Theo tạp chí Forbes, hơn 29 tháng từ khi xung đột nổ ra, cả Nga và Ukraine đều áp dụng các chiến lược mới đồng thời thi triển các công nghệ tiên tiến nhằm giành lợi thế quyết định trên chiến trường. Khi xung đột tiếp tục có những diễn biến mới, có một khía cạnh vẫn không thay đổi, đó là cả hai bên đều phụ thuộc nhiều vào pháo binh.
Hầu hết thiệt hại của cả Nga và Ukraine đều xuất phát từ các cuộc tấn công bằng pháo binh – loại vũ khí được mệnh danh là “vua chiến trường”.
Cả Nga và Ukraine phụ thuộc nhiều vào pháo binh
Ước tính, Nga bắn khoảng 10.000 viên đạn mỗi ngày, còn Ukraine bắn khoảng 2.000 viên đạn mỗi ngày. Sự phụ thuộc vào pháo binh sẽ vẫn kéo dài, ngay cả khi Nga và Ukraine đang phát triển các chiến thuật mới và tích hợp công nghệ mới nhằm tăng cường sức mạnh hỏa lực.
Cả hai bên đều tuân theo học thuyết Liên Xô, chủ yếu sử dụng pháo binh hạng nặng. Các hoạt động quân sự của Nga và Ukraine tập trung bố trí hệ thống pháo binh tại các vị trí trọng yếu, cho phép họ tấn công đối phương.
Việc triển khai pháo binh hợp lý đóng vai trò quan trọng, giúp Ukraine đẩy lùi cuộc tấn công ban đầu của Nga, đồng thời giúp Nga ngăn chặn cuộc phản công của Ukraine.
Ở giai đoạn hiện nay, lực lượng Ukraine bố trí pháo binh bên trong và xung quanh những thành trì phòng thủ tại các tỉnh Luhansk, Donetsk và Kharkiv. Theo báo cáo của Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW), Kiev có kế hoạch giữ các vị trí phòng thủ này trong ít nhất 6 tháng tới, đồng thời gia cố bằng các vành đai chướng ngại vật và sử dụng pháo binh để ngăn các cuộc tấn công bằng phương tiện cơ giới của Nga. Do đó, Nga đã buộc phải tiến hành các cuộc tấn công theo từng đơn vị nhỏ nhằm cố gắng tràn qua các vị trí phòng thủ này.
Trong khi đó, lực lượng Nga sử dụng các trận địa pháo lớn để phá hủy các vị trí phòng thủ của Ukraine. Nằm một phần trong chiến thuật này, Nga đang cố gắng nhắm mục tiêu và phá hủy các ụ pháo của Ukraine.
Nga cũng đang sử dụng pháo binh hỗ trợ các cuộc tấn công, buộc lực lượng Ukraine ẩn nấp, làm giảm khả năng bảo vệ các vị trí của họ.
Cả Nga và Ukraine đều có nhiều loại pháo binh ấn tượng.
Ukraine sử dụng cả thiết bị cũ hơn thời Liên Xô như pháo 2S3 Akatsiya lẫn pháo binh hiện đại hơn được Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) cung cấp, như M109 Paladin của Mỹ, AS-90 của Anh và pháo CAESAR của Pháp.
Ngoài ra, Ukraine đang sản xuất lựu pháo nội địa 2S22 Bohdana – chương trình được tài trợ một phần thông qua viện trợ nước ngoài.
Một thách thức mà Ukraine đang đối mặt là các hệ thống pháo binh NATO cung cấp sử dụng các loại đạn có kích thước khác nhau, dẫn đến việc Kiev phụ thuộc vào đạn dược do NATO cung cấp. Gói viện trợ gần đây nhất của Anh và Mỹ dành cho Ukraine gồm một lượng lớn đạn dược, bên cạnh đó còn có thêm hệ thống pháo AS-90 và M109 Paladin.
Trong khi đó, quân đội Nga có nhiều pháo binh hơn bất kỳ quân đội quốc gia nào trên thế giới, thậm chí so với lượng pháo binh của quân đội Mỹ thì Nga nhiều gấp 3 lần.
Nga sử dụng kết hợp pháo tự hành thời Liên Xô như MS19 Msta-S và hệ thống pháo mới hơn như 2S33 Msta-SM2. Hơn nữa, ngành công nghiệp quốc phòng Nga có mạng lưới cung ứng mạnh mẽ để sản xuất đạn pháo, với công suất sản xuất 250.000 đạn pháo mỗi tháng, có thể bắt kịp tốc độ sử dụng của quân đội, theo ước tính của tình báo NATO.
Miễn nhiễm với tác chiến điện tử
Nga và Ukraine cũng đã kết hợp pháo binh với nhiều thiết bị hiện đại để phù hợp với sự thay đổi của chiến trường. Chẳng hạn, việc sử dụng rộng rãi các thiết bị chiến tranh điện tử đã tăng cường vai trò của pháo binh trong hoạt động tác chiến.
Trong suốt cuộc chiến, Nga và Ukraine đã triển khai lượng lớn hệ thống vũ khí mới như đạn lảng vảng hay tên lửa chính xác. Tuy nhiên, chỉ trong vài tuần, các loại vũ khí này trở nên kém hiệu quả, khi cả hai bên phát hiện ra lỗ hổng trong hệ thống mới của nhau và ngăn chặn bằng tác chiến điện tử.
Trong khi đó, đạn pháo không có thiết bị điện tử bên trong để bị gây nhiễu, khiến chúng trở thành vũ khí đáng tin cậy để tiêu diệt các mục tiêu của đối phương. Khi tác chiến điện tử ngày càng đóng vai trò quan trọng trong cuộc chiến, Nga và Ukraine có thể sẽ quay trở lại sử dụng các hệ thống pháo truyền thống nhiều hơn.
Thêm vào đó, Nga và Ukraine đang sử dụng pháo binh kết hợp máy bay không người lái (UAV) trên chiến trường. UAV được triển khai để phát hiện mục tiêu pháo binh đối phương, theo dõi cuộc tấn công, điều chỉnh mục tiêu, sau đó đánh giá thiệt hại trận chiến.
Chiến thuật này cho phép các bên gia tăng phạm vi tấn công mục tiêu, đồng thời không cần cử người ra phía ngoài quan sát. Các UAV ngày càng hoạt động tự chủ hơn, quy trình tấn công bằng pháo binh cũng đã tự động hơn, hiệu quả hơn.
Pháo binh có bề dày lịch sử từ thời Liên Xô, điều này khiến loại vũ khí này được đưa vào học thuyết chiến đấu hiện đại của cả Nga và Ukraine. Khi chiến sự Ukraine chuyển sang giai đoạn mới, kết hợp giữa công nghệ mới và chiến thuật mới, sự phụ thuộc nhiều vào pháo binh đã trở thành một xu hướng không ngừng nghỉ.
Trong bối cảnh cuộc xung đột chưa có điểm dừng, cả Nga và Ukraine nhiều khả năng sẽ duy trì sự phụ thuộc vào pháo binh như nền tảng chính trong chiến lược quân sự mỗi bên.
