Theo tờ The Economist, tài liệu mật bị rò rỉ của Mỹ hồi đầu tháng 4 có chứa thông tin thống kê thiệt hại của Ukraine kể từ khi Nga bắt đầu chiến dịch quân sự đặc biệt tại nước này. Cụ thể, tài liệu này cho biết tính từ hồi tháng 2-2022, Lực lượng Không quân Ukraine đã tổn hại hơn 60 máy bay chiến đấu (chiếm 40% số lượng máy bay chiến đấu của nước này trước khi xung đột nổ ra).
Tài liệu mật còn cho biết rằng trừ những tiêm kích sắp nhận được từ các đồng minh phương Tây, hiện quân Ukraine chỉ còn khoảng 80 tiêm kích. Theo các nhà quan sát quân sự, đây là lý do khiến giới chức Kiev nhiều lần kêu gọi đồng minh viện trợ thêm máy bay chiến đấu, trong đó có loại máy bay chiến đấu phản lực đa nhiệm vụ F-16.
 |
Tiêm kích Gripen của Thụy Điển tại một căn cứ không quân gần thủ đô Praha của Cộng hòa Czech. Ảnh: REUTERS |
Tuy nhiên, nhiều nước phương Tây hiện vẫn bỏ ngỏ khả năng viện trợ loại tiêm kích hiện đại này cho Ukraine. Trong khi đó, những chuyên gia quân sự nói với The Economist rằng ngoài F-16, một loại máy bay khác của Thụy Điển sẽ là lựa chọn thích hợp cho Ukraine trong thời điểm này.
Tiêm kích nào sẽ phù hợp với Ukraine ngay lúc này?
Theo các nhà quan sát, Gripen (Griffin), một loại máy bay chiến đấu hạng nhẹ của tập đoàn quân sự Saab (Thụy Điển) sản xuất sẽ là một “ứng cử viên” sáng giá cho quân đội Ukraine, bởi nó có nhiều yếu tố phù hợp với chiến trường Kiev ở thời điểm hiện tại.
Cụ thể, Gripen là loại tiêm kích được thiết kế chuyên dùng cho mục đích bảo vệ không phận của Thụy Điển khỏi các máy bay phản lực của kẻ thù, chứ nó không phục vụ cho các nhiệm vụ phức tạp như tiến sâu vào phòng tuyến kẻ thù và thực hiện các đợt tấn công.
Ngoài ra, nó cũng được chế tạo để hạ cánh trên các loại đường băng ngắn, và trong trường hợp các căn cứ không quân bị tấn công thì nó có thể hạ cánh bằng đường bộ. “Tiêm kích Gripen có khả năng phối hợp rất tốt với các loại đường băng “cũ kỹ” tại Ukraine, nó có có thể làm điều này tốt hơn bất kỳ loại tiêm kích nào mà Ukraine đang cần từ phương Tây, ngay cả F-16 của Mỹ, và công tác bảo trì của loại máy bay này cũng dễ thực hiện hơn nhiều” - ông Justin Bronk, nhà nghiên cứu về chính sách quân sự của Viện Royal United Services Institute, có trụ sở tại London (Anh) cho biết.
Gripen có thiết kế đặc biệt để có thể tiếp nhiên liệu và tái trang bị vũ khí một cách nhanh chóng (trong vòng 10 phút) bởi 5 kỹ thuật viên cơ động từ xe tải, sau đó nó có thể cất cánh trở lại và tiếp tục thực hiện nhiệm vụ. Điều này sẽ giúp ích rất nhiều cho tốc độ phòng vệ của không quân Ukraine nếu Nga triển khai nhiều đợt không kích.
Theo The Economist, một yếu tố quan trọng khác giúp cho Gripen được xem là “ứng viên sáng giá” cho quân đội Ukraine đó là giá thành thấp. Một chiếc F-16 của Mỹ có giá là 165 triệu USD (nếu được trang bị đầy đủ) và một chiếc Gripen có giá là 60 triệu USD (nếu được trang bị đầy đủ).
 |
Một chiếc Gripen của Thụy Điển bay trên bầu trời biển Baltic. Ảnh: REUTERS |
Với Gripen, Ukraine sẽ mạnh ra sao?
Theo The Economist, mặc dù Gripen không phải là loại tiêm kích tiên tiến nhất, nhưng nó có thể giúp Ukraine phần nào tạo được “sân chơi bình đẳng” trong các cuộc không chiến với quân Moscow. Gripen có hệ thống radar tốt, có khả năng tương thích với nhiều loại tên lửa, trong đó có tên lửa không đối không tầm trung AIM-120 (loại tên lửa có tầm bắn xa và có thể hoạt động trong mọi điều kiện thời tiết).
Cụ thể, Gripen được trang bị radar đa chế độ doppler PS-05/A, có thể theo dõi các mục tiêu trên không và trên mặt đất, đồng thời nó cũng có khả năng chống nhiễu và dẫn đường cho 4 tên lửa AIM-120 tấn công các mục tiêu cùng lúc.
Gripen còn được lắp vào một số hệ thống điện tử tiên tiến khác của Thụy Điển, như hệ thống dẫn đường quán tính bằng laze vòng, máy thu cảnh báo tên lửa bằng radar. Với những radar tiên tiến này, quân Ukraine có thể nhanh chóng tiến hành hoặc chuyển hướng các cuộc tiến công của mình.
Về phần trang bị vũ khí, Gripen có thể mang một khẩu pháo ổ quay loại Mauser 27 mm trong thân, và có thể lắp vào 6 tên lửa lớn tại vị trí cánh dưới và thân máy bay, cũng như 2 tên lửa tầm ngắn trên đỉnh đầu.
Ngoài ra, với khả năng bảo trì dễ dàng, chi phí vận hành thấp, và khả năng tiếp nhiên liệu cũng như vũ khí một cách nhanh chóng có thể giúp quân Ukraine tối ưu hóa hoạt động của các lực lượng không quân Kiev. Theo The Economist, đây được xem là yếu tố then chốt khiến Gripen dường như là mẫu tiêm kích được thiết kế riêng cho lực lượng không quân của Ukraine.
Dù rằng so với F-16, Gripen có thể phù hợp nhất với không quân Ukraine, nhưng số lượng của loại tiêm kích này hiện không nhiều, và “nếu được viện trợ thì Thụy Điển chỉ có thể gửi 1 phi đội gồm 14 chiếc Gripen cho Ukraine, nhưng cũng sẽ mất vài tháng tới vào năm để Stockholm gửi chúng tới Ukraine”, Ngoại trưởng Thụy Điển Tobias Billstrom cho biết hồi tháng 2.
