Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa, với các khuyến nghị khác nhau tùy thuộc vào loại sỏi thận và các yếu tố nguy cơ cá nhân.
Sỏi thận là một vấn đề y tế phổ biến, ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi và khu vực. Chúng thường liên quan đến những cơn đau đột ngột và tái phát nhiều lần, đó là lý do tại sao phòng ngừa là trọng tâm chính một khi ai đó đã từng bị sỏi thận.
Chế độ ăn uống là một trong số ít các yếu tố có thể điều chỉnh lâu dài và đóng vai trò quan trọng trong quá trình hình thành sỏi thận trong hệ tiết niệu.
Sỏi thận là gì?
Sỏi thận là một khối rắn được tạo thành từ các tinh thể tách ra từ nước tiểu. Sỏi hình thành khi một số khoáng chất và muối trong nước tiểu bắt đầu kết tinh. Trong nhiều trường hợp, cơ chế hóa học của cơ thể ngăn chặn sự tích tụ này.
Khi cơ thể không ngăn chặn được, các tinh thể có thể cứng lại thành sỏi thận, đôi khi dẫn đến tắc nghẽn hoặc các triệu chứng tái phát. Chế độ ăn uống và đồ uống ảnh hưởng đến quá trình này, nhưng các khuyến nghị không mang tính phổ quát và phụ thuộc vào loại sỏi thận.
Hướng dẫn chế độ ăn uống chung cho người bị sỏi thận
Khuyến nghị chung về chế độ ăn uống của Tổ chức Thận Quốc gia Ấn Độ như sau:
Uống 2-3 lít chất lỏng mỗi ngày để tạo ra ít nhất 2,5 lít nước tiểu.
Hạn chế thực phẩm giàu oxalate nếu được khuyên dùng.
Hãy bổ sung ba khẩu phần canxi mỗi ngày, cùng với các bữa ăn.
Tránh bổ sung canxi không cần thiết.
Nên duy trì lượng protein ở mức vừa phải.
Giảm lượng muối tiêu thụ.
Nên tránh dùng thực phẩm bổ sung vitamin C liều cao, vì lượng dư thừa có thể làm tăng nồng độ oxalate.
Hướng dẫn chế độ ăn uống dựa trên loại sỏi thận
Các loại sỏi thận phổ biến nhất là sỏi canxi oxalat và sỏi axit uric. Các loại ít phổ biến hơn bao gồm sỏi canxi photphat và sỏi cystine.
Vì sỏi thận hình thành do nhiều nguyên nhân khác nhau, nên các khuyến nghị về chế độ ăn uống thường được điều chỉnh phù hợp với từng người. Điều có lợi cho người này có thể không có lợi cho người khác.
Sỏi canxi oxalat và sỏi canxi photphat
Đối với sỏi thận canxi oxalat, việc hạn chế các thực phẩm giàu oxalat có thể hữu ích. Chúng bao gồm rau bina, củ cải đường, đại hoàng, cải cầu vồng, đậu phộng, sô cô la, trà và khoai lang.
Hướng dẫn tương tự cũng áp dụng cho sỏi canxi photphat, với trọng tâm là giảm lượng natri và cân bằng lượng canxi nạp vào, như đã nêu bởi Viện Quốc gia về Bệnh tiểu đường, Tiêu hóa và Thận.
Sỏi axit uric
Sỏi axit uric thường liên quan mật thiết đến protein động vật. Trong những trường hợp này, NIDDK khuyến cáo nên hạn chế ăn thịt bò, thịt gà, thịt lợn, nội tạng động vật, trứng, cá, hải sản và một số sản phẩm từ sữa.
Sỏi cystine
Theo Viện Quốc gia về Bệnh tiểu đường, Bệnh tiêu hóa và Bệnh thận, sỏi cystine phụ thuộc rất nhiều vào lượng chất lỏng nạp vào cơ thể. Uống đủ nước suốt cả ngày vẫn là bước phòng ngừa quan trọng nhất.
Việc thay đổi chế độ ăn uống sẽ hiệu quả nhất khi phù hợp với loại sỏi thận và được hướng dẫn bởi lời khuyên của bác sĩ.
