Ngày 7-10, phong trào vũ trang Hồi giáo Hamas (kiểm soát Dải Gaza, Palestine) tấn công Israel. Một ngày sau đó, chính phủ Israel chính thức tuyên bố "tình trạng chiến tranh” cả nước.
Theo đài Al Jazeera, trước đây, Israel đã tiến hành các cuộc tấn công quân sự vào Dải Gaza nhưng không tuyên bố tình trạng chiến tranh. Tuyên bố hôm 8-10 là một bước ngoặt đáng chú ý cả với lãnh thổ Dải Gaza và đất nước Israel.
Tuyên bố tình trạng chiến tranh về cơ bản đã bật đèn xanh cho việc Israel tăng cường các hành động quân sự chống lại Hamas, theo Al Jazeera.
Phóng viên Mohammed Jamjoom của đài Al Jazeera cho biết việc nội các Israel đưa ra tuyên bố chiến tranh có nghĩa: “Thủ tướng và bộ trưởng quốc phòng về cơ bản có thể đưa ra các quyết định trong tương lai mà không cần phải tham khảo ý kiến nội các”.
Sau khi tuyên bố tình trạng chiến tranh được đưa ra, trong hơn 2 tuần liền, mỗi ngày phía Israel thực hiện hàng trăm cuộc không kích nhắm vào Dải Gaza, khiến hàng triệu người dân tại khu vực này bị ảnh hưởng. Song, ngay trong lòng đất nước Israel, cuộc xung đột và tình trạng chiến tranh cũng gây nên những tác động không nhỏ về kinh tế và xã hội.
Dân sơ tán, trường học, cửa hàng đóng cửa
Theo Financial Times, các trường học trên khắp Israel đã chuyển sang hình thức học trực tuyến. Điều này buộc nhiều phụ huynh phải ở nhà cùng với con mình nên không thể đi làm.
Các khu vực ở miền nam Israel là những nơi chịu tác động mạnh nhất từ cuộc tấn công của Hamas hôm 7-10.
Trước xung đột, thị trấn Sderot ở phía nam Israel là một khu vực đông đúc với 30.000 dân. Bây giờ, nơi đây đã trở thành một thị trấn ma. Hơn 90% dân số của Sderot đã phải sơ tán, các dãy cửa hàng đóng cửa.
Giao thông ngừng trệ
Sau cuộc tấn công của Hamas vào ngày 7-10, hàng trăm chuyến bay bị hủy
Trước đây trong một tuần làm việc bình thường, bà Nina Mizrahi - một tài xế taxi tại miền bắc Israel - đón từ 20 đến 40 lượt khách mỗi ngày. Trong tuần qua, tính trung bình, bà Mizrahi chỉ có 1 lượt khách mỗi ngày.
“Không có việc làm. Tôi thực sự không biết các doanh nghiệp nhỏ sẽ tiếp tục phát triển như thế nào” - bà Mizrahi nói.
Ngành kinh doanh, dịch vụ lao đao
Trước khi xung đột Israel-Hamas nổ ra, nhà máy bia của ông Jeremy Welfeld ở thị trấn Emek Hefer (Israel) sản xuất 50.000 lít bia mỗi tháng. Ngoài ra, ông Welfeld có 14 nhà hàng trên khắp Israel. Các nhà hàng này thu hút hàng nghìn lượt thực khách mỗi ngày.
Xung đột nổ ra và đất nước bị đặt trong "tình trạng chiến tranh", hoạt động kinh doanh của ông Welfeld bị đình trệ. Nhà máy bia không thể hoạt động, 12 trong số 14 nhà hàng của ông đã đóng cửa. Trong 2 nhà hàng còn lại, số thực khách ghé thăm cũng không nhiều.
“Vào một ngày bình thường, mỗi nhà hàng đón khoảng 50 đến 150 người đến ăn trưa. Trong trường hợp như thế này, bạn có muốn mở nhà hàng không? Tôi không đủ khả năng chi trả những chi phí thông thường. Tôi không biết chắc chuyện này sẽ tiếp diễn thế nào. Nó có thể khiến công ty của tôi sụp đổ” - ông Welfeld nói.
