Trách phạt/dùng hình phạt luôn là giải pháp sau cùng khi mọi phương pháp giáo dục đều trở nên vô hiệu.
Tôi cảm kích và cảm thấy vui khi thầy cô các trường đã chọn cách cho học sinh đọc sách, rút ra bài học, trải nghiệm cảm xúc tự thân thông qua sách - một người thầy bao dung, vĩ đại và khoáng đạt.
Có thể xem hình thức trách phạt này là “lấy đức phục nhân”, “lấy nhu thắng cương”, lạt tuy mềm mà buộc chặt. Từ đó giúp học sinh lĩnh hội tri thức, tự sửa sai và tiến bộ hơn.
Trên thực tế, giáo dục càng thiếu linh hoạt, thiếu cảm xúc càng làm trơ cứng tình cảm, nhân cách và lòng trắc ẩn của người học. Việc đọc sách có thể xem là cứu cánh nếu chúng ta áp dụng đúng cách.
Các nhà giáo dục cần nhắc nhở nhau rằng: Ai cũng sẽ phạm sai lầm, trẻ con cũng vậy. Chúng đến trường với tri thức hạn hẹp, nhân cách chưa hoàn thiện, chúng cần được dạy dỗ để trở nên đúng đắn hơn, có ích và mạnh mẽ hơn trong cuộc sống.
Do đó, nếu lạm dụng hoặc áp dụng giáo điều quy định mà không xem xét hoàn cảnh, đặc điểm tâm lý và lắng nghe tâm tư của học sinh, chúng ta sẽ trách lầm… Học sinh sai, chúng ta lại càng sai. Có thể học sinh không muốn vấp phải sai lầm nhưng trong vài trường hợp, các em lại không thể làm gì khác.
Vì vậy, cho học sinh cơ hội học hỏi, sửa chữa khuyết điểm cũng chính là cho nhà giáo dục có cơ hội ghi điểm trong mắt các em. Cùng với đó là cải thiện tính nóng vội, cứng nhắc của bản thân, nâng cao năng lực sư phạm, giáo dục học sinh trên hành trình trồng người.
Những điều nên làm khi trách phạt HS bằng đọc sách:
- Thông tin cho HS về biện pháp trách phạt này: Mục đích, nội dung, hình thức, thời gian, các quy định cần thiết để tăng/giảm mức độ trách phạt.
- Quan tâm đến sự chuyển biến tâm lý của các em trong thời gian áp dụng trách phạt. Đảm bảo rằng giáo viên/chuyên viên tư vấn học đường có thể can thiệp kịp thời và hướng dẫn HS đọc sách, áp dụng các bài học một cách đúng hướng, hợp lý.
- Tập trung vào loại sách phù hợp với vấn đề mà HS chưa làm tốt. Ví dụ, trẻ đánh bạn, trẻ lười học, trẻ nói dối, trẻ trốn học… Nên có các đầu sách này ở thư viện.
- Nhẹ nhàng nhưng cương quyết. Tránh xuề xòa hay so sánh giữa khiển trách, tạm đình chỉ học với đọc sách, rằng đọc sách khỏe hơn, không bị đình chỉ học là may mắn… Thay vào đó cần động viên để các em cải thiện hành vi, tích cực thay đổi…
