Với chủ đề “Để những suy nghĩ cất lên thành lời”, đề thi tuyển sinh vào lớp 10 TP.HCM năm 2023 gây ấn tượng đầu tiên với hình thức mới lạ: Lá thư của cô giáo được đóng khung, trang trí đẹp; hình ảnh trái tim ở đầu cuối ngữ liệu, một bảng thông báo của Câu lạc bộ Lớn lên cùng sách… Tất cả đem lại sự gần gũi, thân thiện với lứa tuổi học trò, tránh được sự máy móc, xơ cứng của một đề thi, nhất là đề thi văn.
Đề văn chỉn chu, có tính mở
Nhận xét đề thi ngữ văn năm nay, ThS Đàm Thị Hằng, giáo viên dạy ngữ văn Trường THCS Lạc Hồng, quận 10, cho biết đề rất hay, chỉn chu và cẩn thận.
Sáng nay (7-6), các TS tham dự kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 tại TP.HCM tiếp tục bước vào ngày thi thứ hai với môn toán (buổi sáng) và môn chuyên/tích hợp vào buổi chiều nếu TS có đăng ký.
Nội dung và cấu trúc của đề phù hợp với định hướng yêu cầu kiểm tra, đánh giá theo chương trình giáo dục phổ thông mới 2018. Chương trình này không còn giảng dạy theo hướng chỉ cung cấp kiến thức nữa, mà tác phẩm trong chương trình chỉ là ví dụ để thông qua đó giáo viên vừa dạy kiến thức về tác phẩm vừa phải cung cấp cho học sinh (HS) về thể loại, kỹ năng để HS nắm được phương pháp.
Theo cô Hằng, toàn bộ đề thi theo hướng mở hoàn toàn, thoáng và dễ thở với học trò. Các em chỉ cần nắm vững kiến thức và đọc kỹ đề sẽ làm được, không còn làm bài theo kiểu học vẹt.
Đặc biệt, điểm mới và hay của đề thi năm nay là bao trùm một chủ đề chung và chủ đề cũng rất hay khi đề cập “để những nghĩ suy cất lên thành lời…”. Chủ đề vừa phù hợp với chương trình mới, với đổi mới kiểm tra, đánh giá và cả với lứa tuổi của các em.
Một số người tưởng chừng chủ đề này đánh đố, là “gài” học trò nhưng thực chất các em đã được học theo hướng đổi mới này vì khi học, các em sẽ hiểu chất liệu của văn chương tạo nên từ ngôn từ, từ chất liệu cuộc sống và từ tâm tư, tình cảm của tác giả và thông điệp gửi đến người đọc. Do đó, khi phân tích tác phẩm cũng là đang đi giải mã tâm tư của tác giả thông qua tác phẩm. Riêng trong đề này, ngữ liệu trong đề rất nhiều nhưng đề thi phục vụ tuyển sinh nên chắc chắn yêu cầu sẽ cao hơn, đòi hỏi phải giải mã, cảm thụ văn chương tốt hơn.
“Chủ đề này khuyến khích mỗi chúng ta phải giãi bày, là bày tỏ tình yêu thương với cha mẹ, với gia đình, về quê hương đất nước… Bởi có những suy nghĩ không thể cất lên thành lời nên có khi chúng ta phải hối tiếc, có những tâm tư không được chia sẻ sẽ dẫn đến ức chế. Tôi thấy chủ đề vừa ý nghĩa vừa phân loại tốt năng lực HS trong tuyển sinh. Đề không đánh đố nhưng cũng không phải dễ theo kiểu HS chỉ học thuộc lòng rồi chép bài vào là có điểm” - cô Hằng nhận định.
 |
| Thí sinh tham dự kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 tại TP.HCM ở điểm thi THPT Phú Nhuận, quận Phú Nhuận. Ảnh: HOÀNG GIANG |
Cô Hằng nói thêm với đề này, đòi hỏi HS phải có kỹ năng làm bài là quan trọng nhất, đồng thời phải nắm kiến thức tác phẩm, đọc kỹ đề, biết tư duy, phân tích thật kỹ đề. Cụ thể như phần đọc hiểu không khó, nghị luận xã hội đã có đoạn thơ đã có nội dung với lệnh đề rất rõ, có gợi ý cụ thể nên HS dễ dàng bám vào để làm. Phần nghị luận với hai lựa chọn cũng rất rõ ràng để HS lựa chọn tác phẩm làm bài.
“Chỉ có những em học hời hợt, thụ động, học thuộc, học vẹt, không đọc kỹ đề, không nắm rõ kỹ năng sẽ hoang mang và khó lấy điểm. Vì vậy, phổ điểm năm nay sẽ tương tự năm trước, rơi nhiều ở mức trung bình khá. Riêng HS khá, giỏi không khó để lấy điểm 9 nếu các em có kỹ năng làm bài, có kiến thức sâu, có trải nghiệm tốt, lập luận chặt chẽ” - cô Hằng nhận định.
Tương tự, cô Phạm Thị Thúy Hà, giáo viên Trường THCS Trần Quang Khải, quận 12, cũng bày tỏ: “Đề văn lạ, hay từ câu số 1 đến câu số 3”.
