phương thức xét tuyển trong xét tuyển đợt 1.
Bà Thủy khẳng định, điều này không làm ảnh hưởng đến quyền tự chủ của các cơ sở đào tạo, các trường vẫn có thể xét tuyển sớm và thông báo danh sách đủ điều kiện trúng tuyển (trừ điều kiện tốt nghiệp THPT) cho TS; các trường tự chủ và chịu trách nhiệm trong việc xét tuyển, quyết định điểm trúng tuyển và đưa lên hệ thống để lọc ảo.
 |
Theo đại diện Bộ GD&ĐT, các trường hoàn toàn chủ động tổ chức xét tuyển sớm với các phương thức khác nhau. Ảnh PHI HÙNG |
TS vẫn có thể xét tuyển và biết được khả năng mình trúng tuyển vào nhiều trường (không làm giảm cơ hội trúng tuyển của TS). Thực chất, hệ thống của Bộ không xét tuyển mà chỉ hỗ trợ sắp xếp nguyện vọng của các TS dựa trên các ưu tiên của các em, để lựa chọn ra nguyện vọng cao nhất mà các em có thể trúng tuyển. Theo đó, TS sẽ trúng tuyển một nguyện vọng tốt nhất trong khả năng của mình, đồng thời hạn chế tối đa số lượng TS ảo.
Giải pháp xây dựng một hệ thống xử lý nguyện vọng và xác nhận nhập học trực tuyến chung, lọc ảo chung như nói trên đây chính là giải pháp kỹ thuật hiệu quả nhất hướng tới sự đảm bảo: công bằng với TS , bình đẳng giữa các cơ sở đào tạo và minh bạch với xã hội. Về mặt kỹ thuật hầu như không phức tạp hơn các năm trước.
Cũng theo đại diện Bộ GD&ĐT, các trường hoàn toàn chủ động tổ chức xét tuyển sớm với các phương thức khác nhau (trước khi TS dự thi tốt nghiệp THPT), tuy nhiên phải chờ tới khi TS có kết quả xét tốt nghiệp mới được công bố TS trúng tuyển và yêu cầu TS xác nhận nhập học.
Hệ thống xử lý nguyện vọng và lọc ảo chung cũng không làm thay việc xét tuyển của các trường, không ảnh hưởng đến quyền tự chủ xét tuyển của các trường; thời gian các trường có thể công bố danh sách TS trúng tuyển và yêu cầu thí sinh xác nhận nhập học có thể chậm hơn 2-3 tuần so với các năm trước, nhưng mang lại lợi ích lớn hơn cho TS và cho toàn hệ thống.
TS vẫn được đăng ký không giới hạn về số nguyện vọng, và các em được trúng tuyển ở nguyện vọng cao nhất, ưu tiên nhất của mình (đã sắp xếp theo thứ tự nguyện vọng) khi đáp ứng điều kiện của cơ sở đào tạo.
Lưu ý, nguyên tắc TS “chỉ đỗ 1 nguyện vọng duy nhất” vừa đảm bảo quyền lợi của TS (theo nguyện vọng ưu tiên nhất), bởi nếu TS đỗ nhiều nguyện vọng mà chỉ nhập học 1 nguyện vọng sẽ lấy mất cơ hội của một số TS khác.
Các cơ sở giáo dục đại học vẫn đảm bảo quyền tự chủ trong tuyển sinh theo quy định, áp dụng các phương thức xét tuyển đa dạng với các đối tượng TS đa dạng, đồng thời dự báo được chính xác số lượng trúng tuyển do số lượng TS ảo giảm tối đa.
Vì những lợi ích nói trên, chủ trương xây dựng và áp dụng một phần mềm đăng ký nguyện vọng xét tuyển để có thể lọc ảo chung của Bộ GD&ĐT đã nhận được sự đồng thuận của đại đa số trường đại học thông qua các hội nghị tuyển sinh, các cuộc họp giao ban. Giải pháp này được đánh giá là tốt nhất để có thể khắc phục, giảm thiểu được tình trạng TS ảo.
Đây vốn là vấn đề “đau đầu” với các trường mỗi mùa tuyển sinh, bởi nếu không tính toán được số lượng TS ảo chính xác thì nhà trường sẽ có nguy cơ tuyển sinh thiếu hoặc thừa chỉ tiêu, từ đó có thể gây ra các hệ lụy không mong muốn.
Tất nhiên, hệ thống xử lý nguyện vọng và lọc ảo chung không thể loại bỏ hoàn toàn tình trạng TS ảo do việc TS đi du học hay chọn học các trường nghề không nằm trong hệ thống, nhưng đó chỉ là tỉ lệ nhỏ...
Theo bà Thủy, năm 2021, đã có 50% TS thực hiện đăng ký xét tuyển và 100% TS điều chỉnh nguyện vọng đăng ký xét tuyển trực tuyến trên hệ thống; những năm qua các trường đã tham gia hệ thống để lọc ảo TS xét tuyển bằng kết quả thi tốt nghiệp THPT.
Mục tiêu năm 2022 sẽ lọc ảo chung cho tất cả các phương thức xét tuyển, về mặt kỹ thuật hầu như không phức tạp hơn các năm trước. Tuy nhiên, bất cứ sự thay đổi nào cũng có thể dẫn đến rủi ro, sai sót, đặc biệt là khi có hàng triệu TS, thầy cô giáo các trường phổ thông, các sở giáo dục và đào tạo và các cơ sở đào tạo tham gia hệ thống.
Bộ GD&ĐT đã và đang khẩn trương thực hiện nâng cấp phần mềm để đảm bảo thuận lợi cho thí sinh trong việc đăng ký nguyện vọng xét tuyển (phần mềm với cơ sở dữ liệu về tuyển sinh có cơ chế kiểm soát để hỗ trợ và hạn chế các sai sót của thí sinh trong quá trình đăng ký), hỗ trợ các cơ sở đào tạo và đáp ứng các quy định về tuyển sinh…
