Chiều 7-11, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật Điện lực (sửa đổi).
Nền kinh tế tăng trưởng 1, nhu cầu điện phải tăng 1,5
Nêu ý kiến, đại biểu (ĐB) Tạ Văn Hạ (Đoàn Quảng Nam) thống nhất cao về sự cần thiết, cấp bách phải sửa đổi, hoàn thiện hệ thống pháp luật về lĩnh vực này.
Theo ông Hạ, năm 2023, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã có giám sát chuyên đề về việc thực hiện chính sách pháp luật phát triển năng lượng giai đoạn 2016-2021, chỉ ra rất nhiều điểm nghẽn, chúng ta cần tiếp thu những kết quả đó.
Đồng thời, điện là loại hàng hóa đặc biệt, không phải dư thì cho vào kho đóng bao để dành được, nhu cầu của nền kinh tế bao nhiêu chúng ta phải đáp ứng được bấy nhiêu. Do vậy, để bảo đảm an ninh năng lượng, khi nền kinh tế chỉ cần tăng trưởng 1 thì nhu cầu về điện phải tăng trưởng 1,5.
“Với tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế như hiện nay, nếu không chuẩn bị trước một bước thì vấn đề an ninh năng lượng sẽ rất khó khăn” - ĐB Đoàn Quảng Nam cho hay.
Về phạm vi sửa, ông Hạ cho rằng cần sửa toàn diện, nhưng để sửa và thông qua trong một kỳ họp thì sợ rằng sẽ không đảm bảo chất lượng. Vậy nên cân nhắc sửa trong hai kỳ họp.
“Chúng ta cũng không vội đến mức phải làm trong một kỳ họp” - ông Hạ nói.
Về một số nội dung như vấn đề phát triển điện tự sản xuất, tự tiêu thụ từ nguồn năng lượng tái tạo: Điều 33 quy định tổ chức, cá nhân lắp điện mái nhà trong quá trình xây dựng quy mô đến 100kW thì không phải chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Ông Hạ cho rằng, 100kW rất nhỏ.
“Một nhà máy sản xuất phân bón người ta để trên nhà xưởng đến 1MW, bây giờ bắt người ta chuyển đổi mục đích sử dụng cả nhà máy đó thành đất làm năng lượng à? Điều này cũng chưa khuyến khích được” - ông Hạ nói.
Điều 61 về cấp độ phát triển thị trường cạnh tranh điện với ba cấp độ: thị trường phát điện cạnh tranh, thị trường bán buôn điện cạnh tranh, thị trường bán lẻ điện cạnh tranh.
ĐB Hạ cho rằng chúng ta cần quy định để phù hợp với nhu cầu vận hành của các cấp độ thị trường điện cạnh tranh. Các điều kiện phải hoàn thành trước khi bắt đầu vận hành các cấp độ thị trường điện cạnh tranh bao gồm: phải hoàn thiện hệ thống pháp luật, cơ cấu lại ngành điện; cơ sở hạ tầng hệ thống điện và thị trường điện; cải cách cơ chế giá điện, giảm dần, tiến tới xóa bỏ bù chéo giữa các nhóm khách hàng, giữa các vùng miền.
“Tôi nghĩ là không biết đến bao giờ chúng ta mới có được thị trường điện cạnh tranh thực sự nếu như quy định như thế này. Tôi cho rằng phải mùa quýt chúng ta mới có thị trường điện cạnh tranh thực sự” - ĐB Hạ nói.
Cần quy định về kiểm soát độc quyền của các tập đoàn lớn trong ngành điện
Cũng tham gia thảo luận, ĐB Thạch Phước Bình (Đoàn Trà Vinh) cho rằng dự thảo luật cần bổ sung và làm rõ các quy định về cơ chế giá điện, đặc biệt là giá cho từng loại hình năng lượng khác nhau và cho từng khu vực.
Ông Bình đề xuất xây dựng cơ chế tính giá điện linh hoạt dựa trên các yếu tố như độ cao điểm và thấp điểm, điều kiện địa lý và nguồn cung cấp năng lượng. Điều này sẽ khuyến khích sử dụng điện hiệu quả, tiết kiệm vào khung giờ thấp điểm, đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng trong việc tiếp cận thông tin về giá điện và quy trình điều chỉnh giá điện.
Ngoài ra, các điều chỉnh giá điện nên được công khai, minh bạch và có sự tham gia giám sát của cơ quan quản lý nhà nước.
Về giải pháp phát triển thị trường điện cạnh tranh, ĐB này cũng cho rằng dự thảo luật cần có lộ trình rõ ràng cho việc chuyển đổi từ cơ chế đặc quyền sang thị trường điện cạnh tranh.
“Cần bổ sung quy định cụ thể về các bước thực hiện mở cửa thị trường điện, bao gồm thị trường bán buôn và thị trường bán lẻ điện cạnh tranh, quy định về trách nhiệm của các cơ quan quản lý công việc giám sát và điều phối thị trường điện, nhằm đảm bảo công bằng, minh bạch.
Cùng với đó, đưa ra các quy định về kiểm soát độc quyền của các tập đoàn lớn trong ngành điện, nhằm bảo vệ lợi ích của người tiêu dùng, nhà đầu tư” - ông Bình đề nghị.