Điểm mới của đề năm nay chính là câu nghị luận xã hội. Những năm trước đề sẽ ra một hình ảnh, quan điểm, tư tưởng, lời nói hay lời nhận xét. Tuy nhiên, năm nay đề lại ra một đoạn thơ, từ đó đưa ra thông điệp để các em trình bày suy nghĩ. Dạng đề này nếu ban đầu nhìn có thể thấy lạ nhưng nếu đọc kỹ đề các em sẽ làm được bài.
Đối với câu đọc hiểu, đoạn ngữ liệu rất hay. Các câu hỏi từ a đến d của phần này bám sát nội dung, có độ phân hóa từ phần nhận biết, thông hiểu cho đến vận dụng thấp và vận dụng cao.
Trong khi đó câu 3, nghị luận văn học, hai đề đều nằm trong những chủ đề gắn liền trong chương trình là tình yêu đất nước và tình cảm gia đình. Đề 1, các em cần chọn đúng ngữ liệu, bàn luận đúng và chỉ ra được sự tác động. Trong khi đó đối với đề 2 từ việc chọn lựa tác phẩm để các em lý giải và chọn tác phẩm đó, sau đó nêu cảm nhận của mình. Đề thi không quá khó, HS có thể đạt được 7 điểm.
Đề tiếng Anh hay
Đánh giá về đề thi môn tiếng Anh, cô Nguyễn Bích Chi, giáo viên Trường THCS Vân Đồn, quận 4, cho biết đề thi nhẹ nhàng, bám sát chương trình tiếng Anh cấp THCS.
Đề tăng cường kỹ năng đọc hiểu ở hai đoạn văn. Chính hai đoạn văn dùng để phân hóa trình độ của HS. Để làm được hai đoạn văn này, thí sinh (TS) phải thuộc loại khá, giỏi.
Trong đề cũng có một số câu bắt buộc HS phải tư duy theo hướng nội dung thời sự thực tế (câu 13, 14, 16, 29, 31) như ChatGPT, động đất tại Thổ Nhĩ Kỳ.
Tương tự, cô La Kiều Trang, tổ trưởng tổ tiếng Anh, Trường THCS An Lạc, quận Bình Tân, cho biết đề thi rất ổn, toàn bộ kiến thức đều nằm trong chương trình sách giáo khoa. Đề thi này có phần đọc hiểu khá hay, mang tính thời sự, nó đề cập đến Ngày của mẹ và những thiên tai hiện nay.
 |
| Nụ cười tự tin của các thí sinh chuẩn bị bước vào môn thi thứ hai, môn ngoại ngữ. Ảnh: NGUYỄN QUYÊN |
“Đề thi vừa sức và đã được giáo viên ôn luyện trong thời gian vừa qua. Cấu trúc ngữ pháp trong phần viết không gây khó. Từ vựng cũng không có nhiều từ mới, đều nằm trong những chủ đề đã học. Chỉ có phần word from có thể HS sẽ sai ở câu 32 nếu ghi lộn nearby, nearly. Vì vậy điểm môn tiếng Anh sẽ cao, sẽ có mưa điểm 10. Đề ra theo dạng học gì cho đề như thế, các em cũng đỡ áp lực, nó cũng giúp các em có động lực để làm tốt bài thi môn toán” - cô Trang nhấn mạnh.
Đồng quan điểm, thầy Huỳnh Quốc Hùng, tổ trưởng tổ tiếng Anh Trường THCS Minh Đức, quận 1, chia sẻ nội dung đề thi khá dễ so với những năm trước, không có câu nào lắt léo.
Với đề này, các em nào đọc hiểu nhanh chỉ cần 2/3 thời gian là làm xong vì kiến thức chủ yếu cơ bản các em đã học trong chương trình, cấu trúc ngữ pháp quen thuộc, số từ lạ không nhiều.
“Điểm mới trong đề năm nay là thay vì những câu bình thường với những lựa chọn có sẵn thì đề lần này được đẩy mạnh theo hướng thiết kế những đoạn hội thoại ngắn để cho HS lựa chọn câu trả lời đúng. Điều này làm tăng tính ứng dụng phần ngôn ngữ vào” - thầy Hùng nói.
Theo thầy Hùng, phổ điểm tiếng Anh năm nay sẽ cao hơn, những em nào chịu khó học sẽ không khó để đạt trên 5 điểm và điểm trên 8, thậm chí là 10 năm nay sẽ khá nhiều.
383 TS vắng mặt trong ngày thi đầu tiên, bỏ cơ hội xét tuyển vào lớp 10, theo thống kê của Sở GD&ĐT TP.
Cũng trong ngày thi đầu tiên, có năm trường hợp vi phạm quy chế thi, chủ yếu là buổi thi môn văn. Cụ thể, có hai TS đi trễ 20 phút vào lúc 8 giờ 20, do đó trưởng điểm thi không cho TS vào thi theo quy định.
Hai TS vi phạm quy chế thi (đem điện thoại vào phòng thi). Đã tiến hành đình chỉ thi và tịch thu điện thoại, chuyển an ninh kiểm tra thiết bị và xác nhận không có gửi đề thi ra ngoài. Đã tiến hành lập biên bản đình chỉ thi theo đúng quy định.
Một trường hợp TS mở tài liệu trong phòng thi đã bị tịch thu tài liệu và ra quyết định xử lý cảnh cáo, trừ 50% điểm bài thi.
Sở GD&ĐT TP.HCM
