Hôm nay, 9-9, Uỷ ban Tư pháp họp phiên toàn thể, thẩm tra Báo cáo của Chính phủ về công tác phòng chống tham nhũng, tiêu cực năm 2022.
Trong báo cáo gửi tới Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ khẳng định năm 2022, công tác phòng chống tham nhũng, tiêu cực tiếp tục được đẩy mạnh, đạt nhiều kết quả quan trọng, có nhiều mặt cao hơn năm trước.
 |
Vụ kit test Việt Á, một trong mười vụ án tham nhũng, tiêu cực trọng điểm năm 2022. Ảnh: PLO |
7 trường hợp nộp lại quà tặng
Theo Chính phủ, trong năm việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa tham nhũng có chuyển biến tích cực. Các bộ, ngành, địa phương kiểm tra tại 8.300 cơ quan, tổ chức, đơn vị về công khai, minh bạch, phát hiện 98 cơ quan, tổ chức, đơn vị vi phạm.
Đồng thời, Chính phủ cũng kiểm tra gần 7.000 cơ quan, tổ chức, đơn vị (tăng hơn 26% so với năm 2021) về thực hiện quy tắc ứng xử; qua đó xử lý 178 cán bộ, công chức, viên chức vi phạm (tăng 98 trường hợp so với năm 2021). Đặc biệt, bảy trường hợp đã nộp lại quà tặng cho đơn vị, với số tiền hơn 135 triệu đồng.
Đáng chú ý, đã có hơn 542.000 người thực hiện kê khai tài sản, thu nhập. Thủ tướng đã phê duyệt định hướng xác minh tài sản, thu nhập năm 2022 và các bộ, ngành, địa phương đã khẩn trương triển khai việc xác minh tài sản, thu nhập với người có nghĩa vụ kê khai tài sản, thu nhập được lựa chọn ngẫu nhiên.
Đến nay, hơn 7.600 người được xác minh tài sản, thu nhập; hơn 4.900 số cơ quan, tổ chức, đơn vị đã được kiểm tra việc thực hiện. Qua xác minh có 74 người kê khai chưa đúng quy định, đã chấn chỉnh, kiểm điểm, xử lý theo quy định.
Đây là số liệu được cập nhật, nhiều hơn so với dự thảo báo cáo của Thanh tra Chính phủ trình Thủ tướng phê duyệt hôm 25-8. Tại thời điểm ấy, tổng hợp kết quả xác minh tài sản, thu nhập từ các cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập trên cả nước mới chỉ phát hiện 16 trường hợp kê khai tài sản, thu nhập chưa đúng quy định.
Năm 2022, TAND các cấp đã xét xử 285 vụ/680 bị cáo về các tội tham nhũng, trong đó năm bị cáo tuyên phạt tù chung thân; 27 bị cáo bị tuyên phạt tù từ trên 15 năm đến 20 năm.
Báo cáo cũng cho thấy năm 2022, có 19 người đứng đầu đã bị xử lý do thiếu trách nhiệm để xảy ra tham nhũng. Trong đó, xử lý hình sự 10 người, cách chức một người, cảnh cáo năm người, khiển trách ba người.
Cùng với phòng ngừa, công tác kiểm tra, giám sát, thanh tra, kiểm toán được tăng cường, kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm minh nhiều sai phạm. Công tác điều tra, truy tố, xét xử tiếp tục được tập trung lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt, thực hiện đúng quan điểm chỉ đạo của Đảng, của Ban Chỉ đạo Trung ương là “không có vùng cấm, không có ngoại lệ” tạo bước đột phá trong phòng chống tham nhũng, tiêu cực.
Có cán bộ thuộc cơ quan bảo vệ pháp luật tham nhũng
Dù đạt được những kết quả quan trọng, Chính phủ cũng nêu nhiều khó khăn, vướng mắc, tồn tại. Theo đó, Chính phủ đánh giá các biện pháp phòng ngừa tham nhũng “chưa được phát huy toàn diện”. Việc xử lý trách nhiệm người đứng đầu khi để xảy ra tham nhũng, chuyển đổi vị trí công tác, kiểm soát tài sản, thu nhập, nộp lại quà tặng còn hạn chế, vướng mắc.
Cạnh đó, công tác tổ chức, cán bộ và quản lý cán bộ để phòng chống tham nhũng, tiêu cực vẫn còn hạn chế. Một số bộ, ngành, địa phương còn tình trạng xét duyệt, bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo quản lý thiếu chặt chẽ. Một số trường hợp thiếu điều kiện, tiêu chuẩn, phẩm chất, năng lực. Đặc biệt là thiếu kiên quyết điều chuyển, thay thế cán bộ khi có dư luận hoặc có biểu hiện tiêu cực, tham nhũng, uy tín thấp.
