Ngày 24-8, Thường trực HĐND TP.HCM đã họp phiên giải trình về kết quả thực hiện pháp luật đầu tư công trên địa bàn TP. Tại phiên họp, nhiều đại biểu HĐND TP đã chất vấn UBND TP liên quan đến các hạn chế, tồn tại của đầu tư công trên địa bàn.
Vì sao giải ngân chậm?
Liên quan đến tiến độ giải ngân đầu tư công chậm, Chủ tịch HĐND TP Nguyễn Thị Lệ cho rằng có nguyên nhân do quá trình chuẩn bị đầu tư, lựa chọn nhà thầu chưa đảm bảo theo quy định pháp luật. “Thời gian thực hiện dự án sắp hết, chỉ còn hai tháng, mặt bằng chưa có, vốn chưa bố trí đủ con số tạm ứng nhưng vẫn quyết định đấu thầu, ký hợp đồng, giải ngân tạm ứng. Điều này dẫn đến hậu quả khó lường” - bà Lệ nói.
Bà Lệ cũng nhìn nhận việc thu hồi vốn tạm ứng thực hiện chậm, thậm chí không thực hiện. Bà Lệ đặt vấn đề liệu có việc chiếm dụng vốn tạm ứng ngân sách nhà nước hay không?
Đáng chú ý, Chủ tịch HĐND TP cho rằng quy trình thực hiện đầu tư, điều chỉnh dự án đầu tư chưa đảm bảo theo quy định pháp luật. Trong quá trình tham mưu thực hiện, triển khai, các cơ quan chưa có báo cáo đầy đủ với cơ quan cấp trên, đặc biệt là UBND TP, dẫn đến có sai phạm.
“Xem xét trách nhiệm cụ thể dựa trên kết quả đầu tư công”
Tiếp thu và phát biểu trao đổi tại phiên họp, Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi đã thẳng thắn nhận trách nhiệm đối với UBND TP và chủ tịch UBND TP liên quan đến các tồn tại, hạn chế về đầu tư công tại TP.
“Thời gian qua, công tác lập, thẩm định, triển khai, đánh giá các dự án chậm, trách nhiệm trước hết là của UBND TP và chủ tịch UBND TP” - ông Mãi nói. Ngoài ra còn có tình trạng đùn đẩy, phối hợp chưa đồng bộ, trách nhiệm chưa cao giữa các sở, ngành cũng được UBND TP nêu ra.
 |
| Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi trả lời tại phiên giải trình. Ảnh: BẢO PHƯƠNG |
Theo ông Mãi, UBND TP nhận thức rõ vai trò, trách nhiệm của mình. Trên thực tế, thời lượng Thường trực UBND TP dành cho việc chỉ đạo, tháo gỡ các khó khăn rất nhiều. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả, chuyển biến nhanh hơn thì cần phải tập trung nhiều hơn.
“Chúng ta tốn nhiều thời gian nhưng chuyển biến chưa được nhiều. Bởi có những vấn đề tồn tại đã lâu, phức tạp, cần thời gian, có những vấn đề đã kết luận rõ nhưng sở, ngành còn ngại, chưa triển khai” - ông Mãi nói và đề nghị những gì trong tầm tay phải giải quyết.
Ông Mãi cũng nhìn nhận từng sở, ngành có vai trò, vị trí khác nhau trong từng dự án nhưng với đầu tư công thì vai trò của Sở KH&ĐT là cơ quan thường trực, hằng tháng họp giao ban, kiểm điểm.
“UBND TP đã chỉ ra trách nhiệm cụ thể của từng cơ quan, từng người và có văn bản nhắc nhở. Cuối năm, dựa trên kết quả giải ngân đầu tư công, UBND TP sẽ xem xét trách nhiệm của các cơ quan, cá nhân và kể cả chủ tịch UBND TP.HCM” - ông Phan Văn Mãi khẳng định và cho hay sẽ siết kỷ cương, sự phối hợp giữa quận, huyện, sở, ngành, chủ đầu tư để đạt hiệu quả về đầu tư.
Liên quan đến vấn đề đấu thầu chưa đảm bảo điều kiện, ông Mãi cho biết phải thực hiện theo đúng quy định, những việc chưa đúng quy định thì UBND TP sẽ kiểm tra, chấn chỉnh, nếu có vi phạm, sai phạm đến mức thì xử lý, đảm bảo kỷ cương.
Về xử lý tạm ứng vốn ngân sách, UBND TP sẽ rà soát lại để thực hiện đúng, tránh những sai phạm có thể xảy ra. Về quy trình đầu tư, thể chế, phần nào liên quan đến trung ương thì UBND TP sẽ đề nghị, phần nào của TP thì rà soát thực hiện.
Ông Mãi cũng cho rằng có nhiều vướng mắc từ các quy định pháp luật nhưng cũng có nhiều vướng mắc từ chuyện hiểu, vận dụng, cần tự hoàn thiện quy trình nội bộ ở cấp TP trong phối hợp.
Năm 2022, tổng kế hoạch vốn đầu tư công được HĐND TP.HCM thông qua là hơn 35.000 tỉ đồng. UBND TP đã giao kế hoạch vốn là 29.000 tỉ đồng, đạt 82,95%. Tuy nhiên, đến tháng 8-2022, TP mới giải ngân được khoảng 29% so với tổng kế hoạch vốn được giao.
