Ngày 18-12 (theo giờ Mỹ), Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố chiến lược an ninh quốc gia mới dưới nhiệm kỳ của ông. Chiến lược xác định bên cạnh Nga, Trung Quốc là một trong hai “cường quốc theo chủ nghĩa xét lại” mà đang gây thách thức cho các lợi ích của Mỹ.
Trong tuyên bố phát ngày 19-12, đại sứ quán Trung Quốc tại Washington đã phản bác lại: “Người Mỹ một mặt nói rằng họ muốn phát triển quan hệ đối tác với Trung Quốc nhưng mặt khác họ lại giữ lập trường đối lập. Điều này thật sự mâu thuẫn”.
Cơ quan đại diện ngoại giao của Trung Quốc tại Mỹ nhấn mạnh cách hành xử này sẽ không có lợi cho việc trao đổi và mối quan hệ phụ thuộc lẫn nhau giữa Bắc Kinh và Washington, nhật báo Bưu Điện Hoa Nam Buổi Sáng (SCMP) của Hong Kong dẫn lại tuyên bố.
Một ngày trước khi Mỹ công bố chiến lược an ninh quốc gia mới, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng đã lên tiếng về chiến lược này. Ảnh: TÂN HOA XÃ
“Việc bất kỳ quốc gia nào đặt lợi ích của mình lên trên lợi ích chung của các quốc gia khác và cộng đồng quốc tế là cách hành xử hoàn toàn ích kỷ. Nó sẽ dẫn tới con đường tự cô lập mình” - tuyên bố chỉ trích.
Tài liệu về chiến lược an ninh quốc gia mới của ông Trump không cáo buộc Trung Quốc “xâm lấn kinh tế” như đã được các nguồn tin hé lộ trước đây. Tài liệu cũng không dùng thuật ngữ “đối thủ chiến lược” nhưng nó đã được ngụ ý trong suốt tài liệu, theo Washington Post.
Khác với ông Trump, cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama trước đây gọi Trung Quốc bằng một tông giọng hữu nghị hơn, đó là “đối tác chiến lược” mặc dù hai nước thời điểm đó có nhiều mâu thuẫn.
Giới quan sát nhận định tuyên bố của Trump cho thấy các nỗ lực của Bắc Kinh nhằm phát triển quan hệ Trung-Mỹ theo như Bắc Kinh mong muốn đã thất bại. Tuy nhiên, Bắc Kinh được đánh giá sẽ cẩn trọng nhằm tránh làm trầm trọng thêm những bất đồng giữa hai bên trong thời gian tới.
Trong chiến lược an ninh quốc gia mới, ông Trump cáo buộc Trung Quốc tìm cách “thay thế Mỹ ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, trải rộng mô hình kinh tế do Nhà nước lèo lái và sắp đặt lại trật tự khu vực theo hướng có lợi cho mình”.
Ông Thẩm Đinh Lập, giáo sư về quan hệ quốc tế tại ĐH Phúc Đán ở Thượng Hải, nhận định chính các động thái của Trung Quốc, từ việc xây đảo (phi pháp) ở biển Đông tới việc mở rộng các dự án hạ tầng khổng lồ ở nước ngoài đã đặt ra mối đe dọa cho Mỹ.
“Chiến lược của ông Trump về cơ bản nói rằng Trung Quốc đã nhắm mục tiêu vào Mỹ và sự trỗi dậy của Trung Quốc đang thách thức nước Mỹ. Trung Quốc cần xem lại liệu các hành động của mình đã tuân theo luật pháp và tập quán quốc tế hay chưa” - GS Thẩm nói.