Tình trạng nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp trong giải quyết công việc chưa được ngăn chặn có hiệu quả. Công tác tự kiểm tra, phát hiện tham nhũng trong nội bộ cơ quan, tổ chức, đơn vị chưa có chuyển biến rõ nét...
"Vẫn còn tình trạng cán bộ thuộc cơ quan bảo vệ pháp luật lại có hành vi tham nhũng, gây bức xúc trong dư luận" - báo cáo nêu.
Đề cập đến nguyên nhân, Chính phủ cho rằng một số cấp ủy, tổ chức đảng, người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị chưa nhận diện đầy đủ mức độ suy thoái, tham nhũng, tiêu cực trong đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức tại cơ quan, đơn vị mình; chưa thực sự gương mẫu, quyết liệt, nói chưa đi đôi với làm trong lãnh đạo, chỉ đạo, thực hiện phòng chống tham nhũng, tiêu cực.
Mặt khác, cơ chế kiểm soát quyền lực trên nhiều lĩnh vực chưa cụ thể, chậm được hoàn thiện, việc tổ chức thực hiện hiệu quả chưa cao. Công tác kiểm tra, giám sát việc thực thi quyền lực của người có chức vụ, quyền hạn chưa được chú trọng đúng mức.
Chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức nói chung và cán bộ, công chức trong các cơ quan, đơn vị chức năng phòng chống tham nhũng, tiêu cực nói riêng có mặt còn bất cập, chưa đáp ứng yêu cầu. Cơ chế khuyến khích, bảo vệ người dân tham gia phát hiện, tố giác, đấu tranh với các hành vi tham nhũng, tiêu cực thực hiện chưa hiệu quả...
Trong khi đó, đối tượng phạm tội tham nhũng thường là người có chức vụ, quyền hạn nên có kiến thức, kinh nghiệm, mối quan hệ rộng. Tội phạm thường xảy ra trước đó đã lâu, qua nhiều lần kiểm tra, thanh tra mới bị phát hiện nên nhiều nội dung sai phạm đã được các đối tượng hợp thức hoá, tiêu huỷ tài liệu, chứng cứ... gây khó khăn cho các cơ quan tiến hành tố tụng trong phát hiện, điều tra, xử lý.
Kiến nghị tăng cường chất vấn, giám sát về phòng chống tham nhũng
Chính phủ dự báo hành vi tham nhũng sẽ ngày càng tinh vi, phức tạp, khó lường hơn, xảy ra trong khu vực nhà nước và khu vực ngoài nhà nước. Tình trạng tham nhũng, tiêu cực trên một số lĩnh vực còn nghiêm trọng, phức tạp; tham nhũng vẫn là một trong những nguy cơ đe doạ sự tồn vong của chế độ.
Để nâng cao hơn nữa hiệu quả phòng chống tham nhũng, tiêu cực, Chính phủ kiến nghị Quốc hội, các cơ quan thuộc Quốc hội, đại biểu Quốc hội tăng cường hoạt động chất vấn, giám sát chuyên đề về công tác này.
Chính phủ cũng kiến nghị Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ đạo kịp thời sửa đổi, bổ sung các quy định của pháp luật trên các lĩnh vực kinh tế - xã hội và phòng chống tham nhũng, tiêu cực, nhất là lĩnh vực đầu tư xây dựng, quản lý đất đai, tài nguyên, khoáng sản, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước…
Tập trung thanh tra các lĩnh vực nhạy cảm
Chính phủ cho hay thời gian tới và trong năm 2023 tiếp tục hoàn thiện và thực hiện đồng bộ, có hiệu quả các giải pháp phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực; siết chặt kỷ luật, kỷ cương hành chính.
Tăng cường thanh tra, kiểm tra, điều tra, thi hành án; kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm minh các hành vi tham nhũng, tiêu cực; ngăn chặn có hiệu quả tình trạng nhũng nhiễu, vòi vĩnh, gây khó khăn, phiền hà cho người dân, doanh nghiệp; nâng cao hiệu quả thu hồi tài sản tham nhũng...
Cùng với đó, triển khai các cuộc thanh tra, kiểm tra trách nhiệm việc thực hiện các quy định pháp luật về phòng chống nhũng theo kế hoạch và chỉ đạo của Ban chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, tiêu cực.
Tập trung thanh tra các lĩnh vực nhạy cảm, có nhiều dư luận về tham nhũng; kịp thời chuyển ngay các vụ việc có dấu hiệu tội phạm phát hiện qua thanh tra sang cơ quan điều tra để xử lý nghiêm theo quy định…