Giai đoạn 2021-2025, nhu cầu đầu tư công với các lĩnh vực ưu tiên đầu tư cho sự phát triển của TP là 672.000 tỉ đồng, trong khi nguồn vốn ngân sách được Thủ tướng giao là hơn 142.000 tỉ đồng. Con số này chỉ đáp ứng khoảng 21% tổng nhu cầu vốn giai đoạn 2021-2025 của TP.
Sẽ kiểm tra tiến độ giải ngân các dự án đầu tư công hằng tháng
Chủ tịch UBND TP Phan Văn Mãi cũng nêu các giải pháp huy động nguồn lực ngoài ngân sách để tăng đầu tư phát triển như thu hút đầu tư theo phương thức công tư (PPP), huy động nguồn lực xã hội… Từ đó, tiếp cận ở góc độ kinh tế đối với các dự án bằng các công cụ; khai thác, phát huy quỹ đất, tạo nguồn thu cho ngân sách TP để đầu tư cho công trình trọng điểm, cần thiết trong giai đoạn 2021-2025.
Trước những khó khăn, vướng mắc trong thực hiện Luật Đầu tư công, người đứng đầu UBND TP đã đưa ra bảy giải pháp để tiếp tục nâng cao chất lượng công tác đầu tư công thời gian tới.
Cụ thể, TP.HCM xác định việc đẩy mạnh thực hiện kế hoạch đầu tư công là nhiệm vụ chính trị trọng tâm của các cấp ủy Đảng, chính quyền trên địa bàn. Tăng cường, thường xuyên đôn đốc chỉ đạo các đơn vị hoàn thành công tác giải ngân vốn đầu tư công. Đồng thời tổ chức hiệu quả các hội nghị giao ban để rà soát, kiểm tra tiến độ giải ngân các dự án đầu tư công định kỳ hằng tháng để đánh giá kết quả, lắng nghe và tháo gỡ các khó khăn.
TP cũng sẽ linh hoạt trong công tác điều hành kế hoạch vốn, kịp thời tham mưu điều chuyển vốn cho các dự án có tiến độ triển khai nhanh. Thường xuyên rà soát, kiểm điểm tiến độ thực hiện công tác bồi thường giải phóng mặt bằng. Tăng cường các biện pháp thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong tất cả các khâu của quá trình đầu tư.
TP sẽ chủ động cân đối các nguồn vốn từ đầu năm, các nguồn vốn được bổ sung hằng năm. Ưu tiên sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước để khuyến khích, kêu gọi đầu tư xã hội hóa. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, kiểm toán, xử lý vi phạm trong quản lý và sử dụng vốn đầu tư công.
Điều chỉnh nguồn vốn sang các dự án giải ngân tốt
Tại phiên họp, 6/6 đại biểu trong Thường trực HĐND TP.HCM đã biểu quyết thông qua dự thảo thông báo kết luận của Thường trực HĐND TP về hoạt động giải trình lần này.
Thường trực HĐND TP đề nghị UBND TP thực hiện công tác đầu tư công đảm bảo đúng quy định pháp luật về đầu tư công, ngân sách nhà nước và các quy định pháp luật khác liên quan. Khắc phục hạn chế, khó khăn, vướng mắc trong thực hiện pháp luật đầu tư công trên địa bàn TP.
 |
| Chủ tịch HĐND TP.HCM Nguyễn Thị Lệ khảo sát thực tế một số dự án đầu tư công tại huyện Nhà Bè vào tháng 8 vừa qua. Ảnh: THANH TUYỀN |
Cụ thể, đánh giá thực chất hiệu quả sử dụng nguồn vốn đầu tư công tại các dự án; rà soát, điều chuyển nguồn vốn đầu tư công của kế hoạch đầu tư công trung hạn giữa các dự án chậm giải ngân sang dự án có tiến độ giải ngân tốt, có nhu cầu bổ sung vốn. Chỉ đạo công tác phối hợp giữa sở, ngành có liên quan với các chủ đầu tư trong việc đề xuất nhu cầu và xây dựng phương án bố trí vốn phù hợp với thứ tự ưu tiên theo quy định.
TP cũng cần nâng cao chất lượng chuẩn bị đầu tư dự án, hạn chế tối đa việc thay đổi, điều chỉnh dự án. Khắc phục tình trạng dự án đã được cấp có thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư nhưng chậm triển khai thực hiện, cần phải điều chỉnh tăng quy mô, tăng tổng mức đầu tư, điều chỉnh thời gian thực hiện dự án… nhưng chậm trình cơ quan có thẩm quyền.
Ngoài ra, UBND TP cần đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công. Trong đó, các sở, ngành, địa phương cần xác định rõ giải ngân vốn đầu tư công là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, ưu tiên bố trí dự án hoàn thành, tiến độ giải ngân tốt, thu hồi vốn ứng trước. Tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong triển khai dự án đầu tư công. Người đứng đầu phải trực tiếp chỉ đạo tháo gỡ khó khăn, vướng mắc liên quan và chịu trách nhiệm giải trình về kết quả giải ngân cũng như hiệu quả đầu tư.
