Theo kế hoạch, ngày 22-3 (giờ địa phương), Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố kế hoạch tăng thuế nhập khẩu với các mặt hàng công nghệ, viễn thông, điện tử và các sản phẩm của Trung Quốc (TQ) mà Mỹ xác định hưởng lợi từ tài sản trí tuệ Mỹ. Bên cạnh đó, Mỹ cũng hạn chế các nhà đầu tư TQ mua các công ty và công nghệ cao của Mỹ. Theo tính toán, số thuế đánh lên hàng hóa nhập khẩu TQ sẽ vào khoảng 30 tỉ USD. Theo nhiều quan chức Mỹ, kế hoạch này là câu trả lời cho chính sách “thiếu cởi mở” của TQ, luôn yêu cầu doanh nghiệp Mỹ chuyển giao công nghệ nếu muốn làm ăn ở thị trường nước này.
“Bên tám lạng, người nửa cân”
Hãng tin Reuters cho biết kế hoạch sẽ trì hoãn thời gian có hiệu lực để tham khảo ý kiến các doanh nghiệp Mỹ. Động thái này cũng tạo điều kiện cho hai bên thương lượng giải quyết các vấn đề thương mại liên quan đến việc Mỹ điều tra cáo buộc TQ vi phạm sở hữu trí tuệ.
Trả đũa, TQ cho biết đang chuẩn bị tăng thuế nhập khẩu đánh vào hàng loạt mặt hàng nông sản và vật nuôi của Mỹ như đậu nành, cao lương, heo. Bước trả đũa này có thể ảnh hưởng đặc biệt đến các bang “Vành đai nông trại” của Mỹ, vốn từng giúp ông Trump đắc cử năm 2016. Theo Wall Street Journal, TQ đã tính đến các nguồn thay thế một khi nhập khẩu nông sản từ Mỹ giảm, chẳng hạn sẽ nhập thêm đậu nành từ Brazil, Áo, Ba Lan.
Trả lời Wall Street Journal, một quan chức TQ tham gia hoạch định chính sách thương mại tiết lộ bất cứ phản ứng nào nhắm vào Mỹ đều sẽ “có chừng mực và cân xứng”. Chính sách của TQ với nhập khẩu đậu nành, cao lương và heo của Mỹ sẽ tùy thuộc vào mức thuế nhập khẩu Mỹ đánh lên hàng hóa TQ, kế hoạch còn có thể thay đổi tùy theo thái độ và đề xuất của chính phủ ông Trump.
Đại diện thương mại Mỹ Robert Lighthizer cho biết Mỹ sẽ có biện pháp phản đòn nếu TQ trả đũa thương mại dù biết chắc sẽ không bên nào toàn thắng trong cuộc đấu này. Trái với ông Lighthizer, trước đó ông Trump cho rằng cuộc chiến thương mại là điều tốt cho nước Mỹ và “dễ dàng chiến thắng”.
Đại diện thương mại Mỹ Robert Lighthizer (đứng) trong một lần gặp Tổng thống Mỹ Donald Trump (ngồi) tại Nhà Trắng. Ảnh: REUTERS
Mỹ tìm liên minh
Theo đại diện thương mại Mỹ Robert Lighthizer ngày 22-3, Mỹ đang chuẩn bị đàm phán với các nước đồng minh và các đối tác thương mại, cụ thể là Áo, Úc và Liên minh châu Âu (EU) để miễn thuế nhập khẩu vào Mỹ cho nhiều mặt hàng. Không bất ngờ khi vắng mặt TQ trong danh sách này. Cũng theo ông Lighthizer, Mỹ sẽ soạn thảo lại Hiệp định Thương mại tự do Bắc Mỹ (NAFTA). Trước đó ông Lighthizer còn đề nghị miễn thuế nhập khẩu cho hai thành viên của NAFTA là Mexico và Canada.
Mỹ đã khiến nhiều đồng minh bất mãn khi thông báo tăng thuế nhập khẩu lên hai mặt hàng thép và nhôm đầu tháng 3. Tạp chí Wall Street Journal dẫn ý kiến một số nhà quan sát rằng sự nhượng bộ miễn thuế nhập khẩu và đàm phán lại NAFTA cho thấy Mỹ cần đến các đồng minh khi xảy ra một trận chiến thương mại. Nói cách khác, theo cựu đại sứ Mexico tại TQ Jorge Guajardo, Washington đang xây dựng một liên minh thương mại “đấu” với Bắc Kinh.
Theo nhiều nhà quan sát, động thái của Mỹ có thể sẽ chia thương mại toàn cầu thành hai khu vực cạnh tranh rõ rệt, một đứng cùng Mỹ và một đứng cùng TQ. Tuy nhiên, với những kết nối kinh tế toàn cầu đa tầng và đa ngành của một “thế giới phẳng” như hiện nay, sẽ khó có chuyện phân cực một cách rõ rệt đến vậy vì những lợi ích đan xen chồng chéo giữa các nền kinh tế.
| TQ luôn trấn an rằng mình muốn tránh một cuộc chiến thương mại. Nhưng theo Wall Street Journal, các công ty Mỹ ở TQ đã sớm chuẩn bị tư thế đối phó. Các công ty Mỹ được khuyên kiểm tra lại nguồn cung cấp hàng, chuẩn bị khả năng hàng hóa sẽ tăng giá hoặc gián đoạn nguồn cung trong trường hợp chiến tranh thương mại xảy ra. Theo ông Timothy Stratford, cựu trợ lý đại diện thương mại Mỹ, môi trường thương mại hiện tại có thể sẽ buộc các công ty Mỹ cân nhắc lại tầm quan trọng về dài hạn của thị trường TQ. __________________________ “TQ không muốn chiến tranh thương mại với bất cứ ai. Tuy nhiên, nếu có ai ép chúng tôi vào cuộc đấu, chúng tôi sẽ không sợ hãi hay trốn tránh” - người phát ngôn Bộ Ngoại giao TQ Hoa Xuân Doanh khẳng định ngày 21-3. |
