Ngày 12-12, Thanh tra Chính phủ (TTCP) ban hành thông báo kết luận thanh tra về việc chấp hành quy định của pháp luật đối với dự án đầu tư xây dựng công trình mở rộng quốc lộ (QL) 1 (dự án) đoạn từ Km1125 đến Km1265, tỉnh Bình Định và Phú Yên. Theo TTCP, sau ba năm đưa vào khai thác, dự án đã xuất hiện nhiều vấn đề về chất lượng công trình. Nguyên nhân chính là do trong quá trình thực hiện dự án, các cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan đã để xảy ra nhiều khuyết điểm, vi phạm.
Điều chỉnh thiết kế cơ sở chưa đúng
Theo TTCP, thiết kế cơ sở dự án BOT Nam Bình Định sử dụng lại cống cũ ngang đường, thiết kế mặt đường bê tông nhựa tại một số vị trí thường xuyên ngập là chưa phù hợp với thực tế, thiếu đồng bộ, dẫn đến mặt đường tại khu vực này luôn bị ngập khi trời mưa, có nơi ngập sâu 30-60 cm, ảnh hưởng đến chất lượng công trình.
Khi phê duyệt thiết kế cơ sở, Bộ GTVT cho phép phá dỡ chín cầu cũ để xây mới. Tuy nhiên, khi quyết định điều chỉnh thiết kế cơ sở, bộ đã cho phép giữ lại bảy cầu cũ để sửa chữa, trong đó có sáu cầu được xác định lại tải trọng. Hiện tại trên toàn dự án có 18/33 cầu cũ đang được gắn biển hạn chế tải trọng từ 22 tấn đến 25 tấn, mức tải trọng này không đồng bộ với tải trọng cho phép của đường QL1 sau cải tạo, mở rộng và cầu xây mới gây khó khăn cho quá trình khai thác và không phát huy hiệu quả của dự án.
Ngoài ra, Bộ GTVT đưa ra chủ trương điều chỉnh thiết kế cơ sở, trong đó cho phép hạ tiêu chuẩn dự án, hạ độ cao thiết kế, bỏ thiết kế rãnh dọc đối với đoạn chưa thi công… chưa đúng với quy định pháp luật về điều chỉnh dự án đầu tư.
Từ những thiếu sót trên, khi công trình gặp yếu tố bất lợi về thời tiết như ngập lụt, mưa nhiều, nước mặt tích tụ thẩm thấu vào kết cấu bê tông nhựa, đồng thời dưới tác động của tải trọng xe với mật độ giao thông lớn, xe chở quá tải đã phá vỡ khả năng dính bám của đá với nhựa và sức chịu đựng của bê tông nhựa. Điều này dẫn đến mặt đường bị hư hỏng, ảnh hưởng đến nền đường, từ đó suy giảm chất lượng và tuổi thọ công trình.
Đáng chú ý, TTCP cũng chỉ ra Ban quản lý dự án 2 có thiếu sót khi lập hồ sơ đã yêu cầu nguồn vốn đầu tư đối với nhà đầu tư tại dự án BOT Nam Bình Định thấp hơn tổng mức đầu tư của dự án. Tại dự án BOT Bắc Bình Định, Ban quản lý dự án 2 không đăng thông tin kết quả lựa chọn nhà đầu tư theo quy định; đến thời điểm tổ chức lựa chọn nhà đầu tư để thực hiện dự án, Bộ GTVT không công bố lại danh mục dự án…
Cùng với đó, Bộ GTVT còn chậm thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc thu phí không dừng. Đến tháng 3-2019, tại trạm Nam Bình Định và Bắc Bình Định mới thực hiện thu phí không dừng đối với hai làn xe. Bên cạnh đó, việc Tổng cục Đường bộ Việt Nam tự cho phép nhà đầu tư BOT Nam Bình Định gia hạn thực hiện việc thu phí không dừng là chưa đúng thẩm quyền. Đây là một trong những nguyên nhân dư luận có phản ứng về tính minh bạch trong việc thu phí và thời gian thu phí, gây ùn tắc giao thông, gây bức xúc cho người dân...
