Tổng thư ký Quốc hội vừa chuyển chất vấn của đại biểu Quốc hội đề nghị Bộ GTVT cho biết khi nào Chính phủ sẽ trình Quốc hội cho ý kiến về dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam?
Theo chất vấn của đại biểu Quốc hội, nhiều nước ASEAN có trình độ phát triển tương đương hoặc thấp hơn nước ta đã xây dựng thành công đường sắt cao tốc 250km/h như Lào (tháng 12-2021), đường sắt cao tốc 350km/h như Indonesia (tháng 10-2023).
Trong nước, Chính phủ từng trình Quốc hội khóa XII phương án xây dựng tuyến đường sắt cao tốc Bắc - Nam. Hiện nay, Chính phủ đang chuẩn bị trình Quốc lần thứ hai về dự án này.
“Thời gian còn lại của nhiệm kỳ còn rất ngắn, không biết Chính phủ có chuẩn bị kịp không? Và đến năm 2030, khi nước ta trở thành nước công nghiệp mà lại chưa có km đường sắt tốc độ cao hay cao tốc nào có khả năng kết nối với tuyến đường sắt liên vận quốc tế ?
Chúng tôi cho rằng, đây là thời điểm thích hợp để xem xét, quyết định đầu tư về nợ công, nợ Chính phủ, nợ nước ngoài đều ở trạng thái ở dưới ngưỡng Quốc hội cho phép và cũng để kích cầu đầu tư phát triển công nghiệp đường sắt…”- Đại biểu Quốc hội nêu.
Trả lời đại biểu Quốc hội về những băn khoăn trên, Bộ GTVT cho biết, theo Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn 2050 và quy hoạch mạng lưới đường sắt thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn 2050, tuyến đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam có quy mô đường đôi, khổ 1.435mm, với chiều dài khoảng 1.545km, lộ trình đầu tư trước năm 2030.
Vừa qua, Bộ Chính trị ban hành Kết luận 49/2023 về định hướng phát triển giao thông vận tải đường sắt Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2045, yêu cầu dự án cần nghiên cứu, phân tích, đánh giá, kết hợp tham khảo kinh nghiệm quốc tế để lựa chọn phương án đầu tư xây dựng hiện đại, có tầm nhìn dài hạn, phát huy được các lợi thế, tiềm năng của đất nước, phù hợp với xu thế phát triển của thế giới; mục tiêu đến 2025, phấn đấu hoàn thành phê duyệt chủ trương đầu tư dự án.
Triển khai kết luận của Bộ Chính trị, Thủ tướng thành lập Ban Chỉ đạo xây dựng, thực hiện đề án chủ trương đầu tư đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam và các dự án quan trọng quốc gia. Hiện Ban Chỉ đạo đã họp cho ý kiến chỉ đạo về nội dung đề án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.
Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Ban Chỉ đạo, Bộ GTVT đã lấy ý kiến các Ban đảng Trung ương, các Ủy ban của Quốc hội và các bộ, ngành để hoàn thiện và trình Thường trực Chính phủ.
Theo kế hoạch sau khi đề án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam được cấp có thẩm quyền thông qua, Bộ GTVT sẽ hoàn thiện hồ sơ Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi của dự án và trình Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV và phấn đấu khởi công xây dựng 2 đoạn ưu tiên trước năm 2030.
Mới đây, Bộ GTVT trình Thường trực Chính phủ đề án chủ trương đầu tư đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam với ba kịch bản sau:
Kịch bản 1, đầu tư xây dựng mới tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam đường đôi, khổ ray 1.435 mm, tốc độ thiết kế 350 km/giờ, tải trọng 17 tấn mỗi trục, chỉ khai thác tàu khách. Tuyến đường sắt Bắc - Nam hiện hữu được nâng cấp để chuyên chở hàng, chở khách du lịch và khách chặng ngắn. Tổng vốn đầu tư kịch bản này khoảng 67,32 tỉ USD.
Kịch bản 2, xây dựng mới tuyến đường sắt Bắc - Nam đường đôi, khổ ray 1.435 mm, tốc độ thiết kế 200 - 250 km/giờ, tải trọng 22,5 tấn/trục, khai thác chung tàu khách và hàng. Tuyến đường sắt Bắc - Nam hiện hữu được hiện đại hóa để chuyên chở hàng, chở khách du lịch và khách chặng ngắn. Tổng vốn đầu tư khoảng 72,02 tỉ USD.
Kịch bản 3, đầu tư tuyến đường sắt Bắc - Nam đường đôi, khổ ray 1.435 mm, tốc độ thiết kế 350 km/giờ, tải trọng 22,5 tấn/trục, khai thác tàu chở khách và dự phòng cho chở hàng khi có nhu cầu. Tuyến đường sắt hiện hữu nâng cấp để chuyên chở hàng, chở khách du lịch và khách chặng ngắn. Tổng vốn đầu tư dự án 68,98 tỉ USD.
Kịch bản 3 nếu đầu tư hạ tầng, thiết bị, phương tiện để khai thác tàu hàng chạy Bắc - Nam thì vốn đầu tư dự án khoảng 71,69 tỉ USD.
Trên cơ sở phân tích, Bộ GTVT đề xuất lựa chọn kịch bản 3 cùng một số cơ chế, chính sách đặc thù để rút ngắn tiến độ, huy động vốn đầu tư, đào tạo nhân lực.
Theo tính toán của tổ tư vấn, với kịch bản ba dự kiến tàu từ ga Ngọc Hồi (Hà Nội) - Thủ Thiêm (TP.HCM) dự kiến dừng tại 6 ga trên hành trình Bắc - Nam sẽ mất 5 giờ 26 phút, nếu dừng ở 23 nhà ga trên hành trình sẽ mất 7 giờ 54 phút. Các chặng ngắn như Hà Nội - Vinh, Nha Trang - Thủ Thiêm sẽ mất từ 1 - 2 tiếng di chuyển, tùy vào số lượng ga tàu dừng trên hành trình di chuyển.
