Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên vừa có báo cáo gửi đại biểu Quốc hội trước phiên chất vấn kỳ họp 7, Quốc hội khóa XV.
Một trong những trọng tâm trong nội dung báo cáo là về công tác quản lý, giám sát, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong hoạt động thương mại điện tử.
Gỡ bỏ/khóa 6.254 gian hàng với 23.359 sản phẩm vi phạm
Theo Bộ trưởng Công Thương, thương mại điện tử thời gian qua đã và đang phát triển mạnh mẽ, trở thành xu hướng lớn trong thương mại toàn cầu.
Tại Việt Nam, năm 2023, hoạt động thương mại điện tử (TMĐT) tiếp tục tăng trưởng mạnh với tốc độ tăng 25% so với năm 2022, được xếp vào nhóm 5 quốc gia có tốc độ tăng trưởng hàng đầu thế giới. Dự báo, trong những năm tới, hoạt động TMĐT tại Việt Nam sẽ tiếp tục tăng trưởng khả quan.
Tuy nhiên, việc này cũng đặt ra những thách thức đối với công tác quản lý, giám sát, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trước tình trạng hàng giả, hàng kém chất lượng, vi phạm quyền sở hữu trí tuệ, vi phạm pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng..
Để khắc phục, Bộ Công Thương cho biết đã tham mưu, trình Thủ tướng ban hành Quyết định 319/2023 phê duyệt Đề án về chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng trong thương mại điện tử đến năm 2025.
Trong đó đề ra mục tiêu 100% các sàn giao dịch TMĐT lớn ký cam kết không kinh doanh hàng giả; 100% các tổ chức, cá nhân kinh doanh trên sàn giao dịch TMĐT lớn được tuyên truyền, phổ biến các quy định về TMĐT; 100% người tiêu dùng được tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về bảo vệ quyền lợi của mình.
Bộ cũng vận hành đầu số 1800.6838 để tiếp nhận miễn phí các kiến nghị, ý kiến của người tiêu dùng. “Hàng năm Bộ Công Thương tiếp nhận hơn 11.000 cuộc gọi tới” – báo cáo nêu.
Bộ trưởng Công Thương cũng cho hay đơn vị thường xuyên theo dõi, giám sát, phát hiện, xử lý các vi phạm thông qua bán hàng online, livestream. Năm 2023, Bộ Công Thương đã yêu cầu các sàn, các website rà soát, ngăn chặn và gỡ bỏ/khóa 6.254 gian hàng với 23.359 sản phẩm vi phạm. Lực lượng quản lý thị trường (Bộ Công Thương) đã kiểm tra 834 vụ, xử lý 764 vụ, phạt tiền 12 tỉ đồng.
Cùng với đó, nhiều vụ việc bán hàng giả/hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trên mạng xã hội nổi cộm, đã bị triệt phá, như Ansan Cosmetics - TP.HCM (thu giữ 7.678 đơn vị sản phẩm); TS Việt Nam - Hà Nội (thu giữ 14.000 sản phẩm với với tổng trị giá ước tính trên 11 tỉ đồng); Menshop79 – Hà Nội (2.000 sản phẩm có dấu hiệu giả mạo các nhãn hiệu Gucci, Louis Vuitton… giá trị hơn 20 tỉ đồng); Vụ Bản – Nam Định (thu giữ gần 30.000 sản phẩm nhái nhãn hiệu Hermès)…
Dù vậy, theo Bộ Công Thương, tình trạng hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng còn diễn biến phức tạp; TMĐT đang ngày càng có tác động lớn, đặc biệt đối với nhóm đối tượng trẻ, người cao tuổi, người dân sinh sống ở vùng nông thôn, vùng cao, vùng xa… Điều này cũng làm phát sinh một số hệ lụy tiêu cực như vấn đề lừa đảo trên không gian mạng, “nghiện mua hàng”…
KOL cũng chịu trách nhiệm khi giới thiệu hàng hóa, dịch vụ kém chất lượng
Với thực tế nêu trên, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng sửa đổi và Nghị định 55/2024 ra đời đã bổ sung trách nhiệm của các nền tảng số, đặc biệt là các nền tảng số có số lượng lớn người dùng tại Việt Nam trong việc kiểm duyệt nội dung, minh bạch hoạt động quảng cáo….
Hai văn bản này cũng đồng thời bổ sung trách nhiệm liên đới của người có ảnh hưởng trong việc giới thiệu hàng hóa, dịch vụ đến tay người tiêu dùng.
Ngoài ra, hiện nay Bộ Công Thương đang khẩn trương xây dựng, trình Chính phủ ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 98/2020 và Nghị định 17/2022, trong đó tăng cường chế tài đối với các hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ người tiêu dùng trong thương mại điện tử.
Tiếp tục nghiên cứu, đề xuất sửa đổi các quy định liên quan đến TMĐT, trong đó đặc biệt bổ sung quy định xác thực tài khoản người bán cá nhân và cung cấp thông tin trên các website, ứng dụng cung cấp dịch vụ TMĐT.
Bộ Công Thương cũng sẽ tăng cường phân cấp, phân quyền trong quản lý Nhà nước về TMĐT cho các địa phương trong việc quản lý, giám sát và giải quyết tranh chấp trực tuyến trong hoạt động TMĐT.
Cùng đó, tăng cường trách nhiệm của chủ sở hữu nền tảng số/nền tảng số trung gian, người có ảnh hưởng (KOL); có chính sách quản lý mạng xã hội có hoạt động cung cấp dịch vụ TMĐT…
Một giải pháp khác được Bộ Công Thương đưa ra là tăng cường tuyên truyền, khuyến khích người tiêu dùng cẩn trọng, nghiên cứu kỹ thông tin sản phẩm, thông tin người bán hàng trong giao dịch trên mạng.
Tích cực chủ động rà soát các website/ứng dụng TMĐT trong việc tuân thủ pháp luật; chủ động phát hiện, xử lý các trường hợp buôn bán hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng.
Bộ cũng sẽ tăng cường kết nối, chia sẻ dữ liệu, phối hợp với các bộ, ngành, lực lượng chức năng liên quan phát hiện, xử lý triệt để các đường dây, cơ sở, cá nhân vi phạm, bảo vệ tốt nhất quyền lợi người tiêu dùng trong TMĐT.
