Theo hãng tin RIA Novosti ngày 27-4, Moldova đã từ chối lời "gợi ý", "đề nghị" từ phía Ukraine giúp chiếm lại khu vực ly khai Transnistria bằng vũ lực. Moldova khẳng định rằng nước này chỉ tìm cách thu phục và thống nhất lãnh thổ ly khai này thông qua các biện pháp chính trị.
“Việc giải quyết vấn đề Transnistria có thể đạt được bằng các biện pháp chính trị và chỉ trên cơ sở một giải pháp hòa bình, loại trừ quân sự và các hành động cưỡng bức khác, cũng như trên cơ sở các nguyên tắc dân chủ hóa và phi quân sự hóa khu vực, [và] tôn trọng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Moldova”- văn phòng tái hòa nhập của Moldova nói với hãng tin RIA Novosti ngày 27-4.
Tuyên bố được đưa ra nhằm đáp lại phát ngôn trước đó của ông Alexey Arestovich, cố vấn của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Quan chức này gợi ý rằng Moldova có khả năng "chiếm" Transnistria nếu chính thức yêu cầu sự giúp đỡ của Ukraine trong việc chinh phục khu vực ly khai này.
Phát ngôn của ông Arestovich cũng bị phía Nga lên án. Người phát ngôn Điện Kremlin – ông Dmitry Peskov mô tả những tuyên bố như vậy là “khá khiêu khích”.
Transnistria liên tục xảy ra "sự cố bí ẩn"
Transnistria hay còn được biết đến với tên Cộng hòa Moldavian Pridnestrovian (PMR), là một quốc gia tự xưng nằm dọc theo dải đất hẹp giữa sông Dniester và biên giới Ukraine ở phía đông của Moldova.
 |
| Một phụ nữ đi ngang qua trụ sở của Lực lượng Tác chiến Nga ở Tiraspol. Ảnh: AP |
Khu vực này tách khỏi Moldova vào đầu những năm 1990 ngay sau khi Liên Xô sụp đổ. Khu vực này duy trì mối quan hệ chặt chẽ với Moscow, với lực lượng gìn giữ hòa bình của Nga đóng quân ở đó và một bộ phận khá lớn cư dân địa phương nói tiếng Nga và có quốc tịch Nga.
Sự chú ý của quốc tế đối với Transnistria xuất hiện khi vùng ly khai này trải qua một chuỗi các sự cố bí ẩn trong vài ngày qua.
Ngày 25-4, trụ sở cơ quan an ninh Transnistria đã bị 3 phần tử không rõ danh tính tấn công, bằng cách bắn tên lửa vác vai vào tòa nhà, làm nổ tung cửa sổ và làm hư hỏng mặt tiền của tòa nhà.
Sau đó, ngày 26-4 tiếp đến một trung tâm phát thanh truyền hình địa phương bị nổ. Không có thương vong, tuy nhiên hệ thống ăng ten lớn nhất của nó - phát các đài phát thanh của Nga - đã bị phá hủy.
Theo tin đài RT dẫn lại từ cơ quan phụ trách nội vụ Transnistria cho biết ngày 27-4 có nhiều tiếng súng và máy bay không người lái được nghe và nhìn thấy gần một kho vũ khí lớn tại vùng ly khai này.
“Vào lúc 8 giờ 45 sáng 27-4, các phát súng đã được bắn từ lãnh thổ Ukraine theo hướng về làng Kolbasna” – RT dẫn tuyên bố của cơ quan nội vụ Transnistria. Không có thương vong.
Trước vụ nổ súng này, "một số máy bay không người lái đã được phát hiện ở làng Kolbasna" trong đêm, theo cơ quan nội vụ Transnistria.
Phía Transnistria cũng nói các máy bay không người lái "đã được phóng vào lãnh thổ Transnistria từ Ukraine”.
