Khu Chợ Gà, chợ Gạo (phường Cầu Ông Lãnh, quận 1, TP.HCM) bao gồm các ô chợ thông nhau với các lối đi (hẻm) chỉ rộng khoảng 1m. Các nhà sạp nhỏ hẹp, quy mô từ 1-3 tầng, đây chính là nơi để buôn bán cũng là nơi sinh sống của người dân.
Khu chợ hiện đã xuống cấp, ẩm thấp, khoảng cách giữa các sạp, các lối đi không đảm bảo yêu cầu về phòng cháy, chữa cháy và an toàn thoát hiểm. Do đó, khu vực rất cần được quy hoạch chỉnh trang để đảm bảo nâng cao điều kiện sống, sinh hoạt cho người dân.
Chính vì lẽ đó, ngày 27-6, UBND quận 1 đã tổ chức hội nghị gặp gỡ doanh nghiệp, quan tâm đến dự án chợ Gà, chợ Gạo nhằm kêu gọi các doanh nghiệp, nhà đầu tư có tiềm năng, thế mạnh quan tâm đầu tư để thực hiện chủ trương chỉnh trang đô thị khu vực trung tâm.
Năm người chen chúc trong căn phòng bé tẹo
Ghé thăm căn nhà nhỏ của gia đình ông Huỳnh Văn Lâm (47 tuổi, cư ngụ tại đường Yersin, khu Chợ Gà), hình ảnh đầu tiên đập vào mắt chúng tôi là căn phòng nhỏ xíu chỉ rộng vài m2, nhưng đây là nơi năm thành viên trong gia đình cư ngụ. Căn phòng chật hẹp, chứa nhiều vật dụng như quần áo, quạt, tủ..., chỗ ngủ chỉ đủ để một tấm nệm cho 5 người.
Ông Huỳnh Văn Lâm chia sẻ: "Có những thời điểm nắng nóng, buổi tối mà cả nhà cùng nằm trong phòng thì không thể nào chịu nổi. Những ngày đó, tôi phải mang ghế bố ra đường để ngủ chứ không chịu thấu. Cảnh này gia đình tôi cũng đã chịu đựng hàng chục năm".
Tương tự, hoàn cảnh của ông Lâm, căn nhà của bà Nguyễn Thị Kim Vàng nằm sâu trong đường Võ Văn Kiệt (khu Chợ Gà, quận 1) chỉ hơn 4 m2. Bà Vàng cho biết nhà bà có thêm gác và có năm người ở, sinh hoạt gì cũng bất tiện, bữa ăn cũng hiếm khi được ngồi chung mà mạnh ai người đó mang cơm ra hẻm ngồi ăn.
"Nơi đây có những sạp không có nhà vệ sinh, người dân phải xếp hàng để đi nhà vệ sinh chung. Ăn cơm thì không bao giờ ngồi chung được bữa nào, có bữa chia ca nhau ăn, có bữa mạnh ai người đó đem tô cơm ra đường mà ăn"- bà Vàng nói.
Chia sẻ thông tin tại hội nghị gặp gỡ doanh nghiệp, quan tâm đến dự án chợ Gà, chợ Gạo, ông Dương Anh Đức, Bí thư Quận ủy quận 1, cho hay nơi đây, có nhiều người dân phải chia sẻ nhà vệ sinh, nhà tắm, có những người phải luân phiên nhau để ngủ. Những khó khăn này, lãnh đạo quận qua nhiều thời kỳ đều mong muốn có giải pháp để chỉnh trang đô thị ở khu vực này.
"Chúng tôi rất mong muốn các nhà đầu tư tiếp cận dự án này với tinh thần chia sẻ, cùng nhìn về các lợi ích gián tiếp, cùng chia sẻ khó khăn với người dân thay vì những lợi ích trực tiếp.
Nếu dự án thành công, không chỉ riêng quận 1 mà TP.HCM sẽ có bộ mặt mới tươi sáng hơn, người dân có cuộc sống tốt hơn"- ông Dương Anh Đức nói.