Theo tờ Financial Times, nhiều doanh nghiệp cũng lâm vào cảnh khó khăn như những cơ sở kinh doanh của ông Welfeld.
Sau cuộc tấn công của Hamas vào ngày 7-10, nhiều quán bar, nhà hàng ở Israel cũng phải đóng cửa. Việc chính phủ Israel triệu tập khoảng 360.000 người trong lực lượng dự bị để chuẩn bị cho khả năng xung đột mở rộng. Điều này khiến nhiều doanh nghiệp rơi vào tình trạng thiếu nhân lực.
Ngành du lịch cũng bị ảnh hưởng khi mùa cao điểm du lịch Israel (từ tháng 10 đến tháng 12) đã bắt đầu. Bà Ganit Peleg - Chủ tịch Hiệp hội Hướng dẫn viên du lịch Israel - cho biết một số tour du lịch trong vòng 2 năm tới đã bị hủy bỏ, vì nhiều người lo ngại xung đột có thể lan rộng.
“Ngày nào chúng tôi nhận được yêu cầu hủy đơn đặt phòng” - bà Peleg nói. Bà cũng cho biết tình trạng hiện tại khiến bà nhớ đến tình cảnh ngành du lịch Israel vào thời điểm đại dịch COVID-19 bùng phát. Khi ấy, ngành du lịch dường như bị đóng băng.
Viễn cảnh thách thức
Việc Israel tuyên bố tình trạng chiến tranh khiến một số chỉ số chứng khoán của Israel giảm điểm, khiến đồng nội tệ shekel mất giá.
Theo ông Guy Beit-Or - nhà kinh tế trưởng tại công ty đầu tư Psagot Investment House, cuộc xung đột kéo dài nhiều tháng giữa Israel với lực lượng Hezbollah vào năm 2006 đã khiến sản lượng kinh tế của Israel giảm mạnh. Tuy nhiên, cuộc xung đột hiện tại được dự đoán có thể gây nhiều tác động to lớn hơn.
“Chúng ta đang chuẩn bị cho một chiến dịch lâu dài và nó sẽ gây thiệt hại nghiêm trọng cho nền kinh tế Israel. Mọi người đã hủy bỏ các ngày lễ, tiệc tùng, sự kiện. Mọi người đang ở nhà. Bọn trẻ đang ở nhà nên nhiều người không thể đi làm được” - ông Beit-Or nói.
Trước tình hình kinh tế có dấu hiệu đình trệ, chính phủ Israel đã vào cuộc.
Hôm 19-10, Bộ trưởng Tài chính Israel - ông Bezalel Smotrich đã công bố kế hoạch hỗ trợ các doanh nghiệp bị ảnh hưởng doanh thu do xung đột, hỗ trợ tài chính cho người thất nghiệp. Ngân hàng Trung ương Israel cũng đang đề ra kế hoạch nâng giá đồng shekel.
Mặc dù Israel đã trải qua nhiều cuộc xung đột trong lịch sử 75 năm hình thành quốc gia này, nhưng nền kinh tế của Israe luôn phục hồi tốt sau các cuộc xung đột. Đây cũng là một trong những yếu tố khiến nhiều nhà đầu tư lạc quan về triển vọng kinh tế của Israel.
Ông Erel Margalit - người sáng lập công ty đầu tư mạo hiểm Jerusalem Venture Partners - cho biết mặc dù các nhà đầu tư quan ngại về xung đột, các giao dịch vẫn đang được thực hiện trong lĩnh vực công nghệ.
Trong khi đó, ông Jon Medved, giám đốc điều hành của công ty huy động vốn OurCrowd, cũng cho biết ông kỳ vọng nền kinh tế Israel sẽ phục hồi trở lại.
“Mọi người nhận ra rằng rủi ro ở khắp mọi nơi. Vấn đề là làm sao để giảm nhẹ những rủi ro này” - ông Medved nói.
Trong bối cảnh xung đột đang diễn ra, một số công nhân trong lĩnh vực công nghệ cao đang quay trở lại làm việc.
Ông Ariel Cohen - giám đốc điều hành của công ty khởi nghiệp Navan - cho biết: “Mọi người sẽ phải trở lại trạng thái bình thường. Trở lại làm việc thực sự là điều rất quan trọng”.
