Giới chức Thổ Nhĩ Kỳ mới công bố báo cáo cho thấy sự gia tăng liên tục của những hố sụt lún khổng lồ ở vùng nông nghiệp trọng điểm miền trung nước này, cho thấy ảnh hưởng đáng báo động do biến đổi khí hậu và canh tác không bền vững, theo hãng thông tấn Anadolu.
Cơ quan Quản lý thảm hoạ và tình huống khẩn cấp (AFAD) của Bộ Nội vụ Thổ Nhĩ Kỳ cho biết trong giai đoạn 2020-2023 cơ quan này đã xác định 655 hố sụt lún tại tỉnh Konya ở trung tâm vùng lòng chảo Konya – khu vực được coi là “vựa lúa mì” của cả nước.
Trong số này, 331 hố hình thành do lớp đất đá trên bề mặt bị đổ sụp, 273 hố do lớp phủ bề mặt bị lún dần theo thời gian và 51 khu vực có hiện tượng nền đá, chủ yếu là đá vôi ở độ sâu hàng chục tới hàng trăm mét, đổ sụp.
Ngoài ra, hai địa phương lân cận thuộc vùng lòng chảo Konya là tỉnh Aksaray ở phía đông bắc và tỉnh Karaman ở phía đông nam cũng ghi nhận lần lượt 9 và 20 hố sụt lún tương tự.
Kết quả khảo sát này do AFAD triển khai trong nhiều năm qua nhằm lập “bản đồ nguy cơ sụt lún” làm cơ sở cho các biện pháp giảm thiểu rủi ro cho vùng nông nghiệp quan trọng nhất của Thổ Nhĩ Kỳ.
AFAD chỉ ra ba nguyên nhân chính dẫn tới sự hình thành các hố khổng lồ này bao gồm biến đổi khí hậu, hạn hán kéo dài và hoạt động sử dụng nước ngầm không được kiểm soát.
Vùng lòng chảo Konya chiếm khoảng 10% diện tích đất canh tác và 10% tổng sản lượng nông nghiệp của cả Thổ Nhĩ Kỳ, trong đó sản lượng ngũ cốc lên tới 15-20%. Chỉ riêng tỉnh Konya đã liên tục dẫn đầu cả nước về sản lượng hơn 10 loại cây trồng khác nhau.
Các hố sụt lún khổng lồ ở vùng lòng chảo Konya không phải hiện tượng mới. Đến đầu những năm 2000, chỉ có khoảng 95 hố được ghi nhận. Tuy nhiên, số lượng của chúng đã tăng nhanh trong vài năm qua.
Riêng tại huyện Karapinar – nơi có mật độ hố sụt lún lớn nhất cả tỉnh Konya, đến năm 2019 đã có hơn 300 hố với độ sâu từ chưa tới 1 m tới hơn 100 m, độ rộng từ vài mét tới 1 km.
Theo một báo cáo năm 2024 của AFAD phối hợp cùng Đại học Kỹ thuật Konya công bố, hơn 2.700 biến dạng bề mặt không phải do động đất đã được ghi nhận trong khu vực, cho thấy nguy cơ sụt lún tiếp tục diễn ra.
PGS Arif Delikan tại Đại học Kỹ thuật Konya cảnh báo rằng mực nước ở Karapinar giảm từ 10 đến 20 m mỗi năm do việc sử dụng nước ngầm quá mức. Lượng mưa năm nay ở Konya thấp hơn 40% so với mức trung bình, càng làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu nước ngầm.
Giám đốc văn phòng AFAD tại tỉnh Konya - ông Ali Ihsan Korpes cho biết một số hố sụt lún “có nguy cơ gây thiệt hại” song tất cả các hố đều được ghi nhận trong khu vực đất nông nghiệp hoặc vùng xa xôi, chưa có hố nào đe dọa khu dân cư.
Ông Korpes lưu ý rằng dù các hố sụt lún chưa gây nguy hiểm cho người dân, công tác chuẩn bị ứng phó đã được chuẩn bị sẵn sàng.
