Đây là bệnh nhân bị nhiễm trực khuẩn xanh kháng thuốc (Pseudomonas Aeruginosa) phải sử dụng kháng sinh đắt tiền. Ảnh: DUY TÍNH
| Nguyên tắc dùng kháng sinh Khi nào bệnh nhân bị nhiễm trùng mới được dùng. Tùy thuộc vào bệnh mà chi phí cho thuốc kháng sinh cao thấp tương ứng. Thí dụ đường nhiễm trùng nhiều là đường hô hấp, nếu hít không khí ô nhiễm nhiều thì nhiễm trùng hô hấp sẽ tăng, đương nhiên lúc này sẽ dùng kháng sinh nhiều và chi phí kháng sinh sẽ tăng. Nhưng vấn đề quan trọng là sử dụng kháng sinh có hợp lý hay không. Đối với người dân, chỉ sử dụng kháng sinh khi có chỉ định của bác sĩ và có đơn thuốc đi mua là tốt nhất bởi người dân thường không biết kháng sinh là gì, khi nào thì được sử dụng và nó gây ra tai biến nào. Đối với bác sĩ, điều quan trọng nhất là phải cố gắng làm sao sử dụng kháng sinh hợp lý, an toàn, hiệu quả và kinh tế. Điều này tùy thuộc vào nhiều yếu tố và lương tâm nghề nghiệp của bác sĩ. Đối với người bệnh nghèo thì nên cho kháng sinh bình thường, không mắc tiền nhưng có thể hết bệnh. Không nên vung tay cho kháng sinh bao vây để bệnh nhân mau hết bệnh nhằm tạo uy tín của mình. PGS-TS-DS NGUYỄN HỮU ĐỨC, khoa Dược ĐH Y Dược TP.HCM |
Nguy cơ kháng thuốc
Theo bác sĩ Chiến, có hai trường hợp phải dùng kháng sinh là bệnh nhân bị nhiễm trùng hoặc là kháng sinh cho dự phòng. Nếu sử dụng kháng sinh bừa bãi sẽ dẫn đến tình trạng một số loại vi trùng, vi khuẩn kháng thuốc. Khi bệnh nhân bị nhiễm những chủng vi trùng kháng thuốc nhập viện thì việc sử dụng kháng sinh cho bệnh nhân trở nên phức tạp hơn.
Kết quả khảo sát cho thấy có tới 30% bệnh nhân dùng kháng sinh. Năm 2007, trung bình mỗi bệnh nhân chỉ sử dụng hơn 850.000 đồng cho thuốc kháng sinh thì vào năm 2008, 2009, mỗi bệnh nhân phải chi trả từ 1,3 đến 1,4 triệu đồng cho loại thuốc này. Bác sĩ Chiến phân tích nguyên nhân tình trạng này: “Mô hình bệnh tật không thay đổi nhưng tiền chi cho kháng sinh tăng lên từng năm. Ngoài chuyện tăng giá thuốc năm 2008, nguyên nhân còn do sự kháng thuốc”.
Bác sĩ Nguyễn Văn Vĩnh Châu (Phó Giám đốc BV Bệnh nhiệt đới TP.HCM) đưa ra một trường hợp khác của tình trạng sử dụng kháng sinh bừa bãi trong cộng đồng: Người dân khi bệnh cứ tự đến nhà thuốc mua vài viên kháng sinh uống, kháng sinh sử dụng trong chăn nuôi…
Ngoài ra, sự hiện diện của các kháng sinh giả hoặc kém chất lượng cũng làm tình trạng đề kháng kháng sinh xuất hiện ngày càng nhanh và nghiêm trọng. Đây cũng là yếu tố làm tăng chi phí điều trị và làm tăng nguy cơ tử vong của các trường hợp nhiễm trùng nặng.
Tại BV Bệnh nhiệt đới, sự đề kháng kháng sinh của các chủng vi khuẩn gây nhiễm khuẩn bệnh viện tại các khoa hồi sức tích cực ngày càng gia tăng, nhiều trường hợp vi khuẩn gram âm đã kháng với các loại kháng sinh thông thường, thậm chí cả những kháng sinh họ Cephalosporin thế hệ III. Để điều trị phải sử dụng đến nhóm kháng sinh thuộc nhóm Carbapenems rất đắt tiền. Tuy nhiên, gần đây cũng bắt đầu xuất hiện một số chủng kháng luôn với nhóm này.
Hạn chế lạm dụng kháng sinh
Để tránh xảy ra tình trạng lạm dụng kháng sinh đắt tiền trong điều trị, nhóm nghiên cứu của BV Nguyễn Tri Phương kiến nghị xây dựng quy trình chẩn đoán, phác đồ điều trị cho các bệnh nhiễm trùng và kiểm tra việc thực hiện.
Theo bác sĩ Vĩnh Châu, bệnh viện cần phát triển phòng xét nghiệm vi sinh nhằm phân lập vi khuẩn gây bệnh và khảo sát kháng sinh đồ một cách hệ thống, thường xuyên và liên tục. Ngoài ra, cần có chỉ định sử dụng kháng sinh hợp lý (không dùng kháng sinh để điều trị dự phòng nhiễm trùng, không dùng kháng sinh nếu không có bằng chứng nhiễm vi khuẩn trên lâm sàng hoặc xét nghiệm, khi đã dùng thì phải dùng đúng loại khánh sinh, đúng liều lượng và đủ thời gian).
Bác sĩ Châu cũng lưu ý các bệnh viện cần ban hành và cập nhật phác đồ lựa chọn kháng sinh phù hợp với tình hình, đặc điểm vi khuẩn và bệnh lý hằng năm tại cơ sở của mình. Song song đó, bệnh viện cần tăng cường theo dõi việc sử dụng kháng sinh trong bệnh viện nhằm tránh sự lạm dụng kháng sinh (chưa loại trừ khả năng tác động của các công ty dược phẩm).
DUY TÍNH