Quốc lộ 1 đoạn qua tỉnh Bình Định liên tục bị hư hỏng nặng, phải sửa chữa thường xuyên. Ảnh: TẤN LỘC
Trách nhiệm trước hết thuộc Bộ GTVT
Theo TTCP, để xảy ra các thiếu sót, vi phạm trên, trước hết thuộc trách nhiệm của Bộ GTVT khi phê duyệt thiết kế cơ sở thiếu một số cống ngang đường, rãnh dọc thoát nước, đồng thời phê duyệt thiết kế cơ sở đối với khu vực qua đô thị và khu đông dân cư chưa phù hợp, cho phép điều chỉnh dự án thiếu cơ sở;…
Còn đối với UBND tỉnh Bình Định, chỉ đạo thực hiện công tác giải phóng mặt bằng chưa dứt điểm, đến nay nhiều vị trí chưa có mặt bằng để xây rãnh thoát nước. Ngoài ra, công tác quản lý quy hoạch khu dân cư hai bên đường còn một số tồn tại, còn tình trạng người dân tự san lấp, xây dựng công trình lấn chiếm hành lang an toàn đường bộ, ảnh hưởng đến khả năng thoát nước làm ảnh hưởng đến chất lượng công trình.
Từ đó TTCP kiến nghị giao Bộ GTVT nghiên cứu đề xuất điều chỉnh, bổ sung các tiêu chuẩn, quy chuẩn hiện hành đối với các nội dung liên quan đến thiết kế, kết cấu áo đường có sử dụng bê tông nhựa.
bộ gtvt chỉ đạo Tổng cục Đường bộ Việt Nam xây dựng phần mềm giám sát, quản lý thu phí trực tuyến để tăng vai trò quản lý nhà nước trong việc kiểm soát doanh thu các trạm thu phí BOT; khẩn trương hoàn thành việc thu phí không dừng theo quy định.
Đồng thời bộ gtvt chỉ đạo Ban quản lý dự án đường Hồ Chí Minh tổ chức kiểm tra, rà soát cao độ đáy rãnh, kích thước hình học đối với rãnh dọc trên cả ba dự án, đảm bảo yêu cầu thoát nước và các yêu cầu kỹ thuật của hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công; tiếp tục kiểm tra, theo dõi, đánh giá chất lượng, độ ổn định của lớp bê tông nhựa polime vừa tăng cường, kịp thời báo cáo, đề xuất với Bộ GTVT.
Về xử lý về kinh tế, Bộ GTVT kiểm tra, rà soát, phê duyệt quyết toán dự án theo quy định; trên cơ sở giá trị quyết toán được phê duyệt, thực hiện điều chỉnh phương án tài chính và thời gian thu phí tại hai dự án BOT Bắc và Nam Bình Định theo quy định. Đối với số tiền khoảng 1,5 tỉ đồng phát sinh do phải tháo, phá dỡ rãnh thoát nước dọc theo chỉ đạo của Bộ GTVT, các bên liên quan thực hiện dứt điểm, tránh khiếu kiện sau này.
Cùng với đó, Bộ GTVT, UBND tỉnh Bình Định chỉ đạo, tổ chức kiểm điểm, xử lý theo thẩm quyền đối với các cơ quan, đơn vị, cá nhân đã có thiếu sót, khuyết điểm, vi phạm nêu trong kết luận thanh tra.
| Dự án mở rộng QL1 đoạn qua các tỉnh Bình Định và Phú Yên có tổng chiều dài 140 km với tổng mức đầu tư gần 8.000 tỉ đồng. Trong đó, hai dự án thành phần BOT gồm BOT Bắc Bình Định dài 28,7 km, có tổng mức đầu tư 1.644 tỉ đồng, do Tổng Công ty CP BOT Bắc Bình Định thực hiện; BOT Nam Bình Định dài hơn 40 km, có tổng mức đầu tư 2.045 tỉ đồng, do Công ty CP BOT Bình Định thực hiện. |
