Ngày 25-1, Tổng thống Mỹ Joe Biden đe dọa sẽ có những biện pháp trừng phạt trực tiếp nhắm vào cá nhân Tổng thống Nga Vladimir Putin nếu Moscow tấn công Ukraine.
Theo hãng tin AP, Mỹ có nhiều “vũ khí” để trừng phạt Nga, từ trừng phạt diện rộng chính quyền Moscow đến các phương án nhắm trực tiếp vào ông chủ Điện Kremlin. Theo đó, Washington có thể cắt nguồn ngoại tệ của Nga và ngăn không cho nước này tiếp cận ngân hàng quốc tế.
Loại Nga ra khỏi SWIFT
Đối với Mỹ và các đồng minh châu Âu, việc loại Nga ra khỏi Hiệp hội Viễn thông Tài chính Liên Ngân hàng Toàn cầu (SWIFT) sẽ là một trong những bước đi cứng rắn nhất về tài chính mà họ có thể thực hiện. Biện pháp này có thể gây tổn hại cho nền kinh tế Nga ngay lập tức và cả về lâu dài.
Tổng thống Mỹ Joe Biden (trái) và người đồng cấp Nga Vladimir Putin. Ảnh: AFP
Việc loại Nga ra khỏi SWIFT có thể khiến Moscow không thể thực hiện các giao dịch tài chính quốc tế, trong đó có nguồn tiền từ xuất khẩu dầu mỏ và khí đốt, vốn chiếm hơn 40% nguồn thu của đất nước.
Các đồng minh phương Tây của Mỹ đã từng xem xét lựa chọn SWIFT vào năm 2014, khi Nga sáp nhập bán đảo Crimea và hậu thuẫn các lực lượng ly khai ở miền đông Ukraine. Khi đó, Nga tuyên bố rằng việc loại bỏ Moscow khỏi SWIFT sẽ tương đương với một lời tuyên chiến, khiến Mỹ và đồng minh từ bỏ phương án này.
Kể từ đó, Nga đã cố gắng phát triển hệ thống giao dịch tài chính của riêng mình, nhưng chưa đạt nhiều thành công. Trước đó, Mỹ đã từng thành công trong việc thuyết phục SWIFT loại bỏ Iran vì chương trình hạt nhân của Tehran.
Tuy nhiên, việc loại Nga ra khỏi SWIFT cũng sẽ gây tổn hại cho các nền kinh tế khác, bao gồm cả Mỹ và Đức. Tuần trước, giới chức Mỹ cho biết chính quyền ông Biden vẫn đang phân tích mức độ ảnh hưởng của lựa chọn này. Bên cạnh đó, Ngoại trưởng Đức Annalena Baerbock đang có nhiều lo ngại đối với phương án trên.
Ngăn Moscow tiếp cận đồng USD
Mỹ nắm giữ một trong những vũ khí tài chính mạnh mẽ nhất để chống lại ông Putin nếu Moscow tấn công Ukraine, đó là ngăn Nga tiếp cận với đồng USD.
Đồng USD vẫn chiếm ưu thế trong các giao dịch tài chính trên khắp thế giới, với hàng nghìn tỉ USD được giao dịch mỗi ngày. Các giao dịch bằng đồng USD phải được Cục Dự trữ Liên bang hoặc các tổ chức tài chính của Mỹ thông qua. Điều đó có nghĩa là các ngân hàng nước ngoài phải có khả năng tiếp cận vào hệ thống tài chính Mỹ để xử lý giao dịch.
Khả năng ngăn chặn quyền truy cập hệ thống tài chính Mỹ giúp Washington trừng phạt tài chính đối với khu vực bên ngoài biên giới của mình. Trước đây, Mỹ đã từng chặn các tổ chức tài chính giao dịch bằng đồng USD vì cáo buộc vi phạm các lệnh trừng phạt đối với Iran, Sudan và các quốc gia khác.
