Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Đắk Glong (Đắk Nông) đã ban hành các quyết định đình chỉ điều tra vụ án vi phạm các quy định về sử dụng đất đai, đình chỉ điều tra bị can, hủy bỏ biện pháp ngăn chặn và tạm hoãn xuất cảnh đối với ông Lê Trường (59 tuổi) và vợ là bà Tôn Nữ Kim Loan (57 tuổi, ngụ thôn 8, xã Đắk Ha, huyện Đắk Glong).
Căn cứ điểm a khoản 1 Điều 230; khoản 2 Điều 157 BLTTHS, CQĐT xác định hành vi của ông bà không cấu thành tội phạm. Như vậy sau 8 năm mang thân phận bị can, trong đó có 4 tháng bị bắt tạm giam, ông Trường - bà Loan đã chính thức được minh oan.
Từ việc tranh chấp chuyển nhượng đất giữa các cá nhân
Theo kết quả điều tra, vợ chồng ông Trường có mua hơn 20 ha đất của ông Trần Văn Sơn, Giám đốc Công ty CP Xuất nhập khẩu Đại Gia Thuận (TP.HCM), với giá 2 tỉ đồng. Đất chưa được cấp có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; có nguồn gốc của Lâm trường Đắk Ha (đã giải thể) quản lý.
Năm 2014, vợ chồng ông Trường tách 5,2 ha đất để bán cho hai người ngụ xã Đắk Ha với giá 700 triệu đồng. Việc thanh toán được chia thành nhiều đợt. Các bên thống nhất ký kết với nhau bằng giấy chuyển nhượng (viết tay) với nội dung “giấy chuyển nhượng đất và hoa màu trên đất”.
Sau này, khi phần đất chuyển nhượng này được giao về cho chính quyền địa phương quản lý, ông Trường cam kết sẽ làm giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho bên mua.
Khi bên mua đưa máy móc vào cải tạo đất thì có người ngăn cản. Bên mua yêu cầu vợ chồng ông Trường giải quyết dứt điểm tranh chấp này. Sau đó, họ đã làm đơn tố cáo rằng vợ chồng ông Trường đã có hành vi gian dối trong việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất để chiếm đoạt tài sản của họ.
8 năm điều tra
Quá trình xác minh, tháng 5-2016, Cơ quan CSĐT Công an huyện Đắk Glong đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can, bắt tạm giam ông Trường, bà Loan để điều tra về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Các quyết định liên quan đã được VKSND cùng cấp phê chuẩn.
Sau đó, Công an huyện Đắk Glong nhận thấy hành vi phạm tội của vợ chồng ông Trường nằm ở khung hình phạt từ 12 đến 20 năm tù hoặc tù chung thân thuộc thẩm quyền điều tra của Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Đắk Nông.
Phòng Cảnh sát kinh tế Công an tỉnh Đắk Nông sơ kết điều tra, xác định vụ án này có dấu hiệu của tội vi phạm quy định về sử dụng đất quy định tại Điều 173 BLHS. Sau đó, hồ sơ lại được chuyển lại cho Công an huyện Đắk Glong giải quyết và được VKSND tỉnh Đắk Nông thống nhất.
Sau bốn tháng bị tạm giam, tháng 9-2016, vợ chồng ông Trường được thay đổi biện pháp ngăn chặn từ tạm giam sang bảo lĩnh tại ngoại. Vụ án được tạm đình chỉ với lý do chờ kết quả giám định thiệt hại cho nhà nước do hành vi 'vi phạm các quy định về sử dụng đất đai' gây ra.
Tháng 6-2018, Cơ quan CSĐT Công an huyện Đắk Glong phục hồi điều tra, thay đổi từ tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản sang tội vi phạm các quy định về sử dụng đất đai; áp dụng biện pháp cấm đi khỏi nơi cư trú, tạm hoãn xuất cảnh đối với vợ chồng ông Trường.
Tháng 9-2018, CQĐT đình chỉ điều tra bị can đối với ông bà với lý do "hành vi phạm tội được miễn trách nhiệm hình sự" vì có thay đổi chính sách pháp luật trong cấu thành tội phạm 'vi phạm quy định về sử dụng đất đai' quy định tại Điều 228 BLHS 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) không còn tình tiết 'gây hậu quả nghiêm trọng, rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng).
Tuy nhiên, tháng 8-2023, CQĐT lại huỷ bỏ các quyết định đình chỉ; tháng 9-2023, CQĐT lại phục hồi điều tra. Đến tháng 12-2023, CQĐT lại tạm đình chỉ điều tra với lý do chưa có kết quả giám định thiệt hại; tháng 3-2024 thì phục hồi điều tra.
CQĐT đánh giá mặc dù ông bà có hành vi chuyển quyền sử dụng đất trái quy định nhưng tính đến thời điểm thực hiện hành vi, họ chưa từng bị kết án hoặc bị xử lý vi phạm hành chính về hành vi vi phạm quy định về quản lý đất đai. Do đó, hành vi của ông bà không đủ yếu tố cấu thành tội 'vi phạm các quy định về sử dụng đất đai' theo Điều 228 BLHS 2015.
Từ đó, ngày 10-4, Cơ quan CSĐT Công an huyện Đắk Glong đã ban hành các quyết định đình chỉ điều tra, xác định hành vi của ông bà không đủ yếu tố cấu thành tội phạm.
