Ngày 8-8, trong cuộc gặp với Tổng thống Mỹ Donald Trump, lãnh đạo Azerbaijan và Armenia đã ký một thỏa thuận hòa bình do Mỹ làm trung gian nhằm thúc đẩy quan hệ kinh tế song phương sau nhiều thập niên xung đột, theo hãng tin Reuters.
Azerbaijan và Armenia bất đồng từ cuối những năm 1980, khi Nagorno-Karabakh - một vùng núi thuộc Azerbaijan nhưng phần lớn dân số là người Armenia - tách khỏi Azerbaijan với sự ủng hộ của Armenia.
Azerbaijan giành lại toàn bộ quyền kiểm soát khu vực này vào năm 2023, khiến gần như toàn bộ 100.000 người Armenia sinh sống tại đây phải chạy sang Armenia.
Nếu được duy trì, thỏa thuận giữa hai quốc gia ở khu vực Nam Caucasus sẽ là một thành tựu đáng kể của chính quyền ông Trump.
“Đã rất lâu rồi, 35 năm, họ chiến đấu và giờ họ là bạn, và sẽ là bạn trong một thời gian dài” - Tổng thống Trump nói khi đứng cạnh Tổng thống Azerbaijan Ilham Aliyev và Thủ tướng Armenia Nikol Pashinyan trong lễ ký thỏa thuận tại Nhà Trắng.
Ông Trump cho biết hai nước đã cam kết chấm dứt giao tranh, mở quan hệ ngoại giao và tôn trọng toàn vẹn lãnh thổ của nhau.
Thỏa thuận bao gồm quyền phát triển độc quyền của Mỹ đối với một hành lang trung chuyển chiến lược qua Nam Caucasus mà Nhà Trắng cho rằng sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc xuất khẩu nhiều hơn năng lượng và các nguồn tài nguyên khác.
Ông Trump cho biết Mỹ đã ký các thỏa thuận riêng với từng nước để mở rộng hợp tác về năng lượng, thương mại và công nghệ, bao gồm trí tuệ nhân tạo. Ông cũng nói rằng đã dỡ bỏ các hạn chế về hợp tác quốc phòng giữa Azerbaijan và Mỹ.
Cả hai nhà lãnh đạo của Azerbaijan và Armenia đều ca ngợi tổng thống Mỹ vì đã giúp chấm dứt xung đột và cho biết sẽ đề cử ông cho Giải Nobel Hòa bình.
“Nếu không phải Tổng thống Trump thì ai xứng đáng nhận Giải Nobel Hòa bình?” - ông Aliyev nói.
Các quan chức Mỹ cho biết thỏa thuận này là kết quả của nhiều chuyến công du liên tục tới khu vực, và sẽ là cơ sở để tiến tới bình thường hóa hoàn toàn quan hệ giữa Azerbaijan và Armenia.