Tổng thống Biden ám chỉ rằng việc chặn Nga tiếp cận đồng USD là một trong những lựa chọn mà nước này đang xem xét. Theo AP, đây là biện pháp Mỹ có thể tự thực hiện mà không cần đồng minh tham gia. Người dân và các công ty Nga sẽ gặp trở ngại lớn, thậm chí trong những giao dịch đơn giản nhất, như thanh toán lương hoặc mua sắm.
Kiểm soát xuất khẩu
Thư ký báo chí Nhà Trắng Jen Psaki đã xác nhận rằng Mỹ đang xem xét áp đặt các biện pháp kiểm soát xuất khẩu, được cho là có khả năng ngăn Nga tiếp cận công nghệ cao ứng dụng trong nhiều thiết bị hiện nay, từ máy bay quân sự đến điện thoại thông minh.
Phương án này có thể đưa Moscow vào nhóm các quốc gia bị cấm vận nghiêm ngặt nhất, cùng với Cuba, Iran, Triều Tiên và Syria. Theo đó, việc kiểm soát xuất khẩu sẽ khiến khả năng tiếp cận thị trường mua bán vi mạch và sản phẩm chứa vi mạch bị hạn chế do Mỹ hiện đang thống trị ngành phần mềm, công nghệ và thiết bị điện tử trên toàn cầu. Việc hạn chế có thể mở rộng đến các thiết bị điện tử hàng không, điện thoại thông minh, máy tính bảng và TV.
Các biện pháp trừng phạt như vậy cũng có thể nhắm vào ngành công nghiệp quan trọng của Nga, bao gồm cả lĩnh vực quốc phòng và hàng không dân dụng, nhằm vào tham vọng của Nga đối với các lĩnh vực công nghệ cao như trí tuệ nhân tạo hay máy tính lượng tử.
Tuy nhiên, việc Mỹ kiểm soát xuất khẩu có thể sẽ khiến các doanh nghiệp tìm kiếm các lựa chọn thay thế ở các quốc gia khác, bao gồm cả Trung Quốc.
Thị trường trái phiếu
Chính quyền ông Biden đã hạn chế khả năng vay nợ của Nga bằng cách cấm các tổ chức tài chính Mỹ mua trái phiếu chính phủ trực tiếp từ Nga hồi năm ngoái. Tuy nhiên, các biện pháp trừng phạt này không nhắm vào thị trường thứ cấp, nên Mỹ vẫn có thể áp thêm đòn mới lên mục tiêu này.
Đường ống dẫn khí đốt tự nhiên NORD STREAM 2
Các nghị sĩ lưỡng đảng Mỹ đã đối phó với đường ống dẫn khí đốt tự nhiên NORD STREAM 2 từ Nga đến Đức trong nhiều năm qua, vì cho rằng nó sẽ làm đòn bẩy giúp Nga đạt được mục tiêu chính sách của mình ở châu Âu. Theo đó, các nghị sĩ Cộng hòa muốn áp đặt các biện pháp trừng phạt ngay lập tức lên những công ty vận hành đường ống, nhưng phía đảng Dân chủ chỉ thực hiện điều này trong trường hợp Moscow động binh với Kiev.
Trước đây, chính quyền ông Biden đã từ bỏ lựa chọn này, để tránh gây trở ngại với đồng minh Đức. Giới chức Đức cho biết sẽ chặn đứng hoạt động của đường ống nếu Nga đưa quân vào Ukraine.
Trừng phạt ông Putin và những người thân cận
Một trong những chiến thuật trừng phạt được Mỹ sử dụng nhiều nhất là trừng phạt trực tiếp của các nhà lãnh đạo và những người thân cận của họ. Theo đó, ông Putin, bạn bè và gia đình của ông, cũng như các nhà tài phiệt và các ngân hàng của Nga đều có thể phải đối mặt với các lệnh trừng phạt của Mỹ.