Cần có cơ chế đặc biệt
Ông Dương Anh Đức cho biết, quận 1 đã rất nỗ lực và kêu gọi đầu tư để chỉnh trang đô thị khu vực này. Tuy nhiên, do nhiều vấn đề vướng mắc khó gỡ như bị hạn chế về chỉ số sử dụng đất, về chiều cao… nên đến nay dự án không thể thực hiện được.
Để hiệu quả hơn trong công tác kêu gọi đầu tư, Bí thư Quận ủy quận 1 đã đề xuất cần có cơ chế đặc biệt cho quận 1 để giải quyết khó khăn. Trong đó, cần cho hệ số xây dựng đất tăng lên, cho xây dựng công trình vượt độ cao...
Kiến trúc sư Khương Văn Mười, nguyên Phó Chủ tịch Hội Kiến trúc sư Việt Nam, đánh giá khu vực này nếu thực hiện dự án chỉnh trang đô thị thì diện mạo quận 1 thay đổi nhiều, bởi đây là khu vực trung tâm, nằm trên nhiều trục đường chính của quận. Dự án đã nhiều lần kêu gọi nhưng không thể thực hiện được, vì vậy lãnh đạo địa phương cần quyết tâm đưa ra nhiều giải pháp để thực hiện.
Theo ông Mười, với dự án này, TP có thể có thể hạ thấp các quy chuẩn, quy định về công trình, nhà ở thay vì áp dụng các quy định hiện hành. Cụ thể là việc giảm diện tích nhà ở để tái thiết lại dân cư.
Tương tự, ông Lê Thành Nam, đại diện tập đoàn Bitexco, cho rằng với chỉ tiêu quy hoạch hiện tại của dự án sẽ rất khó thực hiện vì khó đạt khả thi về mặt kinh tế.
Cụ thể, với chiều cao tối đa là 50 m thì dự án khó để triển khai khoảng 17 tầng. Do đó, quận cần xin ý kiến TP về vấn đề chiều cao tối đa. Bên cạnh đó, chỉ tiêu dân số 700 người của dự án cũng là một trong những rào cản, có thể tính toán chỉ tiêu khoảng 1.200 - 1400 người.
Ông Trương Anh Tuấn, đại diện Công ty địa ốc Hoàng Quân cũng đã đưa ra phương án cho dự án là xây dựng nhà ở xã hội và đấu thầu, đấu giá. Theo đó, việc thực hiện nhà ở xã hội sẽ có cơ chế, chính sách đầu tư và đền bù rõ ràng. Những chỉ tiêu về mật độ dân số, giới hạn tầng cao, mật độ xây dựng có thể điều chỉnh tăng 1,5 lần.
Ông Nguyễn Thành Phát, Trưởng phòng Quản lý đô thị quận 1 cho biết, khu chợ Gà, chợ Gạo là khu chợ truyền thống, diện tích khoảng 3.384 m2, với tổng số 237 sạp.
Trong đó, Chợ Gà có 113 căn, 112 hộ, 458 nhân khẩu. Chợ Gạo có 57 căn, 80 hộ, 332 nhân khẩu. Hẻm số 3 Yersin có 67 căn, 45 hộ, 171 nhân khẩu.
Ngày 10-1-2022, Sở QHKT có văn bản báo cáo UBND TP đề xuất về giải quyết kiến nghị của UBND quận 1 trong năm 2021 liên quan đến dự án tại khu vực Chợ Gà, chợ Gạo, phường Cầu Ông Lãnh, quận 1.
Theo đó, chỉ tiêu quy hoạch kiến trúc thực hiện mời gọi đầu tư dự án chợ Gà, chợ Gạo như sau: Diện tích khu đất 6.339 m2, trong đó diện tích phù hợp quy hoạch khoảng 5.949 m2; Mật độ xây dựng tối đa 50%; Hệ số sử dụng đất là 10, chiều cao tối đa 50 m; Dân số là 700 người.
