Tình hình căng thẳng biên giới Campuchia-Thái Lan bất ngờ leo thang trở lại khi cả hai phía đều cáo buộc đối phương tấn công nhằm vào căn cứ và nhân sự dọc biên giới hồi cuối tuần qua. Đây được xem là đợt bùng phát xung đột ác liệt nhất trong nhiều tháng giữa hai quốc gia láng giềng Đông Nam Á.
Loạt diễn biến nóng
Không quân Hoàng gia Thái Lan sáng 8-12 xác nhận đã triển khai tiêm kích F-16 nhằm đáp trả “các hành động quân sự từ phía Campuchia”, bao gồm việc đưa vũ khí hạng nặng và các đơn vị chiến đấu áp sát khu vực biên giới tranh chấp. Bangkok cho rằng động thái này tạo ra “mối đe dọa trực tiếp đối với an ninh quốc gia Thái Lan”, theo tờ Nation Thailand.
Một chiếc F-16 đã tấn công một khu phức hợp casino bị Thái Lan cáo buộc là trung tâm chỉ huy hoạt động UAV quân sự của Campuchia. Không quân nhấn mạnh các nhiệm vụ chỉ nhắm vào cơ sở hạ tầng quân sự, kho vũ khí, trung tâm chỉ huy và tuyến hậu cần.
Vùng 2 Thái Lan cho biết đã phá hủy hệ thống cáp trên Đồi 350, nhằm cắt đứt tuyến tiếp vận quan trọng của Campuchia trong khu vực.
Trước tình hình giao tranh gia tăng dọc biên giới dài 800 km, Thủ tướng Thái Lan Anutin Charnvirakul triệu tập cuộc họp khẩn với các quan chức an ninh và khẳng định Thái Lan sẽ tiến hành chiến dịch quân sự “trong mọi trường hợp cần thiết” dựa trên nghị quyết của Hội đồng An ninh Quốc gia.
Theo báo Khaosod, đến chiều 8-12, Thủ tướng Anutin tuyên bố đóng mọi kênh đàm phán với Campuchia, đồng thời không còn xem xét vai trò trung gian của Tổng thống Mỹ Donald Trump hay Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim. Ông Anutin nhấn mạnh đây là vấn đề song phương giữa Thái Lan và “đối phương”, bác bỏ lo ngại về tác động thương mại với Mỹ và tuyên bố chung hai nước đã vô hiệu.
Phát ngôn viên quân đội Thái Lan, Đại tá Winthai Suvaree, xác nhận 1 trường hợp tử vong, 1 trường hợp chưa xác nhận và 8 binh sĩ bị thương. Ông cáo buộc Campuchia triển khai vũ khí hạng nặng và hệ thống yểm trợ hỏa lực nhằm tấn công sâu vào lãnh thổ Thái Lan, bao gồm sân bay Buri Ram và Bệnh viện Prasat ở Surin, cách biên giới khoảng 30 km.
Ở phía Campuchia, ngày 8-12, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng - Trung tướng Maly Socheata nói rằng Thái Lan đã tấn công 1 đơn vị Campuchia tại khu vực An Ses (Thái Lan gọi là Chong An Ma).
Bà Socheata nói Thái Lan tiếp tục bắn phá bằng xe tăng vào đền Tamone Thom, khu vực 5 Makara gần Preah Vihear và Chomka Chek. Theo tờ Thmey Thmey, đến 11 giờ trưa, Thái Lan vẫn nổ súng vào lực lượng Campuchia và khu dân cư.
Campuchia cáo buộc Thái Lan sử dụng đạn MP-60, pháo 155 mm, xe tăng và tiêm kích F-16. Phnom Penh cho biết 4 dân thường thiệt mạng và 10 người bị thương trong các cuộc giao tranh.
Bộ Quốc phòng Campuchia bác bỏ tuyên bố của Vùng 2 Thái Lan rằng phía Phnom Penh đã di chuyển vũ khí hạng nặng dọc biên giới, mô tả các cáo buộc là “thông tin sai lệch” nhằm kích động căng thẳng quân sự không cần thiết.
Trước diễn biến căng thẳng, Chủ tịch Thượng viện Hun Sen tuyên bố hủy lịch làm việc để cùng Thủ tướng Hun Manet trực tiếp chỉ huy ứng phó và kêu gọi thống nhất “lằn ranh đỏ” nhằm xác định mức độ đáp trả, đồng thời yêu cầu lực lượng tiền tuyến kiềm chế, tránh bị khiêu khích vi phạm ngừng bắn.
Cuộc giao tranh giữa Campuchia và Thái Lan ngày 8-12 đánh dấu sự kiện nghiêm trọng nhất kể từ khi hai nước ký tuyên bố chung hòa bình ngày 26-10 ở Malaysia dưới sự chứng kiến của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Tuyên bố chung này từng được Washington khi đó ca ngợi là bước đột phá trong việc chấm dứt hàng thập niên xung đột biên giới giữa hai nước láng giềng Đông Nam Á.
Khẩn trương sơ tán người dân
Theo Ban Chỉ huy Thống nhất tỉnh Oddar Meanchey (Campuchia), các nhà sư và người dân từ tỉnh Preah Vihear đã sơ tán khỏi các khu vực nguy hiểm đến nơi an toàn sau các đợt tấn công từ quân đội Thái Lan, theo tờ Khmner Times.
