Ngày 28-12, Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) thông báo Nga và Ukraine đã đạt được một thỏa thuận ngừng bắn cục bộ tại Nhà máy Điện hạt nhân Zaporizhzhia (ZNPP, hiện do Nga kiểm soát), tờ The Kyiv Independent đưa tin.
IAEA cho biết công tác sửa chữa các đường dây tải điện thiết yếu gần nhà máy này đã bắt đầu được tiến hành.
Trong một tuyên bố đăng tải trên mạng xã hội X, IAEA cho biết trong thời gian ngừng bắn do cơ quan này làm trung gian, đội ngũ kỹ thuật đã sửa chữa các đường dây truyền tải điện nối giữa các trạm phân phối của ZNPP và Nhà máy Nhiệt điện Zaporizhzhia.
Quá trình này diễn ra dưới sự giám sát trực tiếp của phái đoàn IAEA và dự kiến sẽ kéo dài trong vài ngày.
Tổng Giám đốc IAEA Rafael Grossi đã gửi lời cảm ơn đến cả hai phía vì đã đồng thuận với "khoảng lặng" tạm thời mới này. Ông Grossi nhấn mạnh đây là "một phần của những nỗ lực không ngừng nhằm ngăn chặn tai nạn hạt nhân trong bối cảnh xung đột quân sự".
Nhà máy Zaporizhzhia là nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu. Cơ sở này đã ngừng sản xuất điện trong hơn 3 năm qua kể từ khi Nga giành được quyền kiểm soát hồi tháng 3-2022.
Kể từ khi chiến sự nổ ra, nhà máy Zaporizhzhia liên tục đối mặt với các lo ngại nghiêm trọng về an toàn, bao gồm tình trạng mất điện, pháo kích gần khu vực lò phản ứng và thiếu hụt nhân sự vận hành.
Hiện tại, vấn đề ai nắm quyền kiểm soát nhà máy vẫn là một "điểm nghẽn" mấu chốt trong các cuộc đàm phán hòa bình đang diễn ra giữa Ukraine và Mỹ.
Tọa lạc tại thành phố Enerhodar (hiện do Nga kiểm soát), nhà máy này từng cung cấp khoảng 20% tổng sản lượng điện của Ukraine trước khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt.
Theo khuôn khổ đề xuất được Mỹ hậu thuẫn, nhà máy dự kiến sẽ được vận hành chung theo cơ chế 3 bên gồm Ukraine, Mỹ và Nga, với lợi ích kinh tế được chia sẻ cho tất cả các bên.
Tuy nhiên, Ukraine lo ngại rằng mô hình quản lý ba bên trên thực chất sẽ hợp thức hóa việc Nga kiểm soát cơ sở này.
Vì lẽ đó, Kiev đề xuất nhà máy Zaporizhzhia sẽ do một liên doanh giữa Mỹ và Ukraine quản lý, theo đó 50% sản lượng điện sẽ được cung cấp cho các vùng lãnh thổ do Ukraine kiểm soát, còn Mỹ quyết định việc phân phối 50% còn lại.
