Ngày 25-6, TAND TP.HCM xử sơ thẩm vụ án thiếu trách nhiệm gây thất thoát hàng chục ngàn tỉ đồng tại Ngân hàng TMCP Xây dựng VN (VNCB). Các bị cáo hầu tòa gồm ông Đặng Thanh Bình, cựu phó thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam; bốn bị cáo là cấp dưới của ông Bình gồm Hà Tấn Phước, Phạm Thế Tuân, Lê Văn Thanh và Ngô Văn Thanh.
Cấp dưới nhận thiếu sót
Tại tòa, bị cáo Ngô Văn Thanh (nguyên thành viên tổ giám sát, nguyên phó phòng kiểm tra, giám sát tuân thủ Vietcombank Chi nhánh Long An) cho rằng cáo trạng nêu chưa đúng quá trình làm việc và nhiệm vụ mình được phân công tại tổ giám sát.
Theo bị cáo, về quyền hạn thì tổ viên được thực hiện nhiệm vụ do tổ trưởng phân công trực tiếp. Trong việc giám sát VNCB, bị cáo đã hoàn thành nhiệm vụ được giao, đến nay bị cáo chỉ thấy có thiếu sót. VKS truy tố số tiền thất thoát hơn 10.000 tỉ đồng theo quan điểm của bị cáo chưa hoàn toàn đúng với diễn biến trong quá trình bị cáo được phân công công việc.
Bị cáo Phạm Thế Tuân (nguyên tổ phó tổ giám sát, nguyên phó giám đốc Vietcombank Chi nhánh TP.HCM) khai trong giai đoạn làm công việc giám sát ở Ngân hàng Đại Tín (sau này là VNCB) thì đồng thời cũng tham gia trong tổ giám sát ở hai ngân hàng yếu kém khác và đã tái cơ cấu thành công.
Khi chủ tọa hỏi bị cáo đã thực hiện đầy đủ chức trách nhiệm vụ chưa thì ông Tuân đáp: Có những cái chưa hoàn toàn làm đúng.
Trả lời HĐXX, bị cáo Lê Văn Thanh (nguyên chánh Thanh tra NHNN tỉnh Long An) thừa nhận sai sót trong quá trình giám sát. Bị cáo khai: “Tổ giám sát phát hiện ra là tình cờ khi VNCB được chấp thuận tăng vốn và được chấp nhận của Sở KH&ĐT. Lúc đó tổ giám sát rà soát mới phát hiện các doanh nghiệp chỗ ông Danh đứng tên rồi lấy để vay. Ngay lập tức tổ giám sát báo cáo, phát hành 11 văn bản báo cáo về tình hình tiền gửi liên ngân hàng. Phải nói là chuyện báo cáo rất là chậm”.
Trong khi bị cáo Hà Tấn Phước (nguyên tổ trưởng tổ giám sát, nguyên phó giám đốc NHNN Chi nhánh Long An) cho rằng đã làm đúng trách nhiệm, nhiệm vụ được giao. Tuy nhiên, do năng lực hạn chế, có một số thiếu sót…
Ông Đặng Thanh Bình tại tòa. Ảnh: HY
Ông Bình không nhận trách nhiệm
Bị cáo Đặng Thanh Bình thì cho rằng cáo trạng truy tố không đúng. Trong quá trình điều tra, ông Bình cũng không thừa nhận trách nhiệm. Ông Bình chỉ thừa nhận việc ký văn bản chấp thuận chủ trương cho nhóm cổ đông Thiên Thanh (do Phạm Công Danh đại diện) tham gia tái cơ cấu Ngân hàng Đại Tín trên cơ sở thông báo của Văn phòng Chính phủ và tờ trình của Cơ quan thanh tra giám sát NHNN.