Cư dân từ xã O’smach (thành phố Samraong) và xã Kok Morn (bao gồm các thôn Thma Don, Hanuman, Chub Koki, Monorom 1 và 2, cùng thôn Tamoan Senchey) được di dời khẩn cấp.
Tính đến 11 giờ trưa 8-12, ông Net Phaktra - Bộ trưởng Bộ Thông tin Campuchia cho biết tổng cộng 1.157 hộ dân tại tỉnh Oddar Meanchey đã được sơ tán đến nơi an toàn sau khi căng thẳng bùng phát.
Hàng chục trường học dọc tuyến biên giới Campuchia - Thái Lan thuộc tỉnh Oddar Meanchey đã buộc phải đóng cửa tạm thời sau khi súng nổ tại biên giới hai nước sáng 8-12.
Trong bối cảnh lo ngại bao trùm khu vực biên giới, một cơ quan nhân đạo quốc tế đã bắt đầu kích hoạt cơ chế giám sát. Tiến sĩ Will Parks, Trưởng đại diện Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF) tại Campuchia, cho biết cơ quan này đang theo dõi sát sao mọi diễn biến, tờ Cambodianess đưa tin.
"UNICEF Campuchia đã nắm được các báo cáo về những cuộc đụng độ vũ trang dọc biên giới Campuchia - Thái Lan. Chúng tôi đang theo dõi chặt chẽ tình hình và phối hợp với chính quyền để đánh giá nhu cầu cũng như cung cấp hỗ trợ thiết yếu cho các gia đình và trẻ em bị ảnh hưởng" - ông Parks phát biểu.
Vị đại diện UNICEF nhấn mạnh nguyên tắc nhân đạo: "Trẻ em phải được bảo vệ trong mọi tình huống, sự an toàn và lợi ích của các em phải được đặt lên hàng đầu".
Ở bên kia biên giới, hơn 385.000 dân thường được sơ tán. Quân đội Thái Lan cho biết hơn 35.000 người đã được đưa vào các khu trú ẩn tạm thời.
Thủ tướng Anutin đã ban hành các mệnh lệnh nghiêm ngặt về hỗ trợ toàn diện và sẵn sàng y tế trong bối cảnh căng thẳng leo thang. Ông yêu cầu chính quyền địa phương hành động ngay lập tức để bảo vệ an toàn công cộng, bao gồm việc sơ tán người dân đến các khu vực an ninh. Ông đặc biệt nhấn mạnh việc chăm sóc nghiêm ngặt cho người dân đang trú ẩn tại các trung tâm sơ tán được chỉ định.
Đáng chú ý, ông Anutin đưa ra chỉ thị cứng rắn về hậu cần và tài chính, ra lệnh "giải ngân và chi tiêu ngay lập tức" các khoản ngân sách cần thiết.
"Các Tỉnh trưởng bị nghiêm cấm để xảy ra bất kỳ tình trạng thiếu hụt nào về lương thực, thuốc men hoặc nhu yếu phẩm thiết yếu cho công dân bị ảnh hưởng bởi tình hình biên giới" - chỉ thị nêu rõ.
Để chuẩn bị cho khả năng xảy ra thương vong trong giao tranh, ông Anutin ra lệnh khẩn cấp cho các bệnh viện chuẩn bị tiếp nhận người bị thương. Ông đặc biệt yêu cầu phải chuẩn bị sẵn nguồn dự trữ máu và triển khai các đơn vị y tế lưu động để chăm sóc sức khỏe cho người dân tại các trung tâm sơ tán.
Malaysia kêu gọi Campuchia, Thái Lan kiềm chế tối đa
Ngày 8-12, Thủ tướng Malaysia kiêm Chủ tịch luân phiên ASEAN 2025 - ông Anwar Ibrahim bày tỏ “quan ngại sâu sắc” về vụ đụng độ vũ trang giữa lực lượng Thái Lan và Campuchia dọc khu vực biên giới, đồng thời gửi lời chia buồn tới gia đình các nạn nhân thiệt mạng và bị thương.
Trong bài đăng trên trang Facebook cá nhân, ông Anwar cảnh báo rằng tình hình giao tranh tái bùng phát có thể “phá vỡ những nỗ lực ổn định quan hệ” mà hai quốc gia láng giềng Đông Nam Á đã xây dựng trong thời gian qua.
Ông Anwar nhấn mạnh Thái Lan và Campuchia đều là các đối tác gần gũi của Kuala Lumpur và là những thành viên quan trọng của ASEAN. Vì vậy, Malaysia kêu gọi cả hai bên “kiềm chế tối đa”, duy trì các kênh liên lạc mở và tận dụng đầy đủ các cơ chế hiện có để kiểm soát căng thẳng.
“Malaysia sẵn sàng hỗ trợ mọi bước đi giúp khôi phục bình tĩnh và ngăn chặn các sự cố leo thang tiếp theo” - ông Anwar nêu rõ.
Kuala Lumpur cũng cảnh báo rằng khu vực không thể để các tranh chấp kéo dài trượt vào vòng xoáy đối đầu. Ưu tiên trước mắt, theo nhà lãnh đạo Malaysia, là chấm dứt ngay giao tranh, bảo vệ dân thường và trở lại con đường ngoại giao dựa trên luật pháp quốc tế và tinh thần láng giềng hữu nghị - nền tảng then chốt của ASEAN.
