Theo bản án dân sự phúc thẩm ngày 28-5-2008 của TAND TP Cần Thơ thì bà NTTT có nghĩa vụ trả cho bà NTPH hơn 5,2 tỉ đồng cùng lãi suất trả chậm. Đồng thời, tòa cũng tuyên buộc bà H. trả cho bà T. năm giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (gọi tắt là giấy đỏ) và năm giấy chứng nhận đăng ký mô tô ngay sau khi bà T. trả tiền xong cho bà.
Đòi thi hành án bồi thường 2,6 tỉ đồng
Sau đó, bà H. có đơn yêu cầu thi hành án (THA) và Cục THA dân sự TP Cần Thơ đã ra quyết định THA, giao cho chấp hành viên tên G. tổ chức thi hành bản án. Trong quá trình THA, tính đến ngày 10-7-2008 thì bà T. vẫn còn nợ bà H. hơn 1,7 tỉ đồng và tiền lãi suất trả chậm. Tuy nhiên, cơ quan THA lại yêu cầu bà H. nộp lại năm giấy đỏ và năm giấy chứng nhận đăng ký mô tô.
Ngày 1-9-2008, bà H. đến giao những giấy tờ này cho Cục THA dân sự TP Cần Thơ (có giấy biên nhận). Ngay trong chiều cùng ngày, cơ quan THA đã tổ chức giao trả những giấy tờ này cho bà T… Trong khi về phần mình, sau đó bà H. không được THA nốt số tiền 1,7 tỉ đồng còn lại.
Cho rằng cán bộ Cục THA làm sai, gây ảnh hưởng đến quyền lợi hợp pháp của mình nên bà H. khởi kiện ra tòa yêu cầu Cục THA dân sự TP Cần Thơ bồi thường thiệt hại theo Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước hơn 3,2 tỉ đồng và tính lãi cho đến khi xét xử xong.
Sau khi tổ chức hòa giải không thành thì TAND quận Ninh Kiều đã đưa vụ án này ra xét xử sơ thẩm. HĐXX đã chấp nhận một phần yêu cầu của bà H., buộc Cục THA dân sự TP Cần Thơ bồi thường cho bà hơn 2,6 tỉ đồng. Sau đó, phía Cục THA dân sự có đơn kháng cáo yêu cầu hủy bản án sơ thẩm.
Mới đây TAND TP Cần Thơ xử phúc thẩm đã tuyên hủy bán án sơ thẩm, đình chỉ vụ án vì vụ án vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng do chưa đủ điều kiện đưa ra xét xử. Đặc biệt, tòa phúc thẩm đã nhận định lỗi này thuộc về Tòa Dân sự TAND TP Cần Thơ.
Lỗi hướng dẫn sai
Theo tòa phúc thẩm, trước khi khởi kiện, bà H. có đơn tố cáo về hành vi vi phạm pháp luật của cán bộ Cục THA dân sự TP Cần Thơ và được giải quyết bằng quyết định không khởi tố vụ án hình sự của CQĐT thuộc VKSND Tối cao.
Theo đó, CQĐT VKSND Tối cao xác định việc cán bộ cục THA dân sự trả giấy tờ cho bà T. làm cho bà H. không được THA nốt số tiền trên 1,7 tỉ đồng là trái với bản án. Theo quy định, bà H. có quyền nộp hồ sơ yêu cầu bồi thường tại cơ quan quản lý trực tiếp người thi hành công vụ có hành vi trái pháp luật gây thiệt hại là Cục THA dân sự. Chỉ sau khi bà H. nộp hồ sơ yêu cầu bồi thường mà không được giải quyết hoặc có giải quyết nhưng bà không đồng ý thì mới có quyền khởi kiện để tòa án giải quyết. Tuy nhiên, thực tế bà H. chưa nộp hồ sơ yêu cầu Cục THA bồi thường theo Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước.
Điều đáng nói là ban đầu, vào ngày 1-3-2014, bà H. gửi đơn khởi kiện tại TAND quận Cái Răng và được tòa này thụ lý, giải quyết, xác định quan hệ tranh chấp là bồi thường thiệt hại do người của pháp nhân gây ra. Đến ngày 29-8-2014, TAND quận Cái Răng ra quyết định chuyển vụ án lên cho TAND TP Cần Thơ để giải quyết vì cho rằng vụ án có tính chất phức tạp.
Lúc này, Tòa Dân sự TAND TP Cần Thơ không phát hiện vụ việc thuộc trường hợp chưa đủ điều kiện khởi kiện nên đã chuyển trả vụ án lại TAND quận Cái Răng với lý do: Đây là vụ tranh chấp bồi thường thiệt hại, thuộc thẩm quyền giải quyết của TAND cấp huyện.
Sau đó, TAND quận Cái Răng lại chuyển vụ án đến TAND quận Ninh Kiều thụ lý vì bà H. có địa chỉ sinh sống tại quận Ninh Kiều. Khi tiếp nhận hồ sơ, TAND quận Ninh Kiều lại nghĩ rằng vụ việc đã được TAND TP Cần Thơ xem xét, đủ điều kiện nên mới chuyển trả hồ sơ lại cho tòa án cấp dưới giải quyết. Do đó, TAND quận Ninh Kiều đã tiếp tục thụ lý để giải quyết và tuyên chấp nhận một phần yêu cầu của bà H. thay vì phải đình chỉ vụ án theo quy định pháp luật.
Theo HĐXX cấp phúc thẩm, đây là lỗi chủ quan thuộc về Tòa Dân sự TAND TP Cần Thơ, lỗi của tòa đã xét xử sơ thẩm là TAND quận Ninh Kiều mang tính khách quan.
| Thế nào là chưa đủ điều kiện khởi kiện? Khoản 1 Điều 192 BLTTDS 2015 quy định: Thẩm phán trả lại đơn khởi kiện trong trường hợp đơn khởi kiện chưa có đủ điều kiện khởi kiện theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, thực tế nhiều đương sự không rõ là chưa đủ như thế nào nên thường có đơn khiếu nại tòa án trả lại đơn kiện. Vì thế, Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao đã ban hành Nghị quyết số 04/2017 để hướng dẫn một số quy định về trả lại đơn khởi kiện, quyền nộp đơn khởi kiện lại vụ án tại Điều 192 BLTTDS 2015. Tại Điều 3 nghị quyết này hướng dẫn như sau: Chưa có đủ điều kiện khởi kiện là trường hợp pháp luật tố tụng dân sự, pháp luật khác có quy định về các điều kiện để cơ quan, tổ chức, cá nhân khởi kiện yêu cầu tòa án bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình hoặc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người khác, lợi ích công cộng và lợi ích của Nhà nước nhưng người khởi kiện đã khởi kiện đến tòa án khi còn thiếu một trong các điều kiện đó. Luật sư TỪ TIẾN ĐẠT, Đoàn Luật sư TP.HCM |
