Mạng lưới đường hầm rộng lớn và chằng chịt của Hamas ở Dải Gaza là một nỗi đau đầu của Israel. Đây cũng là mục tiêu hàng đầu của Israel khi thực hiện hàng trăm cuộc không kích mỗi ngày sang Dải Gaza.
Israel bắt đầu săn đường hầm Hamas từ lâu
Không phải chỉ khi cuộc xung đột mới nhất này xảy ra thì Israel mới tính tới công cuộc săn phá đường hầm của Hamas. Tuy nhiên điều này không dễ. Hãng tin Reuters dẫn nhận định của GS Joel Roskin, nhà địa mạo và địa chất của ĐH Bar-Ilan (Israel), rằng rất khó để lập bản đồ mạng lưới đường hầm Hamas một cách chính xác từ bề mặt hoặc không gian.
Từ lâu trước xung đột, Israel đã lập nhiều đơn vị tinh nhuệ thực hiện nhiệm vụ hoạt động ngầm tìm và phá hủy các đường hầm của Hamas. Trong số này có đơn vị Yahalom, nhóm biệt kích chuyên nghiệp của Quân đoàn Kỹ thuật Chiến đấu của Israel, được biết đến với cách gọi "chồn".
Mặc dù Israel đã đầu tư rất nhiều vào việc phát hiện đường hầm - bao gồm hàng rào ngầm được trang bị cảm biến mà họ gọi là "bức tường sắt" - Hamas vẫn được cho là có đường hầm hoạt động dẫn ra thế giới bên ngoài.
Sau cuộc xung đột hai bên gần đây nhất vào năm 2021, lãnh đạo Hamas ở Gaza – ông Yehya Al-Sinwar có đề cập rằng Israel nói đã phá hủy 100 km đường hầm của Hamas song thực tế “đường hầm mà chúng tôi có ở Dải Gaza dài hơn 500 km”.
“Ngay cả khi lời kể của họ là sự thật, họ chỉ phá hủy 20% số đường hầm” – theo ông Al-Sinwar.
Lời của ông Al-Sinwar được nhiều nhà phân tích an ninh tin là có cơ sở.
Israel trên mặt đất phải đấu với Hamas trong đường hầm
Với cuộc xung đột mới nhất này, mạng lưới đường hầm Hamas luôn là mục tiêu không kích mỗi ngày của Israel. Người phát ngôn Lực lượng Phòng vệ Israel - Chuẩn Đô đốc Daniel Hagari tuần rồi khẳng định quyết tâm rằng lực lượng Israel sẽ tấn công quy mô lớn nhằm vào cơ sở hạ tầng bên trên và cả bên dưới của Hamas.
Sau khi xung đột xảy ra, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đến thăm các biệt kích Yahalom và nói "tôi trông cậy vào các bạn”. Bộ trưởng Quốc phòng Israel - ông Yoav Gallant thì cho biết Israel có “các giải pháp độc đáo” để tiếp cận phá hủy mạng lưới đường hầm rộng lớn của Hamas, sẽ buộc Hamas phải lựa chọn “chết trong đường hầm hoặc ra ngoài”.
Chưa biết quyết tâm và “các giải pháp độc đáo” của Israel sẽ mang lại hiệu quả gì. Tới thời điểm này, Reuters dẫn nhiều nguồn tin an ninh Israel đánh giá rằng các cuộc oanh tạc dữ dội từ trên không của Israel gây thiệt hại không nhiều với cơ sở hạ tầng đường hầm của Hamas.
“Mặc dù chúng tôi đã tấn công ồ ạt trong nhiều ngày, nhưng khả năng lãnh đạo của Hamas vẫn còn khá nguyên vẹn, cũng như khả năng chỉ huy và kiểm soát, thậm chí khả năng thử và phát động các cuộc phản công” - ông Amir Avivi, cựu thiếu tướng quân đội Israel thừa nhận.
Nhiều nguồn tin an ninh của Israel nhận định rằng các đơn vị tìm phá đường hầm Hamas phải đối mặt rất nhiều khó khăn.
"Sẽ có rất nhiều bẫy bom. Họ (Hamas) có vũ khí nhiệt áp mà họ không có vào năm 2021, loại vũ khí này nguy hiểm hơn. Và tôi tin rằng họ đã mua được rất nhiều hệ thống vũ khí chống tăng để cố gắng tấn công APC (xe bọc thép chở quân), xe tăng của chúng tôi" – theo ông Amnon Sofrin, cựu thiếu tướng và cựu chỉ huy Quân đoàn Tình báo Chiến đấu của Israel.
Ông Sofrin từng là người đứng đầu ban giám đốc cơ quan tình báo Mossad của Israel cũng đoán là Hamas sẽ cố gắng bắt cóc binh lính Israel.
Về phía Hamas, nhóm vũ trang này tin rằng hệ thống đường hầm là cách để cắt bỏ ưu thế vượt trội về quân sự trên không và thiết giáp của Israel, buộc binh lính Israel phải di chuyển dưới lòng đất trong những không gian chật hẹp mà các chiến binh Hamas biết rõ.
Chiến đấu trong địa hình nhà cửa đông đúc ở Dải Gaza cũng là một thách thức với Israel. Dải Gaza là một trong những vùng lãnh thổ có mật độ dân số cao nhất thế giới, với khoảng 2,3 triệu dân sống trong dải đất hẹp tổng diện tích chỉ 360 km².
Nhiều con tin trong số khoảng 240 người mà Israel cho rằng đã bị Hamas bắt giữ được cho đang bị giam giữ trong khu phức hợp đường hầm này. Điều này gây phức tạp và khó khăn thêm cho Israel khi chiến đấu với Hamas.
Reuters dẫn lời một quan chức Mỹ rằng Washington nhận định lực lượng đặc biệt của Israel sẽ phải đối mặt thách thức chưa từng có khi chiến đấu với lực lượng Hamas, đặc biệt khi phải cố gắng bảo vệ các con tin bị Hamas giam giữ dưới lòng đất.
Nhiều nguồn tin an ninh Israel cho rằng lực lượng biệt kích hải quân Hamas hoàn toàn có khả năng tấn công bằng đường biển nhắm vào các cộng đồng Israel ven biển gần Gaza.
Theo GS Daphne Richemond-Barak tại ĐH Reichman (Israel) và là tác giả cuốn sách Chiến tranh ngầm, các cuộc xung đột ở Syria và Iraq đã làm thay đổi tình hình theo hướng có lợi hơn cho Hamas.
"Những gì IDF (Lực lượng Phòng vệ Israel) có thể phải đối mặt bên trong đường hầm cũng là tất cả kinh nghiệm và kiến thức mà các nhóm như ISIS (tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo tự xưng) đã thu được và đã ... được truyền lại cho Hamas" – Reuters dẫn lời ông Richemond-Barak.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin đánh giá trận chiến kéo dài 9 tháng của Iraq nhằm chiếm lại TP Mosul (tỉnh Nineveh, tây bắc Iraq) từ tay IS có thể còn dễ hơn những gì Israel sẽ phải trải qua với Hamas. Theo ông Austin, những gì đang chờ đợi Israel có thể là "rất nhiều IED (thiết bị nổ tự chế), rất nhiều bẫy mìn”, và sẽ thực sự khó khăn.
