Trưa hôm qua (4-5), tôi nhận được cuộc gọi của ông Nguyễn Thận cho biết TAND tỉnh Bình Thuận vừa thông báo đã chuyển hơn 10 tỉ đồng tiền bồi thường oan vào tài khoản của người thân ông Huỳnh Văn Nén.
Đầu dây bên kia, giọng ông Thận lạc đi, nghe như có nước mắt. “Mừng lắm, mừng vì đến thời điểm này hành trình giải oan cho ông Nén mới chính thức khép lại” - ông Thận sụt sùi.
Đây là lần đầu tiên tôi nghe ông Thận nói như khóc trên điện thoại. Hai lần trước tôi trực tiếp chứng kiến ông Thận khóc như một đứa trẻ nhỏ. Đó là vào cuối năm 2005, khi các bị án trong vụ “vườn điều” được đình chỉ bị can và xác định oan sai. Ngồi tại nhà riêng, ông Thận đã gục vào vai tôi khóc nức nở. Ông khóc vì sau bao nhiêu năm theo đuổi kêu oan cho những người dân ở xã mình ông đã phải trả giá quá nhiều, khóc như gỡ được gánh nặng đè lên mình nhiều năm qua. Lần thứ hai chứng kiến ông Thận khóc là khi “người tù thế kỷ” Huỳnh Văn Nén bước chân ra khỏi trại giam vào chiều 22-10-2015 sau hơn 17 năm ngồi tù.
Tôi có may mắn tham gia cuộc hành trình kêu oan xuyên suốt cả hai vụ án giết người mà ông Nén bị kết án oan. Đó là cuộc “chạy tiếp sức” kéo dài nhiều năm trời của không ít người gồm luật sư, nhà báo với “tổng công trình sư” là ông Nguyễn Thận.
Ông Nén cởi áo trước phiên tòa tố cáo bị điều tra viên nhục hình vào năm 2005 (ảnh 1).
Ông Nén ôm hai con trai khi vừa bước chân ra khỏi trại giam (ảnh 2).
Và ông Nén nhận được hoa chúc mừng trong căn nhà cũ của mình sau khi được xin lỗi, minh oan (ảnh 3). Ảnh: PHƯƠNG NAM
Còn nhớ vào năm 2002, ông Nén bị kết án chung thân và đang cùng tám người bên gia đình vợ vướng vòng lao lý trong vụ án “vườn điều”. Ông Nguyễn Thận (lúc đó đang là chủ tịch UBND xã Tân Minh, Hàm Tân, Bình Thuận) đã cùng chúng tôi đi gõ cửa nhiều nơi xin cứu những đứa trẻ con của các bị can, bị cáo trong vụ án vì chúng quá khổ cực, bơ vơ. Sau rất nhiều lần vận động, cuối cùng Làng SOS Gò Vấp, TP.HCM đã dang tay đón nhận tám đứa nhỏ gồm ba đứa con của ông Nén, hai đứa con của chị Nguyễn Thị Tiến, hai con của anh Nguyễn Văn Tiền và một đứa con của Nguyễn Văn Sơn vào nuôi (cả ba đều là người bị kết án oan trong vụ án “vườn điều”).
Tôi vẫn nhớ bước ngoặt của hành trình kêu oan vào tháng 9-2000. Lúc đó ông Thận đã ký công văn khẩn gửi các cơ quan tố tụng ở Bình Thuận và trung ương báo cáo việc anh Nguyễn Phúc Thành, phạm nhân đang thi hành án tại trại giam Sông Cái (Ninh Thuận), có đơn khẳng định ông Nén không phải là thủ phạm giết chết bà Bông. Đến giờ, nhiều người tham gia cuộc chạy tiếp sức này vẫn không thể giải thích nổi bởi từng nút thắt trong vụ án ông Nén luôn được tháo gỡ bằng sự giúp đỡ âm thầm của rất nhiều người, trong đó việc khó nhất là trích xuất anh Thành từ trại giam ra làm việc cũng trôi chảy một cách bất ngờ.
Dẫu biết không có gì bù đắp nổi sau đằng đẵng 6.360 ngày mang trên vai hai bản án giết người. Nhưng số tiền bồi thường mà ông Nén nhận được cũng đã phần nào an ủi khi bao nhiêu năm các con ông Nén thiếu hơi ấm vòng tay cha.
