Ngày 6-6 vừa qua, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron thông báo Paris sẽ cung cấp cho Ukraine máy bay chiến đấu Mirage 2000-5 cùng với việc huấn luyện phi công Ukraine sử dụng máy bay này.
“Ngày mai [7-6] chúng tôi sẽ khởi động mối quan hệ hợp tác mới và thông báo chuyển giao máy bay chiến đấu Mirage 2000-5 do nhà sản xuất Pháp Dassault cho Ukraine và đào tạo phi công Ukraine tại Pháp” - ông Macron nói.
Theo tờ Kyiv Independent, dù việc đào tạo có thể mất từ 5-6 tháng nhưng cam kết của Pháp cho thấy đội bay của không quân Ukraine đang được mở rộng, với việc Hà Lan, Bỉ, Na Uy và Đan Mạch đã cam kết viện trợ tiêm kích F-16 cho Kiev.
Lô F-16 đầu tiên dự kiến sẽ đến Ukraine vào đầu mùa hè này và việc chuyển giao sẽ tiếp tục trong vài năm tới.
Biết gì về máy bay chiến đấu Mirage 2000-5?
Mirage 2000 là máy bay chiến đấu phản lực siêu âm đa chức năng thế hệ thứ tư, ra mắt vào những năm 1970. Hiện nay, Mirage 2000 có hơn 600 chiếc với nhiều phiên bản khác nhau, có cả một chỗ ngồi và hai chỗ ngồi. Hiện có chín quốc gia sở hữu Mirage 2000.
Dòng Mirage 2000-5 ra mắt vào năm 1999 là phiên bản nâng cấp có hệ thống điện tử hàng không tiên tiến cùng hệ thống điều khiển và cảm biến hiện đại. Dòng Mirage 2000-5 còn có khả năng bắn nâng cao, phục vụ cho cả hoạt động không đối không và không đối đất.
“Biến thể Mirage 2000-5 có radar chất lượng cao, có tầm bắn hợp lý và có thể mang theo nhiều loại vũ khí không đối không và không đối đất” - ông Peter Layton, nhà phân tích tại viện Griffith Asia Institute (Úc), nói với Kyiv Independent.
Một cải tiến đáng kể của Mirage 2000-5 là được trang bị cảm biến Radar Doppler Thomson-CSF (RDY) với tầm phát hiện mục tiêu tối đa 110 km ở chế độ đối không hoặc 37 km ở chế độ đối đất.
Bên cạnh đó, Mirage 2000-5 cũng được trang bị nhiều loại tên lửa và vũ khí không đối không, chẳng hạn như tên lửa Mica (tầm bắn lên tới 60 km) hoặc tên lửa tầm ngắn Magic.
Về mặt hoạt động không đối đất, Mirage 2000 có thể triển khai nhiều loại vũ khí khác nhau, bao gồm tên lửa tầm xa SCALP và bom dẫn đường.
Ukraine có thể sử dụng máy bay Mirage 2000-5 ra sao?
Máy bay chiến đấu Mirage rất linh hoạt và có thể được sử dụng để tấn công mặt đất, đánh chặn tên lửa và chống lại máy bay không người lái (UAV).
Ông Viktor Kevliuk - một sĩ quan quân đội Ukraine đã nghỉ hưu và cũng là một chuyên gia quốc phòng - nói với Kyiv Independent rằng Ukraine có thể sử dụng Mirage 2000-5 để phóng tên lửa Storm Shadow hoặc SCALP vào các vị trí của Nga.
Cũng theo ông Kevliuk, Mirage 2000-5 có thể phóng tên lửa hành trình chống hạm cận âm Exocet và đạn chống radar AS.37 Martel.
Dòng máy bay này còn có thể tấn công bằng cách sử dụng bom tầm xa, chẳng hạn như AASM Hammer, và kết hợp các loại đạn dẫn đường chính xác (như JDAM-ER và SDB) giúp tăng độ chính xác và tính linh hoạt khi nhắm mục tiêu.
Theo Kyiv Independent, Ukraine đã sử dụng bom JDAM-ER do Mỹ cung cấp để tấn công các mục tiêu của Nga. Washington cũng đang có kế hoạch cung cấp cho Kiev các thiết bị tìm kiếm, hệ thống nhắm mục tiêu tiên tiến để tích hợp vào JDAM-ER, giúp tiêu diệt các hệ thống tác chiến điện tử của Nga, vốn đã được chứng minh là có hiệu quả trước vũ khí phương Tây.
Dù vậy, chuyên gia Layton khuyến cáo nên thận trọng khi triển khai máy bay Mirage tấn công gần tiền tuyến vì máy bay này dễ bị tổn thương trước hệ thống phòng không của Nga.
“Mirage 2000-5 chỉ có tầm hoạt động hạn chế khi mang vũ khí. Tôi nghĩ rằng đội bay Mirage 2000-5 rất quan trọng và không nên bị tổn thương. Mục đích phòng không và phóng tên lửa tầm xa là cách sử dụng tốt nhất đối với dòng máy bay này” - ông Layton nói.
Ukraine đang rất cần khả năng phòng không để chống lại các cuộc tấn công bằng tên lửa và UAV của Nga nhằm vào các cơ sở hạ tầng quan trọng.
Tuy nhiên, các phát biểu gần đây của Tổng thống Macron liên quan việc cho phép Ukraine sử dụng vũ khí phương Tây tấn công các mục tiêu quân sự bên trong lãnh thổ Nga cho thấy khả năng các máy bay Mirage sẽ không bị giới hạn trong không phận Ukraine.
Ukraine nỗ lực mở rộng đội máy bay phương Tây
Trước đây, Ukraine nhiều lần kêu gọi Pháp cung cấp máy bay Mirage 2000-5. Bên cạnh đó, Kiev cũng đang tìm kiếm các phương án mua máy bay tiên tiến của phương Tây từ nhiều quốc gia khác nhau, không chỉ giới hạn ở máy bay F-16.
Sự xuất hiện sắp tới của những chiếc Mirage 2000-5 cũng như các tiêm kích F-16 sẽ tăng cường hơn nữa đội bay đang mở rộng của Ukraine, vốn đã có các máy bay thời Liên Xô như MiG-29 hay Su-27.
Một mẫu máy bay khác Ukraine đang xem xét là máy bay chiến đấu Saab JAS 39 Gripen của Thụy Điển. Bộ trưởng Quốc phòng Thụy Điển Pal Jonson tiết lộ với Kyiv Independent vào tháng 3 rằng các cuộc đàm phán về khả năng chuyển giao Saab JAS 39 Gripen sẽ được thảo luận sau khi Thụy Điển gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).
Saab JAS 39 Gripen là máy bay đa chức năng hạng nhẹ có khả năng trang bị tên lửa không đối không chủ động dẫn đường bằng radar hiện đại, được thiết kế để đánh chặn các mục tiêu linh hoạt như máy bay phản lực, tên lửa hành trình hoặc UAV.
