Biệt thự cổ hoang phế - Nơi chứa rác, làm bãi xe
Đó là tòa biệt thự số 46 Hàng Bài, được xây dựng trên lô đất rộng gần 1.000 m2 tại góc phố Hàng Bài – Trần Hưng Đạo (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội).
Tòa biệt thự được xây dựng từ những năm đầu thế kỷ XX, là một trong số 1.253 nhà biệt thự mang kiến trúc Pháp được đưa vào danh mục quản lý theo “Quy chế quản lý, sử dụng nhà biệt thự xây dựng từ trước năm 1954” của TP Hà Nội.
Đây là một trong những căn biệt thự vô giá còn sót lại của Hà Nội. Ngoài giá trị lịch sử, kiến trúc độc đáo, chỉ tính riêng lô đất “kim cương” rộng 993 m2 của căn biệt thự đã lên tới hơn 1.000 tỉ đồng (với giá đất tại khu vực phố Hàng Bài dao động khoảng 800 triệu – 1,2 tỉ đồng/m2).
Tòa biệt thự số 46 Hàng Bài có vẻ ngoài xuống cấp trầm trọng. Ảnh: TP
Thế nhưng hơn 20 năm qua, tòa biệt thự này đã bị bỏ hoang, xuống cấp, có lúc là nơi tập kết rác thải sinh hoạt, có lúc được trưng dụng làm bãi đỗ xe.
Cụ thể, từ năm 1998 trở về trước, tòa nhà vốn là trụ sở làm việc của Nhà xuất bản Văn học. Trong khuôn viên của tòa nhà cũng có một vài hộ gia đình ở theo diện có hợp đồng thuê nhà với nhà nước, hoặc là cán bộ, nhân viên của Nhà xuất bản.
Tới năm 1998, do biệt thự xuống cấp trầm trọng, Nhà Xuất bản Văn học phải chuyển địa điểm mới. Tới năm 2006, các hộ dân sống trong tòa biệt thự cũng được di dời. Biệt thự được TP Hà Nội thu hồi để lên phương án tôn tạo, quản lý, sử dụng.
Tuy nhiên, cho đến nay sau nhiều năm việc tôn tạo tòa nhà vẫn dậm chân tại chỗ. Nhiều đơn vị được UBND TP Hà Nội giao làm chủ đầu tư dự án cải tạo ngôi biệt thự bị thay đổi, tòa nhà bỏ hoang càng xuống cấp trầm trọng.
Sau đó, dự án được chuyển về cho UBND quận Hoàn Kiếm thực hiện. Mới đây, ngày 18-12, quận Hoàn Kiếm đã đưa các phương án bảo tồn biệt thự 46 phố Hàng Bài ra triển lãm, lấy ý kiến rộng rãi người dân và chuyên gia, nhà khoa học trước khi chính thức trùng tu tòa nhà này.
Hồi sinh di sản kiến trúc, giao lưu văn hóa phố cổ
Theo UBND quận Hoàn Kiếm, dự án cải tạo biệt thự số 46 Hàng Bài được đưa vào danh sách các công trình phải tu bổ theo hiện Chương trình số 03-CTr/TU của Thành ủy Hà Nội (khóa XVII) về “Chỉnh trang đô thị, phát triển đô thị và kinh tế đô thị thành phố Hà Nội giai đoạn 2021-2025”.
Người dân thăm quan triển lãm phương án tôn tạo, trùng tu biệt thự Pháp số 46 Hàng Bài (quận Hoàn Kiếm). Ảnh: TP
Ông Phạm Tuấn Long, Chủ tịch UBND quận Hoàn Kiếm cho biết dự án nằm trong khuôn khổ hợp tác giữa TP Hà Nội với Cơ quan hợp tác quốc tế vùng Thủ đô Paris (PRX) từ năm 2014 đến nay. Trong đó có đặt ra mục tiêu tôn tạo, trùng tu một biệt thự kiểu mẫu tại quận Hoàn Kiếm. Quận được UBND TP Hà Nội giao nhiệm vụ thực hiện dự án này.
“Đến nay, công tác chuẩn bị cơ bản được hoàn thành, phương án tôn tạo tòa nhà đang được đưa ra lấy ý kiến góp ý từ các chuyên gia, nhà khoa học và người dân” – ông nói.
Dự kiến sau khi được tôn tạo, tòa biệt thự sẽ được sử dụng để làm Trung tâm giao lưu văn hóa khu phố cũ với các hoạt động quảng bá và phát huy các giá trị di sản văn hóa, kiến trúc của Hà Nội.
Dự án được kỳ vọng sẽ giúp hồi sinh một di sản kiến trúc Pháp và trở thành dự án trùng tu kiểu mẫu.
Chia sẻ tại buổi triển lãm dự án ngày 18-12, Ông Nicolas Warnery, Đại sứ Pháp tại Việt Nam khẳng định: "Chúng tôi vô cùng phấn khởi và bày tỏ sự ủng hộ một cách toàn diện với dự án này.
Đặc biệt trong thời gian tới, sau khi công trình được bảo tồn xong và được khai thác làm Trung tâm giao lưu văn hóa của khu phố cũ, lúc ấy chúng tôi hy vọng có thể hỗ trợ tiếp cho quận Hoàn Kiếm tổ chức các hoạt động và để khai thác công trình này một cách hiệu quả".
