Ngày 12-7, một số nghị sĩ Mỹ đã nói rằng những người ủng hộ cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump đã lên kế hoạch trước khi có hành động bạo loạn nhằm vào Điện Capitol (tòa Quốc hội Mỹ) ngày 6-1 năm ngoái.
Những nghị sĩ này cho biết cuộc bạo động xảy ra sau khi ông Trump có bài đăng trên Twitter, và kết luận rằng bài đăng của ông Trump là “lời kêu gọi vũ trang”, hãng AFP đưa tin.
“Lời kêu gọi vũ trang”
Bà Liz Cheney - Phó Chủ tịch Ủy ban điều tra vụ bạo loạn Điện Capitol thuộc Hạ viện Mỹ - nói rằng gần đây ông Trump đang cố gắng liên lạc với một nhân chứng của Ủy ban, song không tiết lộ nhân chứng là ai.
Theo bà Cheney, nhân chứng này không nhận cuộc gọi từ ông Trump và đã thông báo cho Ủy ban. Bà cho biết thêm rằng Ủy ban đã cung cấp thông tin đó cho Bộ Tư pháp Mỹ.
Trong phiên điều trần công khai trên truyền hình lần thứ bảy, các thành viên Ủy ban, gồm bảy đảng viên Dân chủ và hai đảng viên Cộng hòa, đã kiểm tra tác động của một dòng tweet mà ông Trump đăng vào ngày 19-12-2020. Bài đăng này có nội dung kêu gọi những người ủng hộ ông tuần hành đến thủ đô Washington D.C. vào ngày 6-1.
 |
Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: REUTERS |
Ông Trump đã đăng tải nội dung trên hơn một giờ sau khi có cuộc gặp với 2 luật sư Rudy Giuliani và Sidney Powell, và cựu Cố vấn An ninh Quốc gia Mike Flynn tại Nhà Trắng.
Ông Jamie Raskin - một thành viên Ủy ban - nói rằng: “Dòng tweet vào lúc 1 giờ 42 phút sáng của ông Trump đã tạo ra sức mạnh và kích động những người ủng hộ ông ấy, đặc biệt là những kẻ cực đoan nguy hiểm trong nhóm Oath Keepers, Proud Boys, và các nhóm chủ nghĩa dân tộc da trắng và phân biệt chủng tộc khác”.
Oath Keepers là một nhóm cực hữu được thành lập năm 2009 với tuyên bố bảo vệ Hiến pháp của Mỹ. Còn Proud Boys là nhóm cực hữu ủng hộ ông Trump, được thành lập năm 2016, tuyên bố theo đuổi tư tưởng “biên giới khép kín” và mục đích “khôi phục tinh thần của chủ nghĩa dân tộc cực đoan phương Tây”, theo đài CNN.
Các thành viên của Proud Boys, Oath Keepers, cùng hàng nghìn người ủng hộ khác của Trump đã xông vào Điện Capitol trong sự kiện 6-1 nhằm ngăn chặn việc Quốc hội công nhận chiến thắng bầu cử tổng thống của ông Joe Biden. Ông Trump cho rằng cuộc bầu cử khi đó bị gian lận.
Bà Stephanie Murphy - một thành viên khác của Ủy ban - nói rằng dòng tweet "đóng vai trò như một lời kêu gọi hành động, và trong một số trường hợp là một lời kêu gọi vũ trang, dành cho những người ủng hộ trung thành nhất của ông Trump".
Ủy ban cho biết ông Mike Flynn và cựu cố vấn Roger Stone - 2 trong số những người thân cận nhất của ông Trump - có mối liên hệ với nhóm Oath Keepers.
Có chủ ý từ trước
Ủy ban cho biết cuộc tuần hành tới Điện Capitol đã được lên kế hoạch từ trước nhưng ông Trump quyết định không công bố, cho đến khi có bài phát biểu trước những người ủng hộ vào sáng 6-1 gần Nhà Trắng.
"Bằng chứng xác nhận rằng đây không phải là một lời kêu gọi hành động tự phát, mà là một chiến lược có chủ ý mà tổng thống đã định trước" - bà Murphy nói.
Bà Cassidy Hutchinson - từng là trợ lý Chánh văn phòng Nhà trắng Mark Meadows dưới chính quyền ông Trump - nói rằng cựu tổng thống đã định tự mình đến Điện Capitol nhưng đã bị các nhân viên mật vụ ngăn cản.
Ủy ban đang cố gắng xác định xem ông Trump hoặc các cộng sự của ông có vai trò gì trong việc lập kế hoạch hoặc khuyến khích cuộc bạo loạn hay không. Ủy ban cũng đã yêu cầu nhiều cố vấn và trợ lý của cựu tổng thống ra hầu tòa.
Hơn 850 người bị bắt
Hơn 850 người đã bị bắt vì liên quan đến vụ bạo loạn tại Điện Capitol ngày 6-1-2020, theo AFP. Một số thành viên của các nhóm cực hữu cũng đã bị truy tố với tội danh âm mưu, kích động bạo loạn, và đối mặt với mức án lên đến 20 năm tù.
Cuộc tấn công vào Điện Capitol khiến ít nhất 5 người thiệt mạng và 140 cảnh sát bị thương.
Ông Trump khi đó bị Hạ viện luận tội rằng ông kích động bạo loạn, khiến ông trở thành vị tổng thống duy nhất trong lịch sử nước Mỹ đến nay bị Hạ viện luận tội 2 lần. Tuy nhiên, ông được Thượng viện tuyên bố trắng án sau đó.