Tháng 5-1998, khi bị bắt giam, ông Nén chỉ mới 36 tuổi; ba đứa con trai của ông vuột khỏi vòng tay cha khi đứa lớn nhất chỉ chín tuổi, đứa nhỏ vừa mới lên ba. Khi ông Nén thụ án, cả ba đều được đưa vào Làng SOS. Thế nhưng chỉ sau một thời gian, cả ba đứa đều bị trả về vì tính cách của chúng không phù hợp với mái ấm này. Thiếu dạy dỗ của cha, lây lất sống với mẹ nhờ gánh bánh canh, cả ba đều lớn lên trong đói nghèo, thất học. Chúng sống như những con thú hoang dã, từ nhỏ đã biết đi làm mướn rồi sớm hư hỏng, không nghề nghiệp lận lưng…
Ra tù, ước mơ của ông Nén là có tiền mua ô tô cho các con chạy dịch vụ mưu sinh. Ước mơ giản đơn ấy giờ đã thành sự thật. Hy vọng nụ cười sẽ luôn nở trên môi ông Nén suốt quãng đời còn lại để bù đắp những tổn thất, mất mát và khổ đau mà ông và gia đình từng gánh chịu…
Hành trình kêu oan và minh oan cho “người tù thế kỷ” đã chính thức khép lại nhưng lịch sử tố tụng Việt Nam sẽ khó mờ phai bởi vụ án oan quá đặc biệt này: Một người cùng lúc bị kết án oan trong cả hai vụ án giết người. Hãy ghi lại để đừng có thêm những bản án oan khiên kéo theo biết bao nhiêu thân phận, bao nhiêu mảnh đời bọt bèo, tội nghiệp như trường hợp gia đình ông Nén...
Nhưng, sẽ là sòng phẳng hơn nếu những người gây ra hai bản án oan khiên cho ông Nén phải chịu trách nhiệm trước pháp luật!
| Hơn 10 tỉ đồng bồi thường oan đã đến tay ông Nén Ngày 4-5, ông Biện Văn Hoan, Chánh án TAND tỉnh Bình Thuận, cho biết lúc 10 giờ 30 cùng ngày, cán bộ TAND tỉnh Bình Thuận đã đến Kho bạc Nhà nước tỉnh làm thủ tục chuyển số tiền hơn 10 tỉ đồng vào tài khoản của người thân ông Huỳnh Văn Nén. Một đại diện Kho bạc Nhà nước tỉnh Bình Thuận cho biết chậm nhất trong hôm nay (5-5) tài khoản của người thân ông Nén sẽ nhận được toàn bộ số tiền trên. Được biết số tiền bồi thường hơn 10 tỉ đồng bao gồm: Gần 5,3 tỉ đồng bồi thường thiệt hại do tổn thất về tinh thần, 2,3 tỉ đồng thiệt hại do tổn hại về sức khỏe, gần 1,2 tỉ đồng bồi thường thu nhập thực tế bị mất và 1,2 tỉ đồng cho các thiệt hại khác. Như chúng tôi đã thông tin, tháng 4-1998, ông Nén bị ghép vào tội sát hại bà Lê Thị Bông để cướp nhẫn vàng. Hơn hai năm sau, TAND tỉnh Bình Thuận xử sơ thẩm đã tuyên phạt ông Nén tù chung thân về tội giết người, ba năm tội cướp tài sản và hai năm về tội cố ý hủy hoại tài sản, tổng hợp hình phạt là tù chung thân. Bản án này không có kháng cáo, kháng nghị nên có hiệu lực pháp luật. Trong thời gian bị điều tra vụ án này, ông Nén và chín người bên nhà vợ bị cáo lại bị cáo buộc giết bà Dương Thị Mỹ trong kỳ án “vườn điều” xảy ra năm năm trước đó. Do không chứng minh được hành vi phạm tội, 12 năm sau đó CQĐT phải minh oan cho họ, bồi thường gần 1 tỉ đồng. Trong vụ án “vườn điều”, ông Nén bị kết án sáu năm tù nhưng đang thi hành bản án chung thân nên không được giải quyết bồi thường. Tháng 10-2015, Nguyễn Thọ, hung thủ thật sự giết chết bà Lê Thị Bông, bị bắt sau 18 năm gây án và cuối năm 2015 ông Nén được minh oan, TAND tỉnh Bình Thuận đã công khai xin lỗi ông tại địa phương. Sau khi được xác định oan, giữa ông Nén và TAND tỉnh Bình Thuận phải thương lượng kéo dài đến bảy lần hai bên mới đạt được thỏa thuận mức bồi thường nói trên cho hơn 17 năm ông Nén ngồi tù oan. |
