Đối với những người Ukraine đủ điều kiện nhập ngũ, chiến đấu ở chiến hào là một viễn cảnh chết chóc. Muôn vàn mối nguy chực chờ cướp đi tính mạng của những người lính trên chiến trường, như pháo binh, máy bay không người lái (UAV), lính bắn tỉa, bom mìn hay những khi giáp lá cà với lực lượng Nga.
Trong cuộc chiến kéo dài gần 2 năm, Ukraine hiện đang phải đối mặt thách thức về việc bổ sung quân số.
Giới lãnh đạo Ukraine “đau đầu” vì thiếu lính
Tuần qua, khi tuyên bố bổ nhiệm Tướng Oleksandr Syrsky làm Tổng Tư lệnh quân đội Ukraine thay Tướng Valery Zaluzhny, Tổng thống Ukraine - ông Volodymyr Zelensky đã phát tín hiệu về việc tìm kiếm một chiến lược mới nhằm giải quyết tình trạng kiệt sức của những người lính trên tiền tuyến trong đội quân hàng triệu người của Ukraine, theo tờ The New York Times.
Ông Zelensky đã đề xuất giải pháp khắc phục một phần bằng cách điều động thêm lính từ các vị trí ở hậu phương vào chiến đấu, báo hiệu về “một cách tiếp cận mới trong việc huy động và tuyển mộ lính” nhưng không nói rõ chi tiết.
Trở lại việc thay lãnh đạo quân đội Ukraine, việc huy động lực lượng là một yếu tố dẫn đến việc sa thải Tướng Zaluzhny, theo The New York Times. Kế hoạch huy động thêm quân để chiến đấu trong chiến hào hết sức khốc liệt là điều mà không ai trong giới lãnh đạo quân sự hoặc dân sự Ukraine muốn dính tới. Tướng Zaluzhny khi còn làm Tổng Tư lệnh và ông Zelensky đã bất đồng công khai về vấn đề này kể từ tháng 12.
Trong một cuộc họp báo vào tháng 12-2023, ông Zelensky cho biết thuộc cấp của Tướng Zaluzhny đã yêu cầu điều động từ 450.000 đến 500.000 quân. Đây là một bình luận dường như nhằm đẩy trách nhiệm lên phía quân đội về quyết định triệu tập thêm nhiều binh sĩ như vậy, theo các chính trị gia Ukraine đối lập.
Đáp lại, Tướng Zaluzhny nói rằng quyết định không thuộc về quân đội. Ông cho biết quân đội đã ước tính về nhu cầu nhân lực để cho phép luân chuyển những người đang phục vụ, thay thế những binh sĩ thiệt mạng hoặc bị thương trong chiến đấu và dự đoán những tổn thất trong tương lai, nhưng việc thực hiện đều phải do cơ quan có thẩm quyền quyết định.
Chung quy lại, cho dù là tướng Zaluzhny hay Syrsky làm lãnh đạo quân đội thì hai người vẫn nhấn mạnh đến cùng một vấn đề nan giải: nhu cầu giảm áp lực cho những đội quân kiệt sức đã tham chiến gần hai năm.
Trong một tuyên bố sau khi được bổ nhiệm vào ngày 8-2, Tướng Syrsky đã liệt kê một trong những ưu tiên của ông là “cuộc sống và sức khỏe của các quân nhân” và cho biết quân đội sẽ tìm kiếm “sự cân bằng” cho các đơn vị triển khai ở tiền tuyến và huấn luyện.
Ukraine tìm đủ cách đảm bảo nguồn nhân lực
Dự luật huy động lực lượng đã được thông qua lần đọc đầu tiên tại quốc hội Ukraine. Theo đó, dự luật sẽ hạ độ tuổi nhập ngũ từ 27 xuống 25, tăng cường hình phạt đối với những người trốn quân dịch và cho phép giải ngũ sau 3 năm phục vụ.
Dự luật dự kiến sẽ được thông qua trong tháng này và có hiệu lực vào tháng 3, nhà lập pháp Yaroslav Zhelezniak - một thành viên của đảng Holos đối lập, viết trên Telegram.
Ukraine hiện đang thực hiện nghĩa vụ quân sự đối với nam giới trong độ tuổi từ 27 đến 60. Trong tình trạng thiết quân luật hiện nay, tất cả nam giới từ 18 đến 60 tuổi đều bị cấm rời khỏi đất nước, phòng trường hợp có quyết định triệu tập họ đi lính.
Bà Iryna Friz - một thành viên quốc hội Ukraine thuộc đảng đối lập Đoàn kết châu Âu, cho rằng chính phủ và quốc hội Ukraine phải thiết kế dự thảo để cân bằng giữa nhu cầu của quân đội và nền kinh tế, đồng thời duy trì ổn định chính trị.
Ví dụ, việc giảm độ tuổi nhập ngũ sẽ mang lại nhiều binh sĩ khỏe mạnh, dẻo dai hơn cho cuộc chiến nhưng sẽ gây ra rủi ro lâu dài cho việc duy trì dân số Ukraine khi xét đến vấn đề nhân khẩu học, trong bối cảnh Ukraine đang có số lượng ít thanh niên ở độ tuổi 20 vì tỉ lệ sinh giảm mạnh trong thời kỳ suy thoái kinh tế những năm 1990.
Việc tuyển thêm nam giới ở độ tuổi 20 đi lính, với những rủi ro rất lớn trên chiến trường, sẽ có nguy cơ làm giảm số lượng nam giới trong độ tuổi đăng lính và lao động trong nhiều thập niên và gây nguy hiểm cho an ninh và kinh tế trong tương lai.
Trong một động thái nhằm xoa dịu mối lo ngại của những người đàn ông được gọi nhập ngũ nhưng muốn có con, quốc hội Ukraine đang xem xét dự luật thanh toán hóa đơn y tế cho những người lính muốn đông lạnh tinh trùng của mình để đối tác nữ có thể mang thai nếu họ hy sinh trong chiến đấu.