Phát biểu với hãng truyền thông Interfax của Nga, đại diện của quân đội Nga mô tả tình hình trong làng Kolbasna là "yên tĩnh". Vị đại diện này cũng cho rằng "một số phát súng đã được bắn ra từ một khẩu súng trường tấn công trên lãnh thổ Ukraine”.
Trước đó, trong ngày 27-4 một phương tiện truyền thông địa phương đã đưa tin "những cảnh quay trong khu vực lân cận kho vũ khí gần làng Kolbasna”. Kho vũ khí này được xây dựng từ những năm 1940. Phần lớn vũ khí và đạn dược hiện đang được cất giữ ở đó có từ đầu những năm 1990, khi quân đội Liên Xô, Cộng hòa Dân chủ Đức, Tiệp Khắc và các nước khác thuộc Hiệp ước Warsaw rút đi. Các lực lượng này rời đi đã bỏ lại ít nhất một số vũ khí trang bị của họ ở Transnistria.
Theo các lực lượng gìn giữ hòa bình Nga bảo vệ kho, hiện có khoảng 20.000 tấn vũ khí và đạn dược được cất giữ trong kho, hơn một nửa trong số đó đã lỗi thời đến mức không thể sử dụng hoặc thậm chí không thể vận chuyển.
Các bên ở Moldova, Nga, Mỹ nói gì?
Ngày 26-4, Cộng hòa Moldavian Pridnestrovian tự xưng đã đặt Transnistria vào tình trạng báo động khủng bố sau một loạt các cuộc tấn công. Ông Vadim Krasnoselsky – tổng thống Cộng hòa Moldavian Pridnestrovian (PMR) tự xưng - tuyên bố rằng loạt "cuộc tấn công khủng bố" mới nhất trong khu vực bắt nguồn từ Ukraine.
Ông Krasnoselsky trích dẫn kết quả một cuộc điều tra do chính quyền địa phương tiến hành và kêu gọi Kiev điều tra các nhóm vũ trang được cho là đã xâm nhập vào Transnistria và tấn công một số mục tiêu ở đó kể từ đầu tuần.
Vị lãnh đạo của Transnistria đưa ra giả thuyết rằng “những kẻ dàn xếp cuộc tấn công này nhằm mục đích kéo Transnistria vào cuộc xung đột”.
Ngày 26-4, chính quyền Chisinau (thủ đô Moldova) triệu tập một cuộc họp khẩn cấp về tình hình ở Transnistria. Cùng ngày 26-4, người phát ngôn Điện Kremlin – ông Dmitry Peskov bày tỏ quan ngại về những diễn biến mới nhất trong khu vực, đồng thời nói thêm rằng Nga đang “theo dõi tình hình rất chặt chẽ”, nhưng không có kế hoạch sắp xếp một cuộc gặp với Tổng thống Moldova Maia Sandu.
Ngày 26-4, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin cho biết Washington không muốn xung đột Ukraine lan đến Transnistria hoặc Moldova. Bộ trưởng Austin cho biết Mỹ vẫn đang phân tích những sự cố gần đây ở khu vực ly khai Transnistria.
“Chúng tôi vẫn đang xem xét nguyên nhân của điều đó, vẫn đang phân tích ở đó, không thực sự chắc chắn điều đó là gì, nhưng đó là điều mà chúng tôi sẽ tập trung phân tích. Chắc chắn, chúng tôi không muốn thấy bất kỳ sự lan tràn nào và một lần nữa, điều quan trọng là phải đảm bảo rằng chúng tôi làm mọi thứ có thể để đảm bảo rằng Ukraine thành công” – đài RT dẫn lời ông Austin nói với các phóng viên tại căn cứ quân sự Ramstein ở Đức.
Theo RT thì ông Austin ở Đức để tổ chức cho khoảng 40 đồng minh của Mỹ gửi vũ khí đến Ukraine, hứa hẹn sẽ “động trời chuyển đất” giúp Kiev “chiến thắng” trong cuộc xung đột với Nga.