Tuy nhiên, cơ quan điều tra xác định ông Bình đã có hành vi không thực hiện đúng trách nhiệm, nhiệm vụ; không thực hiện đúng phương án tái cơ cấu Ngân hàng Đại Tín do NHNN trình Thủ tướng Chính phủ. Bị cáo không thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ nhằm đảm bảo tính đúng đắn, chính xác đối với thực trạng tài chính của nhóm Thiên Thanh…
Tại tòa, ông Bình nói trong giai đoạn thực hiện tái cơ cấu các ngân hàng thì NHNN ban hành Quyết định số 12 giám sát các ngân hàng có nhiều yếu kém. Thời điểm đó việc tái cơ cấu ngân hàng là cấp bách. Theo bị cáo Quyết định số 12 nêu định kỳ tổ giám sát có trách nhiệm gửi thống đốc, gửi cho giám đốc NHNN chi nhánh trên địa bàn, có vấn đề phát sinh phải báo cáo cho hai đơn vị đó. Các báo cáo phải thông qua cơ quan thanh tra giám sát, báo cáo tham mưu cho bị cáo để xử lý theo quy định.
Tòa đặt vấn đề trước những sai phạm tại VNCB, cơ quan thanh tra có tham mưu với bị cáo không. Ông Bình xác định là có và trong suốt quá trình giám sát, cơ quan này nhận được nhiều báo cáo, trong đó có nêu vi phạm của ngân hàng. Tại các biên bản đó, cơ quan thanh tra đã có những đề xuất tham mưu và bị cáo đều xử lý kịp thời. Ông Bình nêu một số văn bản cụ thể chỉ đạo nhưng ông chỉ đạo những vấn đề chung.
HĐXX cho biết hôm nay sẽ triệu tập đại diện Cơ quan thanh tra giám sát NHNN để làm rõ lời khai của bị cáo.
Nội dung vụ án Theo cáo trạng, ông Bình được giao nhiệm vụ phụ trách Cơ quan thanh tra giám sát NHNN, Vụ Pháp chế, giúp thống đốc chỉ đạo việc tái cơ cấu sáu ngân hàng yếu kém theo đề án của Chính phủ, trong đó có VNCB. Tháng 8-2012, ông Bình ký tờ trình gửi Chính phủ về phương án tái cơ cấu VNCB và được Chính phủ chấp thuận chủ trương. Theo đó, xuất phát từ thực trạng của một số ngân hàng thương mại, trong đó có VNCB và thực hiện chỉ đạo của thống đốc NHNN trong việc củng cố lại VNCB, Cơ quan thanh tra giám sát NHNN đã có tờ trình về việc củng cố, chấn chỉnh, cơ cấu lại ngân hàng này. Ông Bình là người ký quyết định thành lập tổ giám sát đối với hoạt động của VNCB. Theo phương án tái cơ cấu và chuyển nhượng cổ phần giữa nhóm cổ đông Phú Mỹ (do Hứa Thị Phấn làm đại diện) sang cho nhóm cổ đông Thiên Thanh (do Phạm Công Danh làm đại diện) thì VNCB được xếp loại ngân hàng yếu kém và cần thiết phải có cơ chế giám sát đặc biệt, mọi giao dịch trên 5 tỉ đồng phải có sự đồng ý của tổ giám sát. Tuy nhiên, ông Bình đã không thực hiện đúng phương án do chính NHNN đề xuất để kiểm tra năng lực tài chính của nhóm cổ đông Thiên Thanh, tạo điều kiện cho nhóm này điều hành và nắm giữ ngân hàng. Kể từ khi nhóm cổ đông Thiên Thanh điều hành, ngân hàng làm ăn thua lỗ, vốn chủ sở hữu tiếp tục âm, nợ xấu tăng cao. Vào thời điểm khởi tố vụ án Phạm Công Danh và đồng phạm năm 2014, vốn chủ sở hữu của VNCB âm hơn 18.000 tỉ đồng, gấp bốn lần so với lúc chưa tái cơ cấu, nợ phải trả là hơn 38.000 tỉ đồng. Vụ án Phạm Công Danh và đồng phạm đã xác định thiệt hại là hơn 15.000 tỉ đồng. |